Υποκείμενα μηλιάς

Η μηλιά πολλαπλασιάζεται με σπόρο ή με μοσχεύματα και καταβολάδες. Όταν όμως πολλαπλασιάζεται με σπόρο, τα σπορόφυτα που παράγονται διαφέρουν τόσο ως προς τους γονείς, όσο και μεταξύ των. Άρα οι ποικιλίες αναπαράγονται πιστά μόνο με αγενή πολλαπλασιασμό.Συνήθως η μηλιά είναι δένδρο δισυπόστατο και αποτελείται από το υποκείμενο και το εμβόλιο. Το υποκείμενο περιλαμβάνει το ριζικό σύστημα του δένδρου και τμήμα του κορμού του, ενώ το εμβόλιο την κόμη του δένδρου και το υπόλοιπο τμήμα του καρπού. Τα υποκείμενα της μηλιάς διακρίνονται σε υποκείμενα – σπορόφυτα και σε υποκείμενα – κλώνους. Τα υποκείμενα – σπορόφυτα παράγονται από σπόρο, ενώ τα υποκείμενα – κλώνοι παράγονται με αγενή πολλαπλασιασμό του κλώνου, που μπορεί να δημιουργηθεί φυσικώς ή τεχνητώς.

Υποκείμενα σπορόφυτα

Τα υποκείμενα αυτά παράγονται από σπόρο. Στη χώρα μας χρησιμοποιείται κατά προτίμηση ο σπόρος της φιρικιάς, γιατί αποκτώνται σπορόφυτα καλής αναπτύξεως και ανθεκτικά στην βαμβακάδα.Οι σπόροι της μηλιάς δε βλαστάνουν αμέσως μετά τη συγκομιδή. Για να βλαστήσουν πρέπει να διέλθουν μια περίοδο μεθωριμάσεως, που κρίνεται αναγκαία για να συντελεστούν οι φυσιολογικές και βιοχημικές εκείνες μεταβολές στο σπόρο, που θα συμβάλλουν στη διακοπή του λήθαργου του εμβρύου και στην έναρξη της βλάστησεώς του.

Η περίοδος της μεθωρίμασης του σπόρου, για τις ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας, είναι 70–80 ημέρες. Ως κατάλληλη θερμοκρασία θεωρείται η θερμοκρασία των 4–5^oC. Η μεθωρίμαση του σπόρου της μηλιάς επιτυγχάνεται με την εμβάπτισή του σε νερό πολλές ώρες και τη στρωμάτωσή του σε δοχεία, που περιέχουν κάποιο υγροσκοπικό υλικό. Οι σπόροι μετά σπέρνονται στο σπορείο κατά την άνοιξη. Το σπάρσιμό τους γίνεται σε αυλάκια αβαθή, όπου οι σπόροι καλύπτονται κατά το διπλάσιο του μεγέθους τους με χώμα. Αν το χώμα σχηματίζει στην επιφάνεια κρούστα, πράγμα που εμποδίζει την έξοδο των σπορόφυτων, τότε οι σπόροι καλύπτονται με τύρφη ή με πριονίδι και στη συνέχεια σκεπάζονται με αμμουδερό χώμα.

Τα σπορόφυτα εξάγονται κατά τα τέλη του επόμενου χειμώνα και φυτεύονται στο φυτώριο νωρίς την άνοιξη. Κατά την εξαγωγή από το σπορείο, αφαιρούνται οι πλάγιες βλαστήσεις, κόβονται οι ρίζες σε μήκος περίπου 4–5cm, κορυφολογούνται σε ύψος περίπου 35cm και ταξινομούνται σε κατηγορίες με βάση το πάχος της διαμέτρου των στην επιφάνεια του εδάφους, που λαμβάνονται με παχύμετρο.

Υποκείμενα κλώνοι

Πρόκειται για υποκείμενα της ίδιας γενετικής συστάσεως, που εξασφαλίζουν ομοιόμορφους οπωρώνες. Πολλαπλασιάζονται αγενώς με καταβολάδες, με ξυλοποιημένα μοσχεύματα μήκους 60cm και με μεριστώματα.

Νάνα υποκείμενα

• Malling 27: Σχηματίζει λίγες παραφυάδες.Θέλει γόνιμα εδάφη και περιοχές απαλλαγμένες από παγετό. Κατάλληλο για πολύ ζωηρές ποικιλίες. Χρησιμοποιείται ως υποκείμενο της μηλιάς σε οπωρώνες πυκνής φύτευσης (800 – 1000 δένδρα στο δένδρο).

• Malling 9: Θεωρείται ως το πιο αξιόλογο υποκείμενο σήμερα για οπωρώνες πυκνής φύτευσης (120-150 δένδρα στο στρέμμα). Χρειάζεται γόνιμα εδάφη και άφθονο νερό.Το ριζικό του σύστημα είναι αδύνατο, για αυτό τα δένδρα χρειάζονται υποστήλωση. Στο φυτώριο είναι ευαίσθητο στο ωΐδιο.Κατάλληλο για πολύ ζωηρές ποικιλίες.

• Malling 26: Χρειάζεται γόνιμα εδάφη και νερό. Το ριζικό του σύστημα είναι πλουσιότερο και ισχυρότερο από το Malling 9, αλλά τα δένδρα χρειάζονται υποστήλωση. Συγκριτικά επιπλέον με το Malling 9 είναι ανθεκτικότερο στη ξηρασία. Είναι ευαίσθητο στο μύκητα Ph.cactorum. Χρησιμοποιείται ως υποκείμενο της μηλιάς σε οπωρώνα πυκνής φύτευσης (100 – 200 δένδρα το στρέμμα). Συνιστάται για όλους τους ζωηρούς κλώνους τύπου spur των ποικιλιών της Red Delicious

• Mark: Το υποκείμενο Mark προσδίνει στα δένδρα νανισμό παρόμοιο με εκείνο του Malling 26. Συγκριτικά με το Malling 26 έχει ισχυρότερο ριζικό σύστημα και τα δένδρα δε χρειάζονται υποστύλωση.

• Jork 9: Προσδίδει στα δένδρα νανισμό παρόμοιο με εκείνο του Malling 9. Η παραγωγική ικανότητα των δένδρων είναι παρόμοια με εκείνη του Malling 9. Σε σχέση με το Malling 9 έχει ισχυρότερο ριζικό σύστημα και είναι και ανεκτικότερο στο ψύχος.Πολλαπλασιάζεται πολύ εύκολα. Θεωρείται το πιο ευαίσθητο υποκείμενο της μηλιάς στο βακτήριο Erwinia amylovora.

• Ottawa 3: Προσδίνει στα δένδρα νανισμό παρόμοιο με εκείνο του Malling 26. Συγκριτικά με το Malling 26 έχει ελαφρά ισχυρότερο ριζικό σύστημα, αλλά είναι ανθεκτικότερο στο μύκητα Ph. Cactorum. Χρησιμοποιείται κυρίως ως ενδιάμεσο υποκείμενο και θεωρείται καλύτερο του Malling 9. Δεν πολλαπλασιάζεται εύκολα με καταβολάδα. Χρησιμοποιείται σε περιορισμένη έκταση.

• Bemali: Προσδίνει στα δένδρα νανισμό παρόμοιο με εκείνο του Malling 26. Χρησιμοποιείται σε περιορισμένη έκταση. Χαρακτηρίζεται από ισχυρό ριζικό σύστημα.

• Budagovsky 490: Προσδίνει στα δένδρα νανισμό. Θεωρείται πολύ ανθεκτικό στο ψύχος. Έχει ισχυρό ριζικό σύστημα και πολλαπλασιάζεται εύκολα.

• Budagovsky 491: Προσδίνει στα δένδρα νανισμό μεγαλύτερο από εκείνο του Malling 9. Θεωρείται πολύ ανθεκτικό στο ψύχος.

• Budagovsky 9: Προσδίνει στα δένδρα νανισμό μεγαλύτερο από εκείνο του Malling 9. Θεωρείται ανθεκτικό στο ψύχος και χρησιμοποιείται ευρέως στην Πολωνία ως ενδιάμεσο νάνο υποκείμενο. Πολλαπλασιάζεται πολύ δύσκολα.

• P22-P2-P1: Το υποκείμενο P22 προσδίνει στα δένδρα νανισμό μεγαλύτερο από εκείνο του Malling 9, το P2 παρόμοιο με εκείνο του Malling 9 και το P1 παρόμοιο με εκείνο του Malling 26. Θεωρούνται ανθεκτικό στο ψύχος και στο μύκητα Ph. Cactorum. Πολλαπλασιάζεται δύσκολα.

Ημινάνα υποκείμενα

Malling Merton 106: Δίνει δένδρα σχετικά με μικρό μέγεθος σε ελαφρά και ξηρά εδάφη και με μεγαλύτερο μέγεθος σε γόνιμα εδάφη. Λόγω της τάσης των δένδρων για υπερκαρποφορία ενδείκνυται να γίνεται αραίωμα του φορτίου τους. Είναι πολύ ευαίσθητο στο μύκητα στο μύκητα Ph. Cactorum. Χρησιμοποιείται ως υποκείμενο της μηλιάς σε οπωρώνες πυκνής φυτεύσεως 70 – 100 δένδρα στο στρέμμα για ζωηρές ποικιλίες, όπως π.χ η Golden. Θεωρείται το κατάλληλο υποκείμενο για ποικιλίες τύπου spur (100 – 160 δένδρα στο στρέμμα).

Ζωηρά υποκείμενα

• Νοvole: Ζωηρό υποκείμενο και θεωρείται αποκρουστικό στα τρωκτικά ζώα.

• Malling Merton 111: Δίνει δένδρα σχετικά με μεγάλο μέγεθος και ανθεκτικά στην ξηρασία. Συνιστάται σε αποστάσεις 4 X 2 μέτρα για τις ποικιλίες της Red Delicious και Golden Delicious