Μέτρο 132 "Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης στη φυτική παραγωγή"

H ολοκληρωμένη διαχείριση στη γεωργική παραγωγή θεωρείται ως μία από τις προαιρετικές, αλλά πλέον αναγκαίες μορφές παραγωγικής διαδικασίας της σύγχρονης γεωργικής πρακτικής, συμβάλλοντας στη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα. Πρόκειται για ένα σύστημα διαχείρισης που στηρίζεται στην ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων, των λιπασμάτων και των φυτοπροστατευτικών, κατά την άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας, γεγονός που οδηγεί στη μείωση του κόστους παραγωγής και την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον. Το σύστημα εφαρμόζεται είτε σε συλλογική βάση από ομάδες παραγωγών, είτε από μεμονωμένους παραγωγούς, με επιστημονική υποστήριξη και παρακολούθηση από επιβλέποντα γεωτεχνικό σύμβουλο. Η εφαρμογή του συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης στη φυτική παραγωγή, βασίζεται στα πρότυπα Agro 2-1 & 2-2 που έχει εκπονήσει ο ΟΠΕΓΕΠ, ο οποίος είναι θεσμικός φορέας στο χώρο της ποιότητας των ελληνικών γεωργικών προϊόντων και λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το σύστημα χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και είναι ανοικτό σε όλους τους παραγωγούς, εξασφαλίζει την πλήρη ιχνηλασιμότητα των προϊόντων και ανταποκρίνεται στις υπάρχουσες και τις μελλοντικές δυνατότητες διάθεσης στην αγορά. Η εφαρμογή του συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή προϊόντων ανωτέρας ποιότητας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ενώ η τήρηση των προδιαγραφών ελέγχεται από ανεξάρτητους οργανισμούς ελέγχου. Επισημαίνεται ότι οι προδιαγραφές που περιέχονται στα πρότυπα Agro 2-1 & 2-2 υπερκαλύπτουν τις κανονιστικές απαιτήσεις σχετικά με τη δημόσια υγεία, την υγεία των ζώων και το περιβάλλον, καθώς και με τους κανόνες ορθής γεωργικής πρακτικής, που προβλέπονται στα παραρτήματα III KAI IV του Καν (ΕΚ) 73/2009. Από το 2001 μέχρι σήμερα στην Ελλάδα έχουν ενταχθεί στο σύστημα περισσότερα από 20.000 Ηα , αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά στο άμεσο μέλλον.

Δικαιούχοι

Δικαιούχοι της στήριξης του μέτρου 132 μπορούν να κριθούν γεωργοί φυσικά πρόσωπα και νομικά πρόσωπα κάτοχοι γεωργικής εκμετάλλευσης εφόσον εντάξουν μία τουλάχιστον από τις επιλέξιμες καλλιέργειές τους στο σύστημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης σύμφωνα με τις κατευθύνσεις και προδιαγραφές του πρότυπου Agro 2.

Απαιτήσεις συστήματος

Ειδικότερα πληρούνται τα κριτήρια του Καν 1974/2006, όπως τροποποιήθηκε. Η ιδιοτυπία του τελικού προϊόντος που απορέει από τις αναλυτικές υποχρεώσεις από τη διαδικασία παραγωγής όπως προβλέπονται στο πρότυπο Agro 2. Εδικότερα η γεωργική εκμετάλλευση υποχρεούται να εφαρμόζει τις νομικές απαιτήσεις του προτύπου στη βάση των οποίων είναι:

• Ο σπόρος θα πρέπει να προέρχεται από αναγνωρισμένη πηγή και να τηρείται αρχείο ανά αγροτεμάχιο με τον αριθμό της παρτίδας, το όνομα της ποικιλίας, παραστατικά αγοράς και ποιότητας.
• Η διαχείριση του εδάφους θα γίνεται βάση ειδικού σχεδίου που συντάσσεται από τον επιβλέποντα σε συνεργασία με το δικαιούχο και θα αφορά την καταλληλότητα και βελτίωση του αγροτεμαχίου, την αύξηση της οργανικής ουσίας, τη μηχανική κατεργασία, τη συμπίεση, την απολύμανση.
• Η λίπανση θα γίνεται βάση σχεδίου το οποίο θα συντάσσεται από τον επιβλέποντα σε συνεργασία με τον δικαιούχο και θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των απαιτήσεων των φυτών σε σχέση με τις συγκεντρώσεις του εδάφους, συστάσεις για την ποσότητα και τον τύπο του λιπάσματος, χρόνο και συχνότητα εφαρμογής, αποθήκευση, χρήση στοιχείων εφαρμογής των λιπασμάτων.
• Η άρδευση θα γίνεται βάση σχεδίου το οποίο θα συντάσσεται από τον επιβλέποντα σε συνεργασία με τον δικαιούχο και περιλαμβάνει τον υπολογισμό των απαιτήσεων σε νερό σε συνδυασμό με τις λοιπές επικρατούσες συνθήκες, την μέθοδο άρδευσης, την ποιότητα και την παροχή του αρδευτικού νερού.
• Η φυτοπροστασία θα γίνεται βάση σχεδίου το οποίο θα συντάσσεται από τον επιβλέποντα σε συνεργασία με τον δικαιούχο και περιλαμβάνει τη μέθοδο και τα μέσα φυτοπροστασίας, την επιλογή του φυτοπροστατευτικού μέσου, την καταγραφή εφαρμογής κάθε μέσου, τα μέσα ατομικής προστασίας, τον χρόνο αναμονής πριν τη συγκομιδή, τα μέσα εφαρμογής, τη διαχείριση των πλεονασμάτων, αναλύσεις υπολειμμάτων, διαχείριση φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
• Ο τρόπος και ο χρόνος συγκομιδής καθώς επίσης οι απαραίτητοι μετασυλλεκτικοί χειρισμοί, σε ό,τι αφορά την υγιεινή των εργαζομένων, το πλύσιμο, τη χρήση χημικών μέσων, τη συσκευασία, την αποθήκευση, θα γίνονται βάση σχεδίου ενώ οφείλει να παρακολουθεί μαθήματα κατάρτισης για τη συνεχή βελτίωση του συστήματος και της διαχείρισης της εκμετάλλευσης.

Η τήρηση των προϋποθέσεων ελέγχεται από ανεξάρτητο φορέα. Το σύστημα είναι ανοικτό για όλους τους παραγωγούς. Το σύστημα χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και εγγυάται πλήρη ιχνηλασιμότητα. Ειδικότερα :

• Ως ιχνηλασιμότητα νοείται το σύνολο των ενεργειών που συνδέουν και συσχετίζουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο το τελικό προϊόν με το αγροτεμάχιο από το οποίο προέρχεται (ταυτότητα αγροτεμαχίου), έτσι ώστε να είναι δυνατή από τον πελάτη η ανίχνευση της πορείας παραγωγής και προέλευσης του, μέσω των προτύπων Agro 2.1 και Agro 2.2.
• Η γεωργική εκμετάλλευση πρέπει να καθιερώσει διαδικασίες για τον εντοπισμό της προέλευσης του γεωργικού προϊόντος από τη μονάδα της αρχικής του παραγωγής μέχρι την παράδοση στον πελάτη.

Η διαδικασία πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον τα κάτωθι:

• Κάθε παραγωγός που είναι ενταγμένος στο σύστημα καθώς και τα αγροτεμάχια του πρέπει να φέρουν κωδικοποίηση, η οποία να είναι μοναδική για κάθε παραγωγό και για κάθε αγροτεμάχιο του.
• Όλες οι βασικές λειτουργίες, διαδικασίες, ενέργειες του συστήματος που απαιτούν τεκμηρίωση πρέπει να βασίζονται και να τεκμηριώνονται με το σύστημα της συγκεκριμένης "μοναδικής" κωδικοποίησης (πχ. Οδηγίες, καταγραφές εισροών κλπ), έτσι ώστε να υπάρχει ιχνηλασιμότητα σε όλη την παραγωγική διαδικασία.
• Η διαδικασία ιχνηλασιμότητας πρέπει να διασφαλίζει τον ξεχωριστό χειρισμό "συμβατικών" και "προϊόντων ολοκληρωμένης διαχείρισης" από την μονάδα της αρχικής τους παραγωγής μέχρι την παράδοση στον πελάτη.
• Ο βαθμός λεπτομέρειας της ιχνηλασιμότητας πρέπει να ικανοποιεί τουλάχιστον τις παρακάτω βασικές απαιτήσεις:

1. Πρέπει να τηρείται σύστημα ιχνηλασιμότητας σε επίπεδο αγροτεμαχίου μέχρι το στάδιο της συγκομιδής.
2. Πρέπει να τηρείται σύστημα ιχνηλασιμότητας σε επίπεδο παραγωγού κατά την παράδοση της συγκομιδής.
3. Ο βαθμός λεπτομέρειας της ιχνηλασιμότητας από την παράδοση της συγκομιδής έως και το τελικό προϊόν πρέπει να αποτελεί συνάρτηση των απαιτήσεων που έχουν οριστεί από την ίδια τη γεωργική εκμετάλλευσης, βάσει νομοθεσίας και συμβάσεων με πελάτες.
4. Σε εξαγώγιμα προϊόντα συνιστάται η τήρηση συστήματος ιχνηλασιμότητας σε επίπεδο παραγωγού.
5. Το σύστημα συμβάλει στη μετατροπή της συμβατικής παραγωγής σε ποιοτική συνεπώς δεν συμβάλει στην αύξηση της παραγωγής

Κατάλογος γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που είναι επιλέξιμα για στήριξη

• Ελιές επιτραπέζιες – ελαιοποίησης
• Δημητριακά
• Βρώσιμα όσπρια
• Οινάμπελοι, σταφιδάμπελοι
• Αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά

Η εποπτεία του συστήματος γίνεται από Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων, ο οποίος είναι θεσμικός φορέας στο χώρο της ποιότητας των ελληνικών γεωργικών προϊόντων και λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ο έλεγχος και η πιστοποίηση της τήρησης των προδιαγραφών και κατευθύνσεων του Agro 2 γίνεται από ανεξάρτητους αναγνωρισμένους πιστοποιητικούς οργανισμούς. Ο έλεγχος των φορέων πιστοποίησης γίνεται από τον Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων.

Σχετικές σελίδες

• Ολοκληρωμένη διαχείριση στη φυτική παραγωγή
• Σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης στη φυτική παραγωγή - Agro 2
• Κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης
• Κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής
• Μέτρο 132 "Συμμετοχή γεωργών σε συστήματα για την ποιότητα τροφίμων"

Σύνδεσμοι

• Οργανισμός Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (ΟΠΕΓΕΠ)
• Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ)