Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Εχθροί αμπέλου"
| Γραμμή 3: | Γραμμή 3: | ||
{{:Ευδεμίδα|top_heading={{{top_heading|==}}}=}} | {{:Ευδεμίδα|top_heading={{{top_heading|==}}}=}} | ||
| − | {{{top_heading|==}}}[[Τζιτζικάκι]]{{{top_heading|==}}} | + | {{{top_heading|==}}}[[Τζιτζικάκι αμπέλου|Τζιτζικάκι]]{{{top_heading|==}}} |
| − | {{:Τζιτζικάκι|top_heading={{{top_heading|==}}}=}} | + | {{:Τζιτζικάκι αμπέλου|top_heading={{{top_heading|==}}}=}} |
{{{top_heading|==}}}[[Ερίνωση]]{{{top_heading|==}}} | {{{top_heading|==}}}[[Ερίνωση]]{{{top_heading|==}}} | ||
Αναθεώρηση της 13:31, 25 Ιουλίου 2013
Ευδεμίδα
Τζιτζικάκι
Μορφολογία
Το ακμαίο μοιάζει με μικρό τζιτζικάκι έχει μήκος 2-3 mm, έχει πράσινο ή ροζ χρώμα και μετακινείται πηδώντας πάνω στους φυτικούς ιστούς. Το αυγό είναι λευκό, υαλώδες και επίμηκες μήκους 0,7 mm. Η επώαση διαρκεί 5-7 ημέρες. Η νύμφη είναι λευκή και υαλώδης αρχικά ενώ στη συνέχεια αποκτά πράσινο ή ροζ χρώμα. Διανύει πέντε ηλικίες μέχρι να ολοκληρώσει την ανάπτυξή της. Η νύμφη είναι ευκίνητη και μετακινείται με πλάγια κίνηση.
Βιολογία
Διαχειμάζει ως ακμαίο σε διάφορα καταφύγια τα οποία εγκαταλείπει την άνοιξη και εγκαθίστανται στους αμπελώνες. Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί δυο περίπου μήνες και συμπληρώνει 3-4 γενεές ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες.
Συμπτώματα - ζημιές
Οι ζημιές που προκαλούνται από το τζιτζικάκι δεν είναι σοβαρές επειδή οι πληθυσμοί διατηρούνται σε ανεκτά επίπεδα από την δράση φυσικών εχθρών. Όμως, η υπερβολική χρήση των εντομοκτόνων προκαλεί μείωση της αποτελεσματικότητας των φυσικών εχθρών, επομένως είναι δυνατόν να εξελιχθούν σε αξιόλογους εχθρούς ανάλογα με την περιοχή. Για παράδειγμα σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης το τζιτζικάκι εξελίχθηκε σε σημαντικό εχθρό για τις ποικιλίες Ραζακί και Σουλτανίνα. Προκαλεί εσχαρώσεις και μεταχρωματισμό στα φύλλα που οφείλονται στα νύγματα διατροφής. Νύσσουν και μυζούν τα φύλλα και τους βλαστούς ενώ ορισμένα είναι φορείς φυτονόσων. Η φυλλική επιφάνεια μειώνεται σημαντικά επομένως και η φωτοσυνθετική δραστηριότητα του φυτού. Τέλος Αυγούστου παρατηρείται πτώση των φύλλων με αποτέλεσμα την κακή ωρίμανση των σταφυλιών και την ανεπαρκή ξυλοποίηση των κληματίδων.
Καταπολέμηση
Για την πρώτη γενεά του εντόμου δεν γίνεται καταπολέμηση. Επεμβάσεις γίνονται για την δεύτερη και την τρίτη γενεά κυρίως τέλος Ιουνίου και στις αρχές Αυγούστου, που είναι αρκετές ώστε να αποτρέψουν σοβαρές ζημιές. Το όριο επιζημιότητας για την πρώτη επέμβαση τοποθετείται στις 100 νύμφες ανά 100 φύλλα ενώ για την δεύτερη επέμβαση 50 νύμφες ανα 100 φύλλα. Τα εντομοκτόνα που χρησιμοποιούνται είναι: methidathion, vamidothion και oxydemeton-methyl.
Ερίνωση
Κόκκινος τετράνυχος
Μορφολογία
Το θηλυκό είναι ωοειδές με διογκωμένο σώμα μήκους 0,4 mm. Αρχικά έχει καστανοπράσινο χρώμα ενώ στη συνέχεια αποκτά ένα ερυθροκαστανό χρώμα. Στο νώτο φέρει ανοικτότερα σμηριγγοφόρα φυμάτια. Το αρσενικό είναι μικρότερο και στενεύει προς τα πίσω.
Τα αυγά το χειμώνα έχουν διάμετρο 0,1 mm, είναι σφαιρικά και πεπιεσμένα. Είναι καλυμμένα με σκληρό κηρώδες κέλυφος, φέρουν αυλακώσεις και είναι ροδόχροα. Τα θερινά αυγά έχουν λεπτότερο κέλυφος, είναι σφαιρικά και έχουν ανοικτότερο χρώμα από τα χειμερινά.
Βιολογία
Διαχειμάζει στο στάδιο του αυγού το χειμώνα και βρίσκεται σε ομάδες πάνω στο φλοιό του κορμού και των κλάδων της αμπέλου, στα ρυτιδώματα του φλοιού ή στους χιτώνες των οφθαλμών. Το έντομο μπορεί να συμπληρώσει 10 γενεές το χρόνο. Τα αυγά βρίσκονται σε διάπαυση και η ανάπτυξη του εμβρύου δεν αρχίζει αν η θερμοκρασία δεν κατέβει στους 7oC. Στη συνέχεια για την ανάπτυξη του εμβρύου θα πρέπει να αυξηθεί ελαφρά η θερμοκρασία.
Τέλος, Μαρτίου με αρχές Απριλίου εκκολάπτονται οι προνύμφες, οι οποίες αρχίζουν να νύσσουν την κάτω επιφάνεια των φύλλων. Η ανάπτυξη τους ολοκληρώνεται την άνοιξη σε 20 ημέρες, το καλοκαίρι σε 7-8 και το φθινόπωρο σε 20-25. Αρχές Μαΐου εμφανίζονται τα πρώτα ακμαία και τα θηλυκά αφού γονιμοποιηθούν αρχίζουν την ωοτοκία σε τρεις ημέρες. Η μέση διάρκεια ζωής των θηλυκών είναι 16 ημέρες το θέρος, στη διάρκεια των οποίων εναποτίθενται 10-90 αυγά από κάθε άτομο. Η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των ακαρέων ευνοούνται από την υψηλή θερμοκρασία και την ξηρασία.
Συμπτώματα - ζημιές
Τα προσβεβλημένα απ' τον εχθρό φύλλα εμφανίζουν μια υπόφαια, μεταξώδη, χαρακτηριστική όψη, η οποία οφείλεται στον ιστό του ακάρεος. Για τον λόγο αυτό έχουμε μείωση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας με τελικό αποτέλεσμα να ξηραίνονται και να πέφτουν πρόωρα.
Καταπολέμηση
Τα διαχειμάζοντα αυγά καταπολεμούνται δύσκολα γι’ αυτό το λόγο επεμβάσεις γίνονται λίγο πριν την εκκόλαψη αφού τότε τα αυγά είναι περισσότερο ευαίσθητα. Επεμβάσεις γίνονται και μετά την εκκόλαψη των αυγών του χειμώνα. Ο πολλαπλασιασμός του ακάρεος μειώνεται σημαντικά από το αρπακτικό άκαρι Typhlodromus pyri και τα κολεόπτερα Stethorus spp.
Εναντίον των ακμαίων και άλλων κινητών σταδίων χρησιμοποιούνται: dimitraz, dicofol κ.α. Ενώ κατά των αυγών χρησιμοποιείται το tetradifon. Επεμβάσεις γίνονται και με μίγματα όπως: dicofol + tetradifon.
Θρίπας της αμπέλου
Ενήλικο. Είναι μήκους 0,6-0,9mm, κιτρινωπό, με σύνθετους και απλούς οφθαλμούς ερυθροκάστανους και κεραίες με 6 άρθρα των οποίων τα 3 κορυφαία καστανωπά. Το αρσενικό έχει στα πλάγια του 9ου κοιλιακού δακτυλίου δυο κυρτές προς τα μέσα τριχόμορφες αποφύσεις που διασταυρώνονται στην άκρη της κοιλιάς (Silvestri 1939).
Προνύμφη. Η νεαρή είναι υπόλευκη με κόκκινους οφθαλμούς.
Ξενιστές. Πολλοί, μεταξύ των οποίων η ευρωπαϊκή άμπελος, αμερικανικά Vitis και υβρίδιά τους και ιδιαίτερα V. riparia, φουντουκιά, ιτιές, δρύς και σφένδαμος.
Βιολογία-ζημιές. Αναφέρεται ότι στην Ιταλία συμπληρώνει 2 γενεές το έτος, ενώ στην Καλιφόρνια 5-6. Ο Θρίπας [1] διαχειμάζει ως ενήλικο (πιθανώς συζευγμένο θηλυκό) κάτω από το ξηρόφλοιο των πρέμνων και σε άλλα καταφύγια. Δραστηριοποιείται την άνοιξη, με την έναρξη της νέας βλάστησης. Προσβάλλει εκπτυσσόμενους οφθαλμούς, τρυφερούς βλαστούς, φύλλα, ποδίσκους, ανθοταξίες και γενικά κάθε τρυφερή βλάστηση. Εισάγει τα αυγά του στο έλασμα των φύλλων και καλύπτει τα σημεία ωοτοκίας με σκοτεινόχρωμο έκκριμα. Οι προνύμφες νύσσουν ή ξύνουν και μυζούν το περιεχόμενο των κυττάρων όπως τα ενήλικα. Όταν συμπληρώσουν την ανάπτυξή τους νυμφώνονται στα φύλλα ή στο έδαφος. Οι διαβρώσεις, προκαλούν νεκρώσεις και ουλές, εμποδίζουν την κανονική ανάπτυξη των οργάνων του φυτού, προκαλώντας ακόμα και βραχυγονάτωση, μικροφυλλία και παραμόρφωση φύλλων. Τα συμπτώματα στα φύλλα θυμίζουν προσβολή από ορισμένους μύκητες. Στην Ιταλία, προ πολλών ετών, παρατηρήθηκαν ως 60 προνύμφες ανά cm2 φύλλων. Αναφέρεται ότι στο νομό Ηρακλείου, τα ενήλικα δραστηριοποιούνται νωρίς (τέλη Μαρτίου) και η ζημιά στην άμπελο μπορεί να είναι αξιόλογη (Περιφ. Κέντρο Προστ. Φυτών & Ποιοτ. Ελ. Ηρακλείου 1997). Επειδή το έντομο υπάρχει στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα, χωρίς να προσβάλλει εκεί την άμπελο, η ταυτότητα του θρίπα που ζημιώνει την άμπελο στην Κρήτη χρειάζεται επιβεβαίωση.
Καταπολέμηση. Συνήθως αρκεί ένας έγκαιρος ψεκασμός με κατάλληλο εντομοκτόνο, όταν η άμπελος βρίσκεται στα πρώτα βλαστικά στάδια (D-E), δηλαδή στην έκπτυξη των πρώτων φύλλων και προτού εμφανιστούν οι βότρεις (Περιφ. Κέντρο Προστ. Φυτών & Ποιοτ. Ελ. Ηρακλείου 1997).
Βιβλιογραφία
- ↑ "Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", Μ.Ε. Τζανακάκης- Β.Ι. Κατσόγιαννός, 1998.
Θρίπας της Καλιφόρνιας
Ενήλικο. Ο Θρίπας [1] αυτός έχει μήκος 0,8-1 mm κεφαλή κατά το πλείστο κιτρινωπή, θώρακα καστανό με μέρη πορτοκαλί, κοιλιά καστανή, πόδια κίτρινα με μέρη καστανά και πρόσθιες πτέρυγες ανοιχτόχρωμες. Όπως όλοι οι θρίπες, έχει σώμα στενόμακρο και πτέρυγες πολύ στενές, με λεπτές τρίχες (κροσσούς) στην περίμετρό τους (Marullo and Tremblay 1993).
Αυγό. Νεφροειδές, μήκους περίπου 0,2 mm. Με τη βοήθεια του πριονωτού ωοθέτη εισάγεται στο παρέγχυμα του φύλλου ή του άνθους.
Προνύμφη. Υπάρχουν δυο προνυμφικά στάδια, που μοιάζουν κάπως με το ενήλικο, αλλά δεν έχουν πτέρυγες.
Νύμφη. Υπάρχουν δυο αμετακίνητα στάδια μεταξύ προνύμφης και ενηλίκου, το prepura ή prepseudopupa και το pupa ή pseudopupa. Τα στάδια αυτά βρίσκονται στο έδαφος, σε βάθος 1,5-2 cm, ή σε φυτικά υπολείμματα στην επιφάνεια του εδάφους (Arzone and Vidano 1990).
Ξενιστές. Είναι είδος εξαιρετικά πολυφάγο. Προσβάλλει τουλάχιστον 244 είδη φυτών, που ανήκουν σε 62 οικογένειες. Στην Ελλάδα, όπου η παρουσία του διαπιστώθηκε το 1988 στην Κρήτη (Poditakis 1991) και το 1992 στην Α. Μακεδονία, έχει προκαλέσει σοβαρές ζημιές στην άμπελο, σε πιπεριά θερμοκηπίου, σε φασολιές και σε ανθοκομικά φυτά (Π. Κατσόγιαννος 1992).
Βιολογία-ζημιές. Με βάση στοιχεία που δίνει ο Π. Κατσόγιαννος (1992), έχει στην Καλιφόρνια 5-7 γενεές το έτος. Διαχειμάζει ως ενήλικο στο έδαφος ή πάνω σε χαμηλή βλάστηση και ως νύμφη στο έδαφος. Την άνοιξη δραστηριοποιείται και αρχίζει να ωοτοκεί. Οι προνύμφες νύσσουν ή ξύνουν και μυζούν τρυφερούς φυτικούς ιστούς, όπως μέρη ανθέων, νεαρούς καρπούς, τρυφερά φύλλα και άλλη τρυφερή βλάστηση. Τα ενήλικα μπορούν επί πλέον, να τραφούν με γύρη, νέκταρ και αυγά ακάρεων, όπως τετρανύχων. Αφαιρώντας χυμό και χλωροπλάστες και τραυματίζοντας τους νεαρούς αναπτυσσόμενους φυτικούς ιστούς, το έντομο αυτό, όπως και άλλα συγγενή του, προκαλεί χλωρωτικά στίγματα ή κηλίδες, ουλές, εσχαρώσεις, ρωγμές ή και παραμορφώσεις οργάνων. Στην άμπελο, οι σχισμές ωοτοκίας σε άνθη, μικρές ράγες και ταξικαρπικούς άξονες, εξελίσσονται σε σκοτεινόχρωμα στίγματα των αναπτυγμένων ραγών που συχνά περιβάλλονται από χλωρωτική άλω ή και σε ρωγμές και σήψεις από δευτερογενείς μολύνσεις. Τα στίγματα αυτά μειώνουν την εμπορική αξία των επιτραπέζιων σταφυλιών. Σε νεκταρίνια προκαλούνται εσχάρωση, κηλίδωση και παραμόρφωση καρπών. Το F. occidentalis είναι φορέας του ιού του κηλιδωτού μαρασμού της τομάτας (TSWV) του ραβδωτού μωσαϊκού του καπνού και άλλων ιών των φυτών. Επίσης, η διάβρωση φυτικών ιστών που προκαλεί, διευκολύνει την είσοδο βακτηρίων και μυκήτων (Marullo and Tremblay 1993).
Καταπολέμηση. Έχουν χρησιμοποιηθεί πολλά οργανοφωσφορούχα και καρβαμιδικά εντομοκτόνα και ιδιαίτερα διασυστηματικά, όπως τα dimethoate, methamidophos, methomyl και oxamyl, αλλά και συνθετικά πυρεθροειδή όπως deltamethrin και cypermethrin, χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες όπως endosulfan και lindane, και η αβερμεκτίνη abamectin (Π. Κατσόγιαννος 1992). Στη νότια Ιταλία σε λευκά επιτραπέζια σταφύλια, όταν ο πληθυσμός του εντόμου είναι πυκνός, συνιστούν δυο ψεκασμούς, τον πρώτο στην έναρξη της άνθησης και τον δεύτερο στην πλήρη άνθηση. Όταν ο πληθυσμός του εντόμου είναι αραιός, αρκεί ο πρώτος ψεκασμός. Συνιστούν εκεί ως πυκνότητα επέμβασης τα 10-15 έντομα ανά μπλέ χρωματική παγίδα και εβδομάδα και 2-3 έντομα ανά βοτρύδιο ανθοταξίας (Moleas et al. 1996). Επειδή πληθυσμοί του εντόμου αυτού γίνονται ανθεκτικοί στα οργανικά συνθετικά εντομοκτόνα σχετικά γρήγορα, πρέπει να χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα όσο το δυνατόν αραιότερα, μέσα σε πρόγραμμα ολοκληρωμένης καταπολέμησης. Τέτοια προγράμματα περιλαμβάνουν εξαπολύσεις αρπακτικών Ημιπτέρων του γένους Orius και ακάρεα Phytoseiidae που διατίθενται στο εμπόριο, σε συνδυασμό με κατάλληλα εκλεκτικά εντομοκτόνα, όπως ρυθμιστικά της ανάπτυξης των εντόμων. Στην Κρήτη διαπιστώθηκε ότι τα Ημίπτερα Macrolophus caliginosus και είδη των γενών Nabis και Orius περιόρισαν πληθυσμό του F. occidentalis (Roditakis 1991). Σε θερμοκήπια μπορεί να είναι ικανοποιητική και μαζική παγίδευση με κολλητικές παγίδες κυανού χρώματος. Όταν προγραμματίζουμε καταπολέμηση καλό είναι να μην ξεχνούμε ότι τα αμετακίνητα στάδια της prepupa και pupa του εντόμου αυτού βρίσκονται στο έδαφος.
Άλλα είδη του ίδιου γένους. Στην νότια Ευρώπη υπάρχουν και άλλα είδη του γένους Frankliniella που προσβάλλουν καρποφόρα δέντρα, καλλωπιστικά και ανθοκομικά φυτά και λαχανικά. Οι Marullo and Tremblay (1993) δίνουν τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά για το διαχωρισμό των πέντε ειδών του γένους αυτού που υπάρχουν στην Ιταλία. Ανάμεσά τους είναι το Frankliniella intonsa Trybom, είδος πολυφάγο, που προκαλεί παραμορφώσεις σε βλαστούς, άνθη και καρπούς και ιδιαίτερα νεκταρινιάς. Στο ύπερο νεκταρινιών τα τραύματα φελλοποιούνται και προκαλούν παραμόρφωση των καρπιδίων.
Βιβλιογραφία
- ↑ "Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", Μ.Ε. Τζανακάκης- Β.Ι. Κατσόγιαννός, 1998.
Φυλλοξήρα
Ψευδόκοκκος αμπέλου
Μορφολογία
Το θηλυκό δεν έχει πτέρυγες, το σώμα του είναι ωοειδές μήκους 2,5-5 mm και καλύπτεται από λευκή κηρώδη σκόνη ενώ το χρώμα του είναι ρόδινο ή φαιορόδινο. Φέρει περιφερειακά 17-18 ζεύγη κηρωδών αποφύσεων από τα οποία το τελευταίο είναι μικρότερο και είναι κινητό σε όλα τα στάδια. Το αρσενικό έχει πτέρυγες, οι οποίες είναι μικρότερες από το σώμα του και έχει μήκος 1 mm. Έχει τεφροκάστανο χρώμα με μαύρους οφθαλμούς και μακριές τριχωτές κεραίες.
Βιολογία
Το έντομο συμπληρώνει 3-4 γενεές το χρόνο και διαχειμάζει κάτω από το φλοιό των πρέμνων της αμπέλου, σε προφυλαγμένες θέσεις καθώς και στις ρίζες σε βάθος 60 cm ή περισσότερο. Την άνοιξη πολλαπλασιάζετε σε όλα τα ποώδη όργανα του φυτού (φύλλα, ταξιανθίες, βλαστούς). Το θηλυκό ωοτοκεί μέχρι 400 αυγά τα οποία βρίσκονται σε ωόσακκο που έχει βαμβακώδη υφή.
Ζημιές
Από την προσβολή του εντόμου τα φυτικά μέρη κιτρινίζουν, είναι καχεκτικά και τελικά ξηραίνονται. Στα φύλλα αναπτύσσεται καπνιά λόγω των μελιτωδών ουσιών ενώ η ρύπανση των σταφυλιών από τα αποχωρήματα του εντόμου προκαλεί την ποιοτική τους υποβάθμιση.
Καταπολέμηση
Για την καταπολέμηση του ψευδόκοκκου γίνονται χειμερινοί ψεκασμοί με χειμερινό ορυκτέλαιο, με θερινό ορυκτέλαιο μαζί με οργανοφωσφορούχο εντομοκτόνο ή με άλλο κατάλληλο εντομοκτόνο. Για καλύτερη κάλυψη των σταφυλιών με το ψεκαστικό υγρό συνιστάται η τακτοποίηση του φυλλώματος έτσι ώστε να μην σκιάζονται.
Ολοκληρωμένη καταπολέμηση
Με τον όρο Ολοκληρωμένη Καταπολέμηση εννοούμε την ορθολογική εφαρμογή συνδυασμένων βιολογικών, βιοτεχνολογικών, χημικών, καλλιεργητικών, ή φυτοβελτιωτικών μέτρων, κατά την οποία η χρήση χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο προκειμένου να διατηρηθεί ο πληθυσμός των επιβλαβών οργανισμών σε επίπεδα τέτοια ώστε να προκαλούνται οικονομικά μη αποδεκτές ζημιές ή απώλειες.
