Χάρτης αξιολόγησης εδαφών για διάφορες καλλιέργειες

Η αξιολόγηση μιας περιοχής για διάφορες καλλιέργειες απαιτεί την αξιολόγηση των εδαφικών και κλιματικών χαρακτηριστικών. Δεδομένου ότι δεν είναι διαθέσιμα στοιχεία συμπεριφοράς των διαφόρων καλλιεργειών σε μια περιοχή, γίνεται μία γενική αξιολόγηση των διαφόρων καλλιεργειών της περιοχής για διάφορες καλλιέργειες, η οποία έχει μια ενδεικτική σημασία, με στοιχεία εδαφικών και κλιματικών απαιτήσεων που λαμβάνονται από διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και από παρατηρήσεις που γίνονται σε μία περιοχή για τη συμπεριφορά και τις αποδόσεις των διαφόρων καλλιεργειών. Για την αξιολόγηση των εδαφών χρησιμοποιείται το σύστημα ταξινόμησης καταλληλότητας γης του FAO. Σύμφωνα με το σύστημα αυτό τα εδάφη ταξινομούνται σε 5 κλάσεις που είναι:

S₁ Κατάλληλα εδάφη: Περιλαμβάνει πόρους της γης, χωρίς σημαντικούς περιορισμούς που θα εμποδίζουν μια επωφελή και συνεχή χρήση τους ή θέτουν επουσιώδεις περιοριστικούς παράγοντες που δεν μειώνουν σημαντικά την παραγωγικότητά τους ή τα έσοδα που προέρχονται από αυτούς και δεν απαιτούν επενδύσεις σε ασύμφορο επίπεδα.

S₂ Μετρίως κατάλληλα εδάφη: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν πόροι της γης που θέτουν περιορισμούς οι οποίοι ως σύνολο εμποδίζουν σε μέτριο βαθμό μια δεδομένη συνεχή χρήση τους. Οι περιοριστικοί παράγοντες μειώνουν την παραγωγικότητα των πόρων και τα έσοδα από αυτούς, ενώ αυξάνουν τις απαιτήσεις σε επενδύσεις. Τα συνολικά πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης χρήσης, αν και είναι ικανοποιητικά, εκτιμώνται ως κατώτερα από αυτά της κλάσης S₁.

S₃ Οριακά κατάλληλα εδάφη: Περιλαμβάνει πόρους της γης με περιοριστικούς παράγοντες που, επιδρώντας σαν σύνολο, εμποδίζουν έντονα μια δεδομένη συνεχή χρήση και μειώνουν σημαντικά την παραγωγικότητά τους και τα έσοδα από αυτούς. Οι επενδύσεις στη κλάση αυτή έχουν μόνο οριακή αποδοτικότητα.

Ν₁ Ακατάλληλα εδάφη για καλλιέργεια, αλλά κατάλληλα υπό προϋποθέσεις: Περιλαμβάνει πόρους της γης με περιορισμούς που μπορεί κάποτε να ξεπεραστούν, αλλά δεν είναι εφικτό να βελτιωθούν με τις υπάρχουσες γνώσεις και την υπάρχουσα τεχνολογία με μία αποδεκτή δαπάνη. Οι περιορισμοί είναι τόσοι σοβαροί, ώστε αποκλείουν συνεχή και επιτυχή χρησιμοποίηση των πόρων με έναν δεδομένο τρόπο.

Ν₂ Ακατάλληλα εδάφη: Πόροι της γης με περιοριστικούς παράγοντες τόσο σοβαρούς, ώστε να αποκλείεται κάθε πιθανότητα επιτυχούς και συνεχούς χρησιμοποιήσεώς τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

Αξιολογούνται ξεχωριστά για κάθε δυνητική καλλιέργεια, τα εδαφικά χαρακτηριστικά εκείνα που δεν θα επηρεάζονται από τις παρεμβάσεις του παραγωγού και θα επηρεάζουν την αύξηση του φυτού. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι:

• Κλίση επιφάνειας εδάφους: Επηρεάζει τη διάβρωση, την άρδευση και τη χρήση των γεωργικών μηχανημάτων.

• Υδρομορφία: Επηρεάζει την ανάπτυξη των φυτών και το διαθέσιμο νερό.

• Κοκομετρική σύσταση: Καθορίζει πολλά χαρακτηριστικά του εδάφους, όπως αποθηκευτική ικανότητα εδάφους σε νερό, κατάσταση γονιμότητας, ταχύτητα διήθησης νερού, διαβρωσιμότητας κ.τ.λ

• Αδρομερή υλικά (χαλίκια, πέτρες): Επηρεάζουν την διάβρωση του εδάφους και τη διατήρηση της εδαφικής υγρασίας.

• Βάθος εδάφους: Καθορίζει το χώρο για την ανάπτυξη των ριζών, για τη συγκράτηση νερού και θρεπτικών, τη δυνατότητα ισοπέδωσης, στράγγισης και παίζει ρόλο στο σχεδιασμό αρδευτικών δικτύων.

• Ανθρακικό ασβέστιο: Δημιουργεί αδιαπέραστους ορίζοντες που περιορίζουν το βάθος ανάπτυξης των ριζών. Μεγάλες ποσότητές του, περιορίζει τη συγκράτηση θρεπτικών και τη γονιμότητα του εδάφους. Εδάφη με περισσότερο από 60% ανθρακικό ασβέστιο, μπορούν να αρδευτούν επιτυχώς, αλλά η επιλογή καλλιέργειας είναι γενικά περιορισμένη.

• Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων: Η ολική ποσότητα ανταλλάξιμων κατιόντων που μπορούν να συγκρατηθούν από το έδαφος και εκφράζεται σε χιλιοιστοδύναμα /100gr εδάφους σε ουδέτερο PH ή σε κάποια άλλη τιμή PH. Καθορίζει την ικανότητα συγκράτησης θρεπτικών και τη γονιμότητα του εδάφους.

• Βαθμός κορεσμού με βάσεις: Καθορίζει την ικανότητα συγκράτησης θρεπτικών και τη γονιμότητα του εδάφους.

• Οργανική ύλη: Καθορίζει την ικανότητα συγκράτησης θρεπτικών και τη γονιμότητα του εδάφους.

• Αλατότητα: Το γράμμα S χρησιμοποιείται στο σύμβολο της χαρτογραφικής μονάδας για την παρουσίαση των εδαφών τα οποία παρουσιάζουν μεγάλη περιεκτικότητα σε διαλυτά άλατα (>0,5%). Η αναγνώριση στον αγρό των αλατούχων εδαφών γίνεται με την παρουσία λευκών κηλίδων στην επιφάνεια του εδάφους.

Οι υποκλάσεις καταλληλότητας γης περιλαμβάνουν το είδος των περιοριστικών παραγόντων που επιδρούν σημαντικά στην καταλληλότητα της γης. Ένα ή και περισσότερα μικρά γράμματα φανερώνουν το είδος του περιοριστικού ορίζοντα. Στη κλάση S₁ δεν υπάρχουν υποκλάσεις. Ο ορισμός των υποκλάσεων πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τα εξής:

• Ο αριθμός των υποκλάσεων καταλληλότητας πρέπει να είναι μικρός, αλλά θα επιτρέπει την διάκριση (μέσα σε μία κλάση) μεταξύ διαφορετικών μονάδων γης με σημαντικά διαφορετικές απαιτήσεις στην διαχείριση και βελτίωση των περιοριστικών παραγόντων

• Σε κάθε υποκλάση πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν λιγότερα χαρακτηριστικά περιοριστικών παραγόντων. Εάν υπάρχουν περισσότεροι του ενός περιοριστικού παράγοντα, τότε τα σύμβολα στην υποκλάση εμφανίζονται με σειρά προτεραιότητας. Παράδειγμα, η υποκλάση S_3me, έχει σημαντικούς περιοριστικούς παράγοντες την υγρασία (m) και την διάβρωση (e) αλλά η περίσσεια υγρασίας είναι σημαντικότερος περιοριστικός παράγοντας από την διάβρωση του εδάφους και αναγράφεται πρώτος στο σύμβολο της υποκλάσης.

Οι μονάδες καταλληλότητας γης μιας συγκεκριμένης υποκλάσεως έχουν τον ίδιο βαθμό καταλληλότητας και παρόμοιους περιοριστικούς παράγοντες. Οι μονάδες μίας υποκλάσεως έχουν τους περιορισμούς που τις χαρακτηρίζουν αλλά διαφέρουν μεταξύ τους ως προς την παραγωγικότητα. Οι μονάδες καταλληλότητας συμβολίζονται με αραβικούς αριθμούς, όπως S_2e-1, S_2e-2, κ.τ.λ. Δεν υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των μονάδων καταλληλότητας που αναγνωρίζονται μέσα σε μία υποκλάση.