Κλιματικές συνθήκες μελιτζάνας θερμοκηπίου
Συνθήκες στο σπορείο:
Θερμοκρασία: Για ικανοποιητική βλάστηση του σπόρου συνιστώνται οι θερμοκρασίες 20 - 30oC, με άριστη τους 25oC. Αναφέρεται ότι στη θερμοκρασία των 30oC, οι σπόροι φυτρώνουν σε 5 ημέρες, στους 25oC σε 8 ημέρες και στους 20oC σε 13 ημέρες. Πιο υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα . Όταν ολοκληρωθεί η βλάστηση, η θερμοκρασία μπορεί να πέσει σε χαμηλότερα επίπεδα. Οι θερμοκρασίες που συνιστώνται στο σπορείο μετά τη βλάστηση, είναι την ημέρα 20 - 25oC (πάνω από 27oC ανοίγουμε για εξαερισμό) και τη νύχτα 16 - 20oC. Πρέπει να σημειωθεί ότι η μελιτζάνα έχει τις μεγαλύτερες απαιτήσεις σε θερμοκρασία για την ανάπτυξη και παραγωγή της από όλα τα φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των σολανώδων. Οι χαμηλές θερμοκρασίες εφαρμόζονται όταν ο φωτισμός είναι λίγος (χαμηλή ένταση φωτός, νεφοσκεπείς ημέρες) και οι υψηλές όταν υπάρχει υψηλή ένταση φωτισμού και μάλιστα όταν γίνεται εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας του σπορείου με 1000ppm CO2, 8 ώρες ανά ημέρα.
Φως: Ο φωτισμός στο σπορείο πρέπει να είναι καλός, γιατί η μελιτζάνα είναι εξαιρετικά φωτόφιλο φυτό. Τα υλικά κάλυψης του σπορείου πρέπει να έχουν υψηλή περατότητα στο φως και να διατηρούνται καθαρά. Για τις ελληνικές συνθήκες και για φύτευση το φθινόπωρο μπορούμε να πούμε ότι ο φυσικός φωτισμός είναι ικανοποιητικός. Σε περίπτωση όμως που ο φυσικός φωτισμός είναι περιορισμένος, τότε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικός φωτισμός στο σπορείο αμέσως μετά τη φύτρωση, με 1 λαμπτήρα υδραργύρου 400Watt για κάθε 2m2 σπορείου. Ο λαμπτήρας τοποθετείται 1m υψηλότερα από την επιφάνεια του φυτού και λειτουργεί για 12 ώρες / 24ώρο. Με τον συμπληρωματικό φωτισμό εξασφαλίζονται μεγαλύτερα φυτά σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα, όταν ο φυσικός φωτισμός είναι ανεπαρκής.
Συνθήκες στο θερμοκήπιο:
Θερμοκρασία αέρα: Η μελιτζάνα είναι φυτό εκτός εποχής και συνεπώς έχει ανάγκη από υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού και της ωρίμανσης των καρπών. Συνιστάται επομένως στο χώρο του θερμοκηπίου η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της ημέρας πρέπει να κυμαίνεται από 21 - 22oC και κατά τη διάρκεια της νύχτας 18 - 20oC. Οι υψηλές θερμοκρασίες εφαρμοζονται όταν ο φωτισμός είναι πλούσιος και γίνεται εμπλουτισμός με CO2. Η θερμοκρασία του αέρα στο θερμοκήπιο κατά τον 1o μήνα μετά τη φύτευση δεν πρέπει να βρίσκεται κάτω από τους 15oC. Στη περίπτωση που η θερμοκρασία πέσει στους 12 - 15oC τότε παρατηρείται παραμόρφωση στα άνθη, οι στύλοι παραμένουν μικροί, οι γυρεόκοκκοι παραμορφώνονται, τα σέπαλα γίνονται υπερτροφικά και οι καρποί αποκτούν άσχημο χρωματισμό και σχήμα. Μόλις αρχίσουν να εμφανίζονται άνθη στα φυτά, η θερμοκρασία της νύχτας πρέπει να κατέβει στους 16 - 17oC, για να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη των καρπών. Όταν ξεκινήσει η συγκομιδή, η θερμοκρασία νύχτας μπορεί να κατέβει και πιο χαμηλά στους 15oC, για ενθαρρυνθεί και η βλαστική ανάπτυξη του φυτού. Μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας νύχτας - ημέρας προκαλεί τη συσσώρευση υγρασίας πάνω στον καρπό, γιατί η θερμοκρασία του καρπού κατέρχεται κατά τη νύχτα και όταν το πρωί επέλθει μια γρήγορη άνοδος της θερμοκρασίας, μετά την ανατολή του ήλιου, προκαλεί την απόθεση υγρασίας στην επιφάνεια του καρπού, με κίνδυνο εμφάνισης τεφρά σήψη.
Θερμοκρασία εδάφους: Η θερμοκρασία εδάφους μετά τη φύτευση και καθ΄ όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη, παραγωγή και πρωιμότητα της μελιτζάνας και θα πρέπει να κυμαίνεται σταθερά πάνω από 17 - 19oC. Στις περιπτώσεις που επικρατούν χαμηλότερες θερμοκρασίες εδάφους, θα πρέπει να εφαρμόζονται χαμηλότερες θερμοκρασίες εδάφους, θα πρέπει να εφαρμόζονται καλλιεργητικές τεχνικές που αυξάνουν τη θερμοκρασία του εδάφους στη περιοχή του ριζοστρώματος. Από πειράματα που έχουν γίνει, έχει διαπιστωθεί ότι η εδαφοκάλυψη στη μελιτζάνα προκαλέι πρωίμηση της παραγωγής κατά 15 - 21 ημέρες ανάλογα με την εποχή και τις συνθήκες καλλιέργειας και επιφέρει αύξηση στην απόδοση. Τεχνητή αύξηση της θερμοκρασίας εδάφους κατά τη διάρκεια του χειμώνα στους 25 και 32oC με θερμοκρασία αέρα την ημέρα 22 - 28oC και τη νύχτα 8 - 13oC είχε σαν αποτέλεσμα την επιτάχυνση της ανάπτυξης των φυτών, ενώ μείωση της θερμοκρασίας εδάφους το καλοκαίρι δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Υπερβολική υψηλή θερμοκρασία 40sup>o</sup>C εδάφους το καλοκαίρι, προκαλεί πολύ φτωχή ανάπτυξη στο φυτό. Θέρμανση του εδάφους κατά την περίδο του χειμώνα, συμβάλλει στη βελτίωση του χρώματος του καρπού.
Φως: Η μελιτζάνα είναι αρκετά φωτόφιλο φυτό. Αναπτύσσεται και αποδίδει καλύτερα όταν δέχεται το πλήρες φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας. Πειράματα στην Ιαπωνία έδειξαν ότι επηρεάζονται σημαντικά η φυσιολογία της ανάπτυξης και καρποφορίας της μελιτζάνας, όταν αυτή καλλιεργείται σε θερμοκήπια καλυμμένα με πλάστικό, το οποίο απορροφά ή εμποδίζει τη διέλευση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με χαμηλή θερμοκρασία προκαλεί το σχηματισμό φύλλων με έλασμα μεγαλύτερης επιφάνειας, αλλά λεπτότερης διατομής, τα άνθη δεν γονιμοποιούνται, μειώνεται ο αριθμός των καρπών, το σχήμα τους γίνεται ανώμαλο και ο χρωματισμός επίσης απέχει από το φυσιολογικό της ποικιλίας. Είναι φανερό ότι το πλαστικό κάλυψης, ανάλογα με τα φυσικά χαρακτηριστικά του, επηρεάζει την απόδοση και την ποιότητα των παραγόμενων καρπών της μελιτζάνας. Το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια του χειμώνα η ένταση του φωτισμού είναι χαμηλή και οι απαιτήσεις του φυτού σε φως είναι μεγάλες, η κάλυψη του εδάφους με γαλακτώδες (άσπρο} πλαστικό, συμβάλλει στην αύξηση του φωτός δια ανακλάσεως, στο περιβάλλον του φυτού. Έχει διαπιστωθεί ότι η εφαρμογή του άσπρου πλαστικού βοηθά και στη μείωση των προσβολών από τον αλευρώδη και τις αφίδες, οι οποίοι ενοχλούνται από το φως και αποφεύγουν την κάτω επιφάνεια των φύλλων και καταπολεμούνται εύκολα στην πάνω επιφάνεια των φύλλων.
Υγρασία αέρα: Συνιστάται το επίπεδο των 70 - 75% σχετική υγρασία (Σ.Υ). Είναι πολύ σημαντικό να μην υπερβαίνει τα επίπεδα αυτά, γιατί η μελιτζάνα είναι πιο ευπαθής από την πιπεριά στην τέφρα σήψη.
Εμπλουτισμός με CO2: Ο εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας του θερμοκηπίου με CO2 μέχρι τα 1000ppm αποτελεί συνηθισμένη πρακτική στις βόρειες χώρες, γιατί έχει παρατηρηθεί ότι επηρεάζει θετικά την πρωίμηση και την ολική παραγωγή.
