Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Εχθροί φασολιάς"

Τελευταία αναθεώρηση της 13:19, 27 Οκτωβρίου 2016

Βρούχος

Προσβεβλημένα ξηρά φασόλια από Βρούχο

Είναι το έντομο (Bruchus obtectus) που καταστρέφει τα αποθηκευμένα φασόλια (και γενικά όλα τα όσπρια), τρώγοντας μέσα στο σπόρο. Υπάρχουν διάφορα είδη βρούχων. Τα περισσότερα έχουν μόνο μία γενιά το χρόνο. Ο βρούχος των φασολιών έχει 3-7 γενεές. Το τέλειο έντομο παραμένει μέσα στο σπόρο κατά την αποθήκευσή του. Μετά τη φύτευση του σπόρου και όταν αυτός βραχεί και μαλακώσει το περίβλημά του, ο βρούχος βγαίνει προς τα έξω και κρύβεται σε διάφορα μέρη του φυτού. Όταν η θερμοκρασία ανέβει, περίπου πάνω από 15^oC, ζευγαρώνει και γεννά τα αυγά του στα πράσινα τρυφερά θυλάκια και μπαίνουν μέσα στους νέους σπόρους. Συνεχίζουν την ανάπτυξή τους μετά τη συγκομιδή μέσα στους ξηρούς σπόρους στην αποθήκη. Έτσι, τα φαγώσιμα όσπρια υποβαθμίζονται σε ποιότητα, είναι τρύπια, βγάζουν "αλεύρι" μέσα στη συσκευασία, αλλά και αυτά που πρόκειται να φυτευτούν χάνουν τη βλαστική τους ικανότητα. Η αντιμετώπιση των βρούχων γίνεται σε 2 στάδια ως εξής:

• Για μείωση της προσβολής στο χωράφι, χρησιμοποιούμε υγιή σπόρο, απαλλαγμένο από βρούχο για να μην μεταφερθεί στο χωράφι. Επιπλέον καταστρέφουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας αμέσως μετά τη συγκομιδή και κάνουμε ψεκασμούς νωρίς ανθίσουν τα φυτά που συνεχίζονται μέχρι να σχηματιστούν οι λοβοί.

• Για αποφυγή ζημιών κατά την αποθήκευση των οσπρίων, αποθηκεύουμε σε καθαρές αποθήκες. Ψεκάζουμε με κατάλληλα εντομοκτόνα και κάνουμε υποκαπνισμό των φασολιών αμέσως μετά τη συγκομιδή με κατάλληλα υποκαπνιστικά. Για μικρές ποσότητες οσπρίων που θα φαγωθούν (όχι για φύτευση) και πιθανόν να έχουν μέσα έντομα, τα τοποθετούμε μέσα σε φούρνο σε θερμοκρασία 100-125^oC για 3-4 ώρες. Μετά φυλάγονται σε εντομοστεγή δοχεία και σε αποθήκη με δίκτυα στις πόρτες και τα παράθυρα.

Τζιτζικάκια

Δράση τζιτζικακιού σε φύλλο φασολιάς

Είναι μικρά έντομα πράσινου-καφέ χρώματος, μεγέθους 3-4mm με διατρητικά - μυζητικά στοματικά μόρια. Εμφανίζονται άνοιξη - καλοκαίρι και πολλαπλασιάζονται σε μεγάλους πληθυσμούς. Ενδημούν σε πολλά είδη λαχανικών και ζιζανίων. Ακόμα, προκαλούν σοβαρές ζημιές και σε εσπεριδοειδή. Απ' ότι παρατηρήθηκε, το φθινόπωρο μάλλον μεταναστεύουν από τα λαχανικά σε εσπεριδοειδή. Τόσο τα τέλεια, όσο και οι προνύμφες τρυπούν την κάτω επιφάνεια του φύλλου και απομυζούν τους χυμούς με αποτέλεσμα να μειώνεται η ανάπτυξη των φυτών και να συστρέφονται τα φύλλα. Επιπλέον, εκκρίνουν τοξίνες στα σημεία των τσιμπημάτων που προκαλούν κιτρίνισμα των ιστών, κηλίδες στις άκρες και στην περίμετρο του φύλλου. Τα φυτά καθηλώνονται και αποφυλλώνονται. Σαν αποτέλεσμα, προκαλείται ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση της παραγωγής. Η αντιμετώπιση των τζιτζικιών γίνεται με τους εξής τρόπους:

• Με τη φύτευση σπορόφυτων απαλλαγμένων από το έντομο.

• Με προσεκτική παρακολούθηση των φυτών για έγκαιρο εντοπισμό τσιμπημάτων ή εντόμων.

• Με την τοποθέτηση ειδικών κίτρινων κολλητικών παγίδων σε μορφή πλάκας σε ύψος 30-40cm και με τακτικό έλεγχο για παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου.

• Με κατάλληλα εντομοκτόνα. Επανάληψη ψεκασμών σε 10-15 ημέρες.

• Με καταστροφή των ζιζανίων και παλιών φυτείων.

Λιριόμυζα

Προσβολή φύλλων φασολιάς από Λιριόμυζα

Η λιριόμυζα είναι ένα πολύ μικρό πλυφάγο δίπτερο έντομο, μήκους 2,5mm γκριζόμαυρου χρώματος με μία κίτρινη κηλίδα στο θώρακα. Τα είδη λιριόμυζας που προσβάλλουν τη φασολιά είναι η Liriomyza trifolii και η Liriomyza huidobrensis. Προσβάλλει τόσο τα άνθη και τα φύλλα, όσο και τους καρπούς. Πολλαπλασιάζεται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου με ήπιο κλίμα, με πολλές γενεές το χρόνο. Ευνοείται από θερμοκρασίες 20-30^oC, ενώ μειώνονται σημαντικά οι πληθυσμοί σε θερμοκρασίες κάτω των 10^oC και άνω των 30^oC. Τα ενήλικα θηλυκά τσιμπούν τα φύλλα του ξενιστή προκαλώντας πληγές είτε για να τραφούν, είτε για να εναποθέσουν τα μικροσκοπικά αυγά τους κάτω από την επιδερμίδα των φύλλων. Το σκουλήκι, μόλις εκκολαφθεί, εισέρχεται και διακινείται στα κύτταρα του φύλλου και δημιουργεί τη χαρακτηριστική στοά του. Ακολούθως, το σκουλήκι της Liriomyza huidobrensis εισέρχεται στα νεύρα του φύλλου και στο κεντρικό νεύρο οπότε τα αποφράσσει καταστρέφοντας το φύλλωμα, ενώ το σκουλήκι της Liriomyza trifolii παραμένει μέσα στα κύτταρα του φύλλου. Η ζημιά προέρχεται από τις προνύμφες που διεισδύουν και τρέφονται μεταξύ των δύο επιδερμίδων και προκαλούν στοές στα φύλλα και από τα τέλεια έντομα που προκαλούν τσιμπήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της φυλλικής επιφάνειας, τη μείωση της φωτοσύνθεσης και επομένως τη μείωση της παραγωγής. Η λιριόμυζα αντιμετωπίζεται με τους παρακάτω τρόπους:

• Με φύτευση σπορόφυτων απαλλαγμένων από λιριόμυζα.

• Με προσεκτική παρακολούθηση των φυτών για έγκαιρο εντοπισμό τσιμπημάτων ή στοών.

• Με την τοποθέτηση ειδικών δικτύων στα παράθυρα και διπλή πόρτα εισόδου, έτσι ώστε να παρεμποδίζεται η είσοδος των εντόμων στο θερμοκήπιο ή δικτυοκήπιο αν πρόκειται για κλειστή καλλιέργεια.

• Με την τοποθέτηση ειδικών κίτρινων κολλητικών παγίδων σε μορφή πλάκας σε ύψος 30-40cm ή ρολού και τακτικός έλεγχος για παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου.

• Με χημική αντιμετώπιση των μυγών της λιριόμυζας με τις πρώτες συλλήψεις τέλειων εντόμων στις παγίδες ή με τα πρώτα τσιμπήματα στα κάτω φύλλα, προτού δημιουργηθούν αρκετά τσιμπήματα στα κάτω φύλλα, προτού δημιουργηθούν αρκετά τσιμπήματα και στοές, με τα κατάλληλα εντομοκτόνα. Επανάληψη ψεκασμών σε 10-15 ημέρες.

• Με την καταστροφή των ζιζανίων και παλιών φυτείων.

• Με βαθύ όργωμα για καταστροφή των χρυσαλλίδων στο έδαφος.

Θρίπες

Οι θρίπες (Frankliniella occidentalis και Thrips tabaci) είναι πολύ μικρά πολυφάγα έντομα που προσβάλλουν πάνω από 250 είδη φυτών. Προσβάλλει τα άνθη, τα φύλλα και τους καρπούς των φυτών. Πολλαπλασιάζεται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου και έχει 12-15 γενεές το χρόνο. Τα τέλεια θηλυκά εναποθέτουν τα αυγά στους φυτικούς ιστούς (φύλλα, άνθη και καρπούς). Τα αυγά εκκολάπτονται σε 4-5 ημέρες, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα πρώτα στάδια της προνύμφης ζουν πάνω στα φυτά και είναι αυτά που προκαλούν τη ζημιά απομυζώντας τους χυμούς. Κατά τα τελευταία στάδια οι προνύμφες δεν τρέφονται και πέφτουν στο έδαφος για χρυσαλλίδωση. Τα τέλεια έντομα αρχικά είναι αδρανή, μετά όμως κινούνται και αναζητούν άνθη μέσα στα οποία τρέφονται. Για αυτό το λόγο, αν ανακινήσουμε άνθη πάνω σε άσπρο χαρτί ή μέσα στη παλάμη μας επισημαίνουμε την παρουσία τους. Πάνω στους μικρούς καρπούς, ο θρίπας προκαλεί ανοιχτόχρωμες κηλίδες και παραμορφώσεις. Η αντιμετώπιση του θρίπα γίνεται με τα εξής μέτρα:

• Τοποθέτηση εντομοστεγών δικτύων στα παράθυρα και διπλή πόρτα εισόδου, που παρεμποδίζουν την είσοδο των εντόμων στο θερμοκήπιο ή δικτυοκήπιο αν πρόκειται για κλειστή καλλιέργεια. Σε χαμηλά τούνελ τοποθετούνται δίκτυα μιας χρήσης Base UV, Agryl (κοινώς τούλι).

• Τοποθέτηση ειδικών κολλητικών παγίδων σε μορφή πλάκας ή ρόλου για παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου.

• Βιολογική αντιμετώπιση με ωφέλιμα έντομα, π.χ με αρπακτική αράχνη Amblyseius.

• Χημική αντιμετώπιση με κατάλληλα εντομοκτόνα.

• Καταστροφή ζιζανίων και παλιών φυτείων

Αλευρώδεις

Πρόκειται για πολύ μικρές άσπρες πεταλούδες, μεγέθους 2-3mm, που παρουσιάζονται σε μεγάλους πληθυσμούς το καλοκαίρι, από το Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο σε θερμοκρασία 30-33^oC για τον Bemisia tabaci και 15-25^oC για τον Trialeurodes sp. Εμφανίζονται σε σμήνη, κρυμμένα στην κάτω επιφάνεια του φύλλου. Πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα σε υψηλές θερμοκρασίες και για αυτό είναι δύσκολη η αντιμετώπισή τους. Το έντομο αυτό έχει πολλές γενεές το χρόνο. Κάθε γενεά συμπληρώνεται σε 20-40 μέρες. Η προνύμφη είναι 1mm και εγκαθίσταται στην κάτω επιφάνεια του φύλλου. Τα τέλεια έντομα απομυζούν τους χυμούς του φυτού και εκβάλλουν μελιτώδη εκκρίματα (μέλωμα των φυτών και των καρπών) με αποτέλεσμα την εμφάνιση καπνιάς. Οι αλευρώδεις είναι φορείς αρκετών ιώσεων. Για την αντιμετώπιση του αλευρώδη συστήνονται τα παρακάτω μέτρα.

• Τοποθέτηση εντομοστεγών δικτύων στα παράθυρα και διπλή πόρτα εισόδου, που παρεμποδίζουν την είσοδο του αλευρώδη και άλλων εντόμων στο θερμοκήπιο, αν πρόκειται για κλειστή καλλιέργεια.

• Τοποθέτηση ειδικών κίτρινων κολλητικών παγίδων σε μορφή πλάκας ή ρολού για παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου.

• Βιολογική αντιμετώπιση με ωφέλιμα έντομα.

• Χημική αντιμετώπιση με διάφορα εντομοκτόνα, όπου κατά προτίμηση επιλέγουμε εκλεκτικά εντομοκτόνα για προστασία των ωφέλιμων εντόμων.

• Καταστροφή ζιζανίων και παλιών φυτείων που αποτελούν εστίες πολλαπλασιασμού του αλευρώδη.

• Επιλογή ποικιλιών με ανθεκτικότητα στις ιώσεις.

Νηματώδεις

Προσβολή ριζικού συστήματος φασολιάς από Νηματώδεις

Οι νηματώδεις είναι μικροσκοπικοί σκώληκες με μήκος 0,15cm, που βρίσκονται στο έδαφος και στη συνεχεία εισέρχονται μέσα στις ρίζες. Τα θηλυκά άτομα δημιουργούν όγκους πάνω στις ρίζες μέσα στους οποίους σχηματίζουν τις ωοτοκίες τους. Ο βιολογικός κύκλος τους κρατάει 15-21 ημέρες ανάλογα με τις συνθήκες. Ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης είναι θερμοκρασία εδάφους 25-28^oC και υψηλή εδαφική υγρασία. Τα ελαφρά εδάφη διευκολύνουν τη μετακίνηση των νηματώδων και τη μετάδοση της προσβολής των φυτών είναι ο μαρασμός τους λόγω μη κανονικής δραστηριότητας των ριζών. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρησιμοποίηση υγιών σπόρων που προορίζονται για φύτευση, οι καλλιεργητικές φροντίδες των φυτών να γίνονται πρώτα στα υγιή χωράφια και στη συνέχεια στα προσβεβλημένα για αποφυγή νέας μόλυνσης. Η αμειψισπορά με φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των κραμβοειδών λαχανικών (λάχανο, κουνουπίδι, κ.ά) ή στα βολβώδη λαχανικά (κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο). Η εφαρμογή της ηλιοαπολύμανσης θεωρείται θεωρείται ικανοποιητική μέθοδος για την αντιμετώπιση των νηματωδών. Η απολύμανση του εδάφους με υποκανιστικά φάρμακα, όπως το 1-3 διχλωροπροπένιο, metham sodium, metham potassium και dazomet επιφέρει πολύ καλά αποτελέσματα. Ως επιπρόσθετο μέτρο, χρησιμοποιούνται μεταφυτευτικά νηματωδοκτόνα, όπως τα oxamyl, ethoprophos.

Αφίδες

Δράση μαύρης ψώρας σε φύλλο φασολιού

Οι αφίδες ή ψώρες είναι μικρά έντομα ωοειδούς σχήματος που ζουν σε μεγάλους πληθυσμούς πάνω στα φυτά, κυρίως στην κορυφή των νεαρών βλαστών και μετά σε όλο το φυτό. Υπάρχουν πολλά είδη αφίδων όπως η μαύρη ψώρα κουκιών (Aphis fabae) και η πράσινη ψώρα (Myzus persicae). Οι αφίδες απομυζούν τους χυμούς από τα φυτικά κύτταρα των φυτών. Τα κυριότερα συμπτώματα που παρατηρούνται από την προσβολή των αφίδων είναι η χλώρωση των φύλλων και αποβολή υων άνθεων, το καρούλιασμα και παραμόρφωση των φύλλων και βλαστών, την ανάπτυξη μελιτωδών εκκριμάτων στα φυτά και τους καρπούς καθώς και δευτερογενών μυκήτων με σκούρο μυκήλιο που δίνουν εμφάνιση καπνιάς στους προσβεβλημένους ιστούς. Μετακινούμενες από το ένα φυτό στο άλλο, οι αφίδες μεταδίδουν και ιώσεις, όπως το μωσαϊκό της φασολιάς. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων, η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή). Για το βιολογικό έλεγχο των εντόμων εισάγουμε στην καλλιέργεια τα Aphidius ervi (σκεύασμα ERVIPAR) και Aphelinus abdominalis (σκεύασμα APHILIN). Σε έντονες προσβολές μπορεί ακόμα να γίνει η εισαγωγή του Aphidoletes aphidimyza (σκεύασμα APHIDEND).

Τετράνυχος

Προσβολή φυτού φασολιάς από Τετράνυχο

Τα δύο βασικά είδη τετράνυχων που προσβάλλουν τη φασολιά είναι οι Tetranychus urticae και Tetranychus turkestani. Οι 2 αυτοί τετράνυχοι έχουν μεγάλο εύρος ξενιστών και προσβάλλουν τα περισσότερα είδη λαχανικών. Οι διαχειμάζουσες μορφές τους είναι τα γονιμοποιημένα θηλυκά άτομα πάνω στο έδαφος, σε φυτικά υπολείμματα, στις κατασκευές του θερμοκηπίου ή και σε δέντρα. Μόλις η θερμοκρασία ανέβει πάνω από τους 12^oC δραστηριοποιούνται και ωοτοκούν. Κάθε θηλυκό εναποθέτει 50-90 ωά. Η δραστηριότητα των ακαρέων παρατηρείται σε περιβάλλοντα με θερμοκρασία 10-40^oC (άριστη 26-33^oC) και σχετική υγρασία ατμόσφαιρας 30-70% (άριστη 30-55%). Η διάρκεια ζωής του ακαρέου είναι 7-30 ημέρες. Οι αποικίες σχηματίζονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, όπου δημιουργούνται ελαφρά σταχτιές κηλίδες. Οι προσβεβλημένοι νεαροί καρποί δεν αναπτύσσονται κανονικά και είναι μη εμπορεύσιμοι. Τα άνθη και οι νεαρές βλαστήσεις δεν προσβάλλονται συνήθως. Στις περιπτώσεις όμως που αναπτυχθούν μεγάλοι πληθυσμοί τότε μπορεί να προκαλέσουν κακή ανάπτυξη των φυτών, παραμόρφωση των φύλλων και πρόωρη ωρίμανση των καρπών. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται

• Η χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων κατά τη μεταφύτευση, η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων.

• Η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή).

• Ακόμα το βαθύ όργωμα πριν την έναρξη της καλλιέργειας καταστρέφει τις διαχειμάζουσες μορφές των τετρανύχων καθώς τις παραχώνει σε μεγαλύτερο βάθος.

• Η αύξηση της απόστασης μεταξύ των φυτών για καλύτερο αερισμό.

• Η καταστροφή των ζιζανίων γύρω από την καλλιέργεια.

• Ο συχνός έλεγχος της καλλιέργειας στα σημεία που εντοπίζονται οι προσβολές.

• Βιολογική αντιμετώπιση με ωφέλιμα (π.χ αρπακτική αράχνη Phytoseilus persimilis)

Έντομα εδάφους

Τα έντομα που βρίσκονται στο έδαφος και προκαλούν τεράστιες ζημιές στην καλλιέργεια της φασολιάς είναι οι αγροτίδες (Agriotis spp), ο κρεμμυδοφάγος (Gryllotalpa gryllotalpa) και οι σιδηροσκώληκες. Τα 3 αυτά έντομα εδάφους μπορεί να προσβάλλουν τα φυτά φασολιάς κυρίως όταν η καλλιέργεια γίνεται σε ελαφρά εδάφη και πλούσια σε οργανική ουσία και υγρασία. Οι αγροτίδες τρέφονται με το στέλεχος και τα φύλλα των νεαρών φυταρίων. Ο κρεμμυδοφάγος τρέφεται με όλα τα υπόγεια τμήματα του φυτού, είτε είναι βλαστάνοντες σπόροι, είτε ριζικό σύστημα. Το χαρακτηριστικό είναι ότι τα φυτά κόβονται στην περιοχή του λαιμού. Γενικά τα προσβεβλημένα φυτά αποσπώνται από το έδαφος, αρκετά εύκολα. Ως προληπτικά μέτρα, αναφέρονται η κατεργασία του έδαφους κατά τη χειμερινή περίοδο, όπου παραμένει κενό το χωράφι από καλλιέργεια, για καταστροφή των διαχειμάζουσων μορφών του εντόμου. Με το βαθύ όργωμα οι διαχειμάζουσες μορφές, που βρίσκονται σε βαθύτερα στρώματα μέσα στο έδαφος, έρχονται στην επιφάνεια του εδάφους και εκτίθενται σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και στους θηρευτές τους. Ένας άλλος τρόπος είναι τσίγκινα κουτάκια αναψυκτικού με νερό μέχρι τη μέση, ελάχιστα εκατοστά (cm) κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και τα τοποθετούμε σε άκρες και γωνίες. Επιπλέον το πετρέλαιο και η ναφθαλίνη δίνουν αποτελέσματα ικανοποιητικά, διότι δεν αντέχουν τη μυρωδιά τους και τα 3 έντομα εδάφους.

Σιτόνα

Προσβολή φύλλων φασολιάς από Σιτόνα

Τα είδη της σιτόνας που προσβάλλουν τη φασολιά είναι η Sitona limosa και η Sitona lineata. Πρόκειται για μικρά στενόμακρα έντομα γκρίζου χρώματος που εμφανίζονται πάνω στο φυτό τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο. Τρέφονται με φύλλα, τρώγοντας κομμάτια από την περιφέρεια του φύλλου σχηματίζοντας U. Όταν ανεβούν οι θερμοκρασίες τα έντομα πετούν και αφού ζευγαρώσουν, γεννούν πάνω στα φυτά πολλά αυγά, περίπου 1.400 κίτρινου χρώματος, τα οποία μετά γίνονται μαύρα. Τα σκουλήκια κατεβαίνουν κάτω στο χώμα και τρέφονται πάνω στους κόμβους των φυτών και μετά πάνω στις ρίζες. Το σκουλήκι ζει 1-2 μήνες και έχει πολλές γενεές το χρόνο. Αντιμετωπίζεται με κατάλληλα εντομοκτόνα.

^[1]

Βιβλιογραφία

1. ↑ Εχθροί και ασθένειες ψυχανθών.