Πρωτόγαλα χοιρομητέρας, Σύσταση-Διαθεσιμότητα

Η σύσταση του πρωτογάλακτος είναι σημαντικά διαφορετική από αυτή του γάλακτος των χοιρομητέρων. Το ποσοστό των πρωτεϊνών είναι μεγαλύτερο στο πρωτόγαλα από ό,τι στο γάλα (17% έναντι 6%) κυρίως λόγω των ανοσογλοβουλινών, γεγονός που διαμορφώνει και τα συνολικά στερεά του πρωτογάλακτος σε υψηλότερα επίπεδα (30% έναντι 20%). Το περιεχόμενο σε αυτό λίπος ανέρχεται σε 10% περίπου και παρουσιάζει τάση αύξησης με την πρόοδο της γαλουχίας ενώ η περιεκτικότητα σε λακτόζη δεν διαφέρει πολύ μεταξύ πρωτογάλακτος και γάλακτος και ανέρχεται σε 4,5% περίπου. Ιδιαίτερη σημασία για τα χοιρίδια έχει η περιεκτικότητα του πρωτογάλακτος σε βιταμίνες A και C. Η μεν βιταμίνη A που φθάνει συνήθως τις 200-500 IU/100 ml βοηθά στην πρόληψη των εντερικών λοιμώξεων, η δε βιταμίνη C, στην οποία το πρωτόγαλα είναι πλούσιο (25-30 g/100 ml), επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη των χοιριδίων. Αντίθετα, εντυπωσιακά μικρή είναι η περιεκτικότητα του πρωτογάλακτος, αλλά και του γάλακτος, σε Fe (1-1,5 mg/kg).

Το νεογέννητο χοιρίδιο μπορεί να προσλάβει περίπου 20ml γάλακτος ανά ώρα ή 500ml ανά ημέρα. Το χρονικό διάστημα από τη γέννηση του χοιριδίου μέχρι την πρώτη πρόσληψη γάλακτος κυμαίνεται από 3 έως 150 λεπτά, με μέσο όρο 10-15 λεπτά περίπου. Όταν το χοιρίδιο έρθει σε επαφή με κάποια θηλή της χοιρομητέρας μπορεί άμεσα να προσλάβει πρωτόγαλα. Το πρωτόγαλα βγαίνει από τη θηλή εύκολα δεδομένου ότι υπάρχει στο γαλακτοφόρο κόλπο κάθε θηλής κάτω από υψηλή ενδομαστική πίεση και δεν είναι απαραίτητο να έχει προηγηθεί διέγερση του μαστού. Έτσι τα χοιρίδια προσλαμβάνουν το πρωτόγαλα με έναν απλό και αυτόματο τρόπο, χωρίς να απαιτείται να διεγείρουν το μαστό, κάτι που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση έκκρισης του γάλακτος κατά την κύρια περίοδο γαλουχίας. Παρόλα αυτά, μία ισχυρή και συνδυασμένη μηχανική διέγερση των θηλών από τα νεογέννητα χοιρίδια, μπορεί να είναι σημαντική για τη μεγιστοποίηση της ποσότητας του παραγόμενου πρωτογάλακτος. Υπάρχουν όμως και άλλης φύσεως διεγέρσεις της χοιρομητέρας που επηρεάζουν την ποσότητα του εκκρινόμενου πρωτογάλακτος. Η γέννηση ενός χοιριδίου είναι συχνά, αλλά όχι πάντα, συνδεδεμένη με μία κορυφή στην καμπύλη έκκρισης πρωτογάλακτος. Επίσης η διαστολή του τραχήλου της μήτρας από ένα χοιρίδιο, που προβάλλει μια δεδομένη χρονική στιγμή, έχει ως επακόλουθο την παραγωγή ποσότητας ωκυτοκίνης, που με τη σειρά της προκαλεί μία έκκριση πρωτογάλακτος 10-25 sec αργότερα.