Σύγχρονος σχεδιασμός και κατασκευή αναβαθμών

Από GAIApedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Οι κύριοι τύποι αναβαθμών που κατασκευάζονται σήμερα είναι οι κατά λωρίδες ή οι ευρείας βάσης. Ο αγρός που πρόκειται να κατασκευασθούν αναβαθμοί συνήθως καθαρίζεται από την βλάστηση και τους ογκόλιθους, τα κοιλώματα γεμίζουν με έδαφος και οι εξάρσεις ισοπεδώνονται πριν αρχίσει η κατασκευή. Το άριστο διάστημα μεταξύ των αναβαθμών είναι αυτό που δημιουργεί επιφάνεια γης ικανή να καλλιεργηθεί και προστατεύει το έδαφος από την διάβρωση. Όσο περισσότερο διαπερατό είναι το έδαφος, όσο λιγότερο έντονες είναι οι βροχοπτώσεις και όσο περισσότερο καλύτερα προστατεύουν οι αναπτυσσόμενες καλλιέργειες το έδαφος τόσο μεγαλύτερο είναι το διάστημα μεταξύ των αναβαθμών σε μια συγκεκριμένη κλίση. Συνήθως, το συνιστώμενο διάστημα είναι όχι μικρότερο από 30m. Η κατακόρυφη απόσταση μεταξύ δύο γειτονικών αναβαθμών εξαρτάται κυρίως από τις βροχοπτώσεις, την κλίση της επιφάνειας του εδάφους και τον τύπο της καλλιέργειας.

Ο σχεδιασμός αναβαθμών συνήθως αρχίζει με έναν τεχνικό που αξιολογεί την υδρολογική καταστασή του αγρού από παρατηρήσεις, χαρτογραφήσεις του εδάφους και από άλλες πληροφορίες. Η επόμενη ενέργεια είναι κατά πόσο τα κανάλια συγκέντρωσης του νερού πρέπει να ακολουθήσουν την φυσική ροή ή να κατασκευαστούν άλλα σε νέες θέσεις. Τα κανάλια με φυσική βλάστηση για προστασία κατασκευάζονται πολύ νωρίτερα από την κατασκευή των αναβαθμών. Εάν τα κανάλια απομάκρυνσης του νερού και οι αναβαθμοί κατασκευάζονται ταυτόχρονα, τα κανάλια πρέπει να απομονωθούν από τους αναβαθμούς με αναχώματα έως ότου εγκατασταθεί ικανοποιητικά η βλάστηση για την ασφαλή απομάκρυνση του νερού. Τα αναχώματα στη συνέχεια απομακρύνονται και το έδαφος χρησιμοποιείται για το γέμισμα των χαραδρών που έχουν σχηματισθεί κατά την διάρκεια που το νερό απομακρυνόταν από τον αναβαθμό εκτός καναλιού.

Ο σχεδισμός των αναβαθμών αρχίζει από το υψηλότερο σημείο του αγρού. Η κατακόρυφη απόσταση και η γωνία της κλίσης από το ανώτερο σημείο του αναβαθμού είναι συνήθως 30 - 50m προς τα κατάντη και καθορίζεται με τοπογραφικό όργανο. Είναι προτιμότερο να οριοθετείτε ένας αναβαθμός αρχίζοντας από το σημείο εξόδου του νερού καταλήγοντας στο ανώτερο σημείο ειδικά όταν πρόκειται να συλλεχθεί νερό και από τις δύο πλευρές του αναβαθμού. Η γραμμή των πασσάλων πρέπει να εξεταστεί, αφότου τοποθετηθούν όλοι οι πάσσαλοι. Συνήθως μερικοί πάσσαλοι πρέπει να επανατοποθετηθούν για την αποφυγή απότομων αλλαγών στην μορφή της επιφάνειας του εδάφους και να διευκολυνθούν έτσι οι γεωργικές εργασίες στους αναβαθμούς. Αλλαγές προς τα ανάντη της κλίσης πρέπει να αποφεύγονται έτσι ώστε το σκάψιμο για την κατασκευή του καναλιού να είναι λογικό.

Η παραγωγικότητα του εδάφους στον αναβαθμό βελτιώνεται αν το επιφανειακό έδαφος αφαιρείται, συσσωρεύεται σε ορισμένες θέσεις και αργότερα διασκορπίζεται στην επιφάνεια αφού η κατασκευή του αναβαθμού έχει ολοκληρωθεί. Η εργασία αυτή όμως αυξάνει το κόστος κατασκευής πολύ, ώστε σπάνια εφαρμόζεται αυτή η τεχνική εκτός αν το υπέδαφος είναι πολύ άγονο για την ανάπτυξη των φυτών. Οι συμβατικοί αναβαθμοί μπορούν να κατασκευασθούν με μπουλντόζες, με εκσκαφείς, γκρέιντερ με άροτρο, με μεγάλους κυλιόμενους δίσκους, ως επίσης με εργαλεία χειρός ή άλλες συσκευές μεταφοράς υλικών. Οι μπουλντόζες είναι πιθανώς το οικονομικότερο εργαλείο για την μετακίνηση εδάφους σε μικρές αποστάσεις, ενώ τα γκρέιντερ κανούν καλύτερη εργασία ισοπεδώνοντας και συμπιέζοντας τον αναβαθμό. Ισοπεδωτικά μηχανήματα απαιτούνται για κατασκευή αναβαθμών που απαιτούν πολλά κοψίματα και γεμίσματα επιφανειών.

Η κλίση στο εμπρόσθιο τμήμα του αναβαθμού σε μία απότομη πλαγία λόφου και οι δύο κλίσεις αναβαθμού με ευρεία βάση πρέπει να έχουν αρκετό πλάτος για να διευκολύνουν τα γεωργικά μηχανήματα καλλιέργειας. Γενικά το πλάτος της κλίσης δεν πρέπει να είναι μικρότερο από 4,5m. Όσο μικρότερη είναι η κλίση, τόσο πιο εύκολη είναι η καλλιέργεια αλλά το κόστος κατασκευής είναι μεγάλο.[1]

Βιβλιογραφία

  1. Σημειώσεις μαθήματος "Εφηρμοσμένης εδαφολογίας" του καθηγητή Εδαφολογίας και Γεωργικής Χημείας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κοσμά Κων/νου. Αθήνα 2011.