Υποστρώματα υδροπονικών καλλιεργειών (γενικά)
Στις υδροπονικές καλλιέργειες το υπόστρωμα αποτελεί ένα υποκατάστατο του εδάφους και επομένως θα πρέπει να είναι σε θέση να επιτελεί όλες τις λειτουργίες που γίνονται από το χώμα και μάλιστα με καλύτερο τρόπο. Μόνο όταν εκπληρώνεται αυτή η προϋπόθεση είναι οικονομικά σκόπιμη η χρήση υποστρώματος αντί της καλλιέργειας στο έδαφος.
Τα υποστρώματα είναι πορώδη υλικά που δεν προκαλούν φυτοτοξικότητα και χρησιμοποιούνται για να υποκαταστήσουν το έδαφος ως μέσου ανάπτυξης του ριζικού συστήματος των φυτών. Ειδικότερα, τα υποστρώματα υποκαθιστούν το έδαφος ως προς τις εξής λειτουργίες του:
- Παροχή νερού στα φυτά
- Παροχή θρεπτικών στοιχείων στα φυτά
- Παροχή οξυγόνου στη ρίζα
- Στήριξη των φυτών
Χημικά αδρανή υποστρώματα: Είναι πορώδη υλικά τα οποία δεν ασκούν καμία ρύθμιση στην προσφορά θρεπτικών στοιχείων στα φυτά, με συνέπεια να είναι δυνατός ο πλήρης έλεγχος της θρέψης μέσω της λίπανσης και μόνο. Τα συστατικά του υποστρώματος δηλαδή δεν διαθέτουν ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων και επομένως δεν συγκρατούν αλλά και δεν αποδίδουν ανόργανα ιόντα στο περιεχόμενο σε αυτά θρεπτικό διάλυμα.
Χημικά ενεργά υποστρώματα: Έχουν σημαντική ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων. Τα υποστρώματα αυτά περιέχουν είτε αργιλλικά ορυκτά (π.χ. βερμικουλίτης) είτε οργανική ουσία (συνήθως τύρφη).
Για να είναι σε θέση ένα υπόστρωμα να επιτελεί με τον καλύτερο τρόπο τον ρόλο για τον οποίο προορίζεται θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- σταθερή δομή, ώστε να μην αποσυντίθεται εύκολα
- ικανοποιητική αναλογία μεταξύ νερού και αέρα στην κατάσταση της υδατοϊκανότητας
- ομοιομορφία στην σύσταση, στην εμφάνιση και στην συμπεριφορά από άποψη θρέψης.
- απαλλαγμένο από παθογόνα, ζωικούς εχθρούς και σπόρους ζιζανίων
- εύκολο στη χρήση του και γενικά στους καλλιερεγητικούς χειρισμούς
- σχετικά χαμηλό κόστος.
Εκτός από αυτά τα χαρακτηριστικά ένα καλό υπόστρωμα θα πρέπει ή να είναι χημικά αδρανές ή να διαθέτει μεγάλη ανταλλακτική ικανότητα και κατάλληλο pH εφόσον είναι χημικά ενεργό.
Φυσικές και χημικές ιδιότητες υποστρωμάτων
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι φυσικοχημικές ιδιότητες διαφόρων υποστρωμάτων όπως ο πετροβάμβακας, ο περλίτης, η ελαφρόπετρα, η τύρφη και το cocosoil (κοκκόχωμα).
| Υποστρώματα | Όγκος πορώδες V % | Περιεκτικότητα πορώδους σε αέρα % (σε μύζηση 10 cm) | Συγκράτηση νερού % (σε μύζηση 10 cm) | pH | Ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC) (ms / cm) | Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων (CEC) (meq / 100 gr) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Πετροβάμβακας | 95 | 20 | 75 | 5,5 - 6 | 0,05 | 0 - 0,5 |
| Περλίτης | 95 | 75 | 20 - 40 | 7 - 7,5 | 0,03 | 0 |
| Ελαφρόπετρα | 65 | 30 - 40 | 25 - 35 | 8 - 8,5 | 0,45 | 0 |
| Τύρφη | 95 | 25 - 35 | 70 | 3,5 - 4,5 | - | 100 |
| Cocosoil (κοκκόχωμα) | 95 | 30 | 65 | 5,5 | < 0,5 | 0,5 - 1 |
Σχετικές σελίδες
- Υδροπονικές καλλιέργειες (γενικά)
- Θρεπτικό διάλυμα
- Υδροπονική καλλιέργεια σε βερμικουλίτη
- Υδροπονική καλλιέργεια σε τύρφη
- Υδροπονική καλλιέργεια σε πετροβάμβακα
- Υδροπονική καλλιέργεια σε περλίτη
- Υδροπονική καλλιέργεια σε ελαφρόπετρα
- Υδροπονική καλλιέργεια σε cocosoil (κοκκόχωμα)
- Ηλεκτρική αγωγιμότητα θρεπτικού διαλύματος
Βιβλιογραφία
- "Εισαγωγή στις καλλιέργειες εκτός εδάφους", Σημειώσεις εργαστηρίου του Δημητρίου Σάββα, Επίκουρος Καθηγητής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών, Αθήνα 2007
- "Η τεχνική της υδροπονίας και η εφαρμογή της μέσα από διάφορα συστήματα", Πτυχιακή εργασία του Νικολετάκη Μηνά, ΑΤΕΙ Κρήτης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Ηράκλειο 2008
