Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Αιγοπρόβατα"
(→Σχετικές σελίδες) |
(→Βιβλιογραφία) |
||
(117 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από 2 χρήστες δεν εμφανίζονται) | |||
Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
[[Image:Σχηματογράφημμα στομαχιού μηρυκαστικών.jpg|thumb|px100|Σχηματογράφημμα στομαχιού μηρυκαστικών]] | [[Image:Σχηματογράφημμα στομαχιού μηρυκαστικών.jpg|thumb|px100|Σχηματογράφημμα στομαχιού μηρυκαστικών]] | ||
− | [[Image:Πρόβατα.jpg|thumb|px100|Πρόβατα]] | + | [[Image:Πρόβατα μέσα στο στάβλο.jpg|thumb|px100|Πρόβατα μέσα στο στάβλο]] |
− | Τα αιγοπρόβατα ανήκουν στα [{{#show: Ιστοσελίδα ΟΤΕ/ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ| ?has link}} μηρυκαστικά]. Τα μηρυκαστικά αποτελούν υποτάξη οπληφόρων Θηλαστικών, της τάξης Αρτιοδάκτυλα. Στα μηρυκαστικά το πέλμα έχει εξελιχτεί με δύο (2) δάχτυλα και συνήθως φέρουν κέρατα, κυρίως τα αρσενικά. Χαρακτηρίζονται από την μεγάλη χωρητικότητα του στομαχιού τους, το οποίο αποτελείται από τέσσερα (4) διαμερίσματα, που είναι κατά σειρά: Η <font color="black">Μεγάλη Κοιλία</font>, η οποία χωρίζεται στο ραχιαίο και τον κοιλιακό σάκκο, ο <font color="black">Κεκρύφαλος</font>, ο <font color="black">Εχίνος ή Βιβλίο</font> και το <font color="black">Ήνυστρο</font>, το οποίο αποτελεί το πραγματικό στομάχι των μυρυκαστικών. | + | Η [[Εκτροφή αιγοπροβάτων |εκτροφή των αιγοπροβάτων]] ξεκίνησε από την αρχαιότητα και χρησίμευσε για την παραγωγή μαλλιού, δέρματος, γάλακτος και κρέατος. Τα αιγοπρόβατα ανήκουν στα [{{#show: Ιστοσελίδα ΟΤΕ/ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ| ?has link}} μηρυκαστικά]. Τα μηρυκαστικά αποτελούν υποτάξη οπληφόρων Θηλαστικών, της τάξης Αρτιοδάκτυλα. Στα μηρυκαστικά το πέλμα έχει εξελιχτεί με δύο (2) δάχτυλα και συνήθως φέρουν κέρατα, κυρίως τα αρσενικά. Χαρακτηρίζονται από την μεγάλη χωρητικότητα του στομαχιού τους, το οποίο αποτελείται από τέσσερα (4) διαμερίσματα, που είναι κατά σειρά: Η <font color="black">Μεγάλη Κοιλία</font>, η οποία χωρίζεται στο ραχιαίο και τον κοιλιακό σάκκο, ο <font color="black">Κεκρύφαλος</font>, ο <font color="black">Εχίνος ή Βιβλίο</font> και το <font color="black">Ήνυστρο</font>, το οποίο αποτελεί το πραγματικό στομάχι των μυρυκαστικών. |
Στα μηρυκαστικά εκτός απ'τα αιγοπρόβατα, ανήκουν τα [[Βοοειδή |βοοειδή]], οι βούβαλοι, η καμηλοπάρδαλη, τα ελάφια, οι τάρανδοι, τα ζαρκάδια, οι αντιλόπες και οι γαζέλες. Τα μηρυκαστικά είναι φυτοφάγα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φυτικών τροφών, κυρίως χλόης. Είναι ζώα των εκτεταμένων ανοιχτών πεδιάδων, μη επιθετικά. Τα μηρυκαστικά, κατά τη λήψη της τροφής τους την προωθούν σχεδόν αμάσητη στη μεγάλη κοιλία και, όταν αργότερα βρεθούν σε ηρεμία, την επαναφέρουν στο στόμα τους, όπου τότε υφίσταται μια δεύτερη, κανονική μάσηση. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως <font color="black">μηρυκασμός</font>. | Στα μηρυκαστικά εκτός απ'τα αιγοπρόβατα, ανήκουν τα [[Βοοειδή |βοοειδή]], οι βούβαλοι, η καμηλοπάρδαλη, τα ελάφια, οι τάρανδοι, τα ζαρκάδια, οι αντιλόπες και οι γαζέλες. Τα μηρυκαστικά είναι φυτοφάγα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φυτικών τροφών, κυρίως χλόης. Είναι ζώα των εκτεταμένων ανοιχτών πεδιάδων, μη επιθετικά. Τα μηρυκαστικά, κατά τη λήψη της τροφής τους την προωθούν σχεδόν αμάσητη στη μεγάλη κοιλία και, όταν αργότερα βρεθούν σε ηρεμία, την επαναφέρουν στο στόμα τους, όπου τότε υφίσταται μια δεύτερη, κανονική μάσηση. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως <font color="black">μηρυκασμός</font>. | ||
− | + | Παρακάτω φαίνεται η συστηματική κατάταξη του προβάτου και της κατσίκας. | |
− | + | ||
− | + | {| class="wikitable" style="text-align: center;" | |
+ | |+Συστηματική κατάταξη Αιγοπροβάτων | ||
+ | |- | ||
+ | |Βασίλειο | ||
+ | |Animalia (Ζώα) | ||
+ | |- | ||
+ | |Συνομοταξία | ||
+ | |Chordata (Χορδωτά) | ||
+ | |- | ||
+ | |Ομοταξία | ||
+ | |Θηλαστικά (Mammalia) | ||
+ | |- | ||
+ | |Τάξη | ||
+ | |Αρτιοδάκτυλα (Artiodactyla) | ||
+ | |- | ||
+ | |Οικογένεια | ||
+ | |Βοοειδή (Bovidae) | ||
+ | |- | ||
+ | |Υποοικογένεια | ||
+ | |Αιγώδη (Caprinae) | ||
+ | |- | ||
+ | |Γένος | ||
+ | |Πρόβατον, Αιξ (Ovis, Capra) | ||
+ | |- | ||
+ | |} | ||
− | {{{top_heading|==}}}Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου{{{top_heading|==}}} | + | {{{top_heading|==}}}[[Φυλές αιγοπροβάτων]]{{{top_heading|==}}} |
+ | [[Image:Γίδα Nubian.jpg|thumb|px100|Αίγα φυλής Nubian]] | ||
+ | |||
+ | Τα αιγοπρόβατα που [[Εκτροφή αιγοπροβάτων |εκτρέφονται]] στη χώρα μας ανήκουν σε δύο κατηγορίες [[Φυλές αιγοπροβάτων |φυλών]]. Υπάρχουν λοιπόν οι: | ||
+ | *[[Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα |Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων]] <ref name="Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων"/>, όπως είναι του [[Φυλή Αγρινίου |Αγρινίου]] <ref name="Φυλή προβάτου Αγρινίου"/>, του [[Φυλή Άργους |Άργους]] <ref name="Φυλή προβάτου Άργους"/>, της [[Φυλή Ζακύνθου |Ζακύνθου]] <ref name="Φυλή προβάτου Ζακύνθου"/>, της [[Φυλή Θράκης |Θράκης]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/>, το [[Φυλή Καλαρρύτικο |Καλαρρύτικο]] <ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"/>, το [[Φυλή Καραγκούνικο |Καραγκούνικο]] <ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"/>, της [[Φυλή Καρύστου |Καρύστου]] <ref name="Φυλή προβάτου Καρύστου"/>, της [[Φυλή Φριζάρτα (Άρτας) |Φριζάρτας (Άρτας)]] <ref name="Φυλή προβάτου Φριζάρτα"/>, της [[Φυλή Κοκοβίτικη |Κοκοβίτικης]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/>, της [[Φυλή Ευδήλου Ικαρίας |Ευδήλου Ικαρίας]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/>, των [[Φυλή Αστερουσίων |Αστερουσίων]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/>, των [[Φυλή Ανωγείων (Ψηλορείτικη, Μεταξόμαλλη) |Ανωγείων]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/>, της [[Φυλή Κοζάνης |Κοζάνης]] <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/> κ.ά. όσο αφορά στα πρόβατα και της [[Φυλή Σκοπέλου |Σκοπέλου]] <ref name="Αίγα φυλής Σκοπέλου"/> και της [[Φυλή Εγχώριας Αίγας |Εγχώριας Αίγας]] <ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"/> όσο αφορά στις αίγες. | ||
+ | *[[Φυλές αιγοπροβάτων που εισάγονται στη χώρα μας |Ξενικές φυλές αιγών και προβάτων]] στη χώρα μας οι κυριότερες από τις οποίες είναι:[[Η φυλή Assaf |η φυλή Assaf]] <ref name="Η φυλή Assaf"/>, [[Η φυλή Awassi |η φυλή Awassi]] <ref name="Η φυλή Awassi"/>, η [[Η φυλή Fresian Milk Sheep |φυλή Fresian Milk Sheep]] <ref name="Η φυλή Fresian"/>, [[Η φυλή Alpine |η φυλή Alpine]] <ref name="Η φυλή Alpine"/>, [[Η φυλή Saanen |η φυλή Saanen]] <ref name="Η φυλή Saanen"/>, [[Η φυλή Toggenburg |η φυλή Toggenburg]] <ref name="Toggenburg"/>, [[Η φυλή LaMancha |η φυλή LaMancha]] <ref name="Lamancha"/> και [[Η φυλή Oberhasli |η φυλή Oberhasli]] <ref name="Oberhasli"/>. | ||
+ | |||
+ | Στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν στοιχεία για τους εγκεκριμένους ή αναγνωρισμένους οργανισμούς για τη διατήρηση ή κατάρτιση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής. [[media:Εγκεκριμένοι οργανισμοί για διατήρηση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής για τα αιγοπρόβατα.pdf|Εγκεκριμένοι οργανισμοί για διατήρηση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής]]<ref name="Εγκεκριμένοι οργανισμοί"/> | ||
+ | |||
+ | {{{top_heading|==}}}[[Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου]]{{{top_heading|==}}} | ||
[[Image:Φυλή Ζακύνθου.jpg|thumb|px100|Πρόβατο φυλής Ζακύνθου]] | [[Image:Φυλή Ζακύνθου.jpg|thumb|px100|Πρόβατο φυλής Ζακύνθου]] | ||
− | Η | + | Η φυλή Ζακύνθου διαφέρει σημαντικά από τις άλλες ελληνικές φυλές και ανήκει στα αναμικτόμαλλα και στενόουρα πρόβατα και έχει επιπλέον διαδοθεί στα βορειοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, στις περιοχές του Μεσολογγίου και της Πρέβεζας, καθώς και στα παράλια του νομού Θεσπρωτίας. |
− | {{{top_heading|==}}}Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων{{{top_heading|==}}} | + | {{{top_heading|==}}}[[Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων]]{{{top_heading|==}}} |
+ | [[Image:Μαστικός αδένας προβατίνας.jpg|thumb|px100|Μαστικός αδένας προβατίνας]] | ||
Στα [[Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων |ανατομικά χαρακτηριστικά των προβάτων]] συμπεριλαμβάνεται και το γεννητικό τους σύστημα. | Στα [[Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων |ανατομικά χαρακτηριστικά των προβάτων]] συμπεριλαμβάνεται και το γεννητικό τους σύστημα. | ||
− | |||
− | Το γεννητικό σύστημα του κριού, όπως και όλων των αρσενικών θηλαστικών, αποτελείται από τους όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος (επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, ουρήθρα, πέος) και τους βοηθητικούς γεννητικούς αδένες (κυστοειδής αδένας, προστάτης, βολβουρηθραίος αδένας). | + | Το γεννητικό σύστημα του κριού, όπως και όλων των αρσενικών θηλαστικών, αποτελείται από τους όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος (επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, ουρήθρα, πέος) και τους βοηθητικούς γεννητικούς αδένες (κυστοειδής αδένας, προστάτης, βολβουρηθραίος αδένας). Το γεννητικό σύστημα των προβατίνων αποτελείται από τις δύο ωοθήκες, τους δύο ωαγωγούς ή σάλπιγγες, τη μήτρα, τον κόλπο, τον πρόδρομο του κόλπου και το αιδοίο. |
− | Το γεννητικό σύστημα των προβατίνων αποτελείται από τις δύο ωοθήκες, τους δύο ωαγωγούς ή σάλπιγγες, τη μήτρα, τον κόλπο, τον πρόδρομο του κόλπου και το αιδοίο. | + | |
− | + | Ένα επίσης σημαντικό όργανο του είδους είναι ο μαστός της προβατίνας αφού αποτελεί το "μέσο" για την παραγωγή γάλακτος. Ο μαστός είναι εξειδικευμένο όργανο (αδένας) του δέρματος, ο οποίος παράγει και εκκρίνει το γάλα. Η κατασκευή του επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη μεταβολική του δραστηριότητα, την ευκολία με την οποία αμέλγεται και την υγιεινή του κατάσταση. | |
− | + | ||
− | + | {{{top_heading|==}}}[[Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων]]{{{top_heading|==}}} | |
− | + | [[Image:Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων.jpg|thumb|px100|Προβατίνα με το νεογέννητο αρνί της]] | |
− | + | Έχει γίνει γενικώς παραδεκτό πως η σωστή και καλή διαχείριση <ref name="Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή"/> της [[Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων |αναπαραγωγής]] των προβάτων είναι το μυστικό της αποδοτικότητας μιας εκμετάλλευσης. Η αναπαραγωγή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον τοκετό, άρα ο εκτροφέας θα πρέπει να καθορίσει τον επιθυμητό χρόνο του τοκετού και να υπολογίσει πέντε μήνες πριν, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει τον «μάρκαλο». Για να έχει ο εκτροφέας μια πραγματικά επιτυχημένη αναπαραγωγή (μάρκαλο), θα πρέπει να γνωρίζει τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την περίοδο αναπαραγωγής (μαρκάλου). Πιο συγκεκριμένα: <span style="font-weight:bold;">η εποχή:</span> Τα πρόβατα ανήκουν στα εποχικά πολύοιστρα ζώα. Η εποχή που οργάζουν συνήθως στη χώρα μας είναι από το Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο, ανάλογα με την περιοχή που [[εκτροφή αιγοπροβάτων |εκτρέφονται]] και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, <span style="font-weight:bold;">η διάρκεια της ημέρας:</span> Όλα τα πρόβατα είναι φωτοευαίσθητα και αυτό σημαίνει ότι η αναπαραγωγική τους δραστηριότητα επηρεάζεται από τη διάρκεια του ηλιακού φωτός, <span style="font-weight:bold;">η θερμοκρασία:</span> Όταν ο καιρός είναι ζεστός, κυρίως τους θερινούς μήνες, τα κριάρια μπορεί να μην είναι γόνιμα. (Η υψηλή θερμοκρασία επηρεάζει το σπέρμα, μειώνεται και η επιθυμία επίβασης), <span style="font-weight:bold;">η ηλικία:</span> Παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων, <span style="font-weight:bold;">η διατροφή:</span> Η αύξηση του επιπέδου διατροφής αυξάνει την αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων. <span style="font-weight:bold;">η γενική υγεία:</span> Η καλή υγεία του κοπαδιού ανταμείβεται με την γέννηση περισσότερων και υγιέστερων αμνών. | |
− | + | Η λειτουργία της αναπαραγωγής είναι ένα πολύπλοκο βιολογικό φαινόμενο. Η αναπαραγωγή επιτυγχάνεται με τη συνεργασία του αναπαραγωγικού και του ενδοκρινικού συστήματος των ζώων, με το δεύτερο να παράγει τις απαιτούμενες ορμόνες, που θα συγχρονίσουν και θα ελέγξουν την διαδικασία της αναπαραγωγής. | |
− | + | Η ανάγκη για ύπαρξη μεγάλου αριθμού ατόμων υψηλής γενετικής αξίας μας έχει οδηγήσει σε εξωγενείς χειρισμούς και ρυθμίσεις των γεγονότων που καθορίζουν την αναπαραγωγική διαδικασία των ζώων. Επιπρόσθετα η έκρηξη της τεχνολογικής ανάπτυξης προσφέρει όλα εκείνα τα εργαλεία που κάνουν δυνατή την ενασχόληση και την πρακτική εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η κλωνοποίηση και η παραγωγή διαγονιδιακών ζώων. Στη διατριβή που ακολουθεί με θέμα "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο" αναλύονται οι τεχνικές της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής. [[media:Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο.pdf|Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο]]<ref name="Υποστηριζόμενη αναπαραγωγή στο πρόβατο"/>. | |
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | {{{top_heading|==}}} | + | {{{top_heading|==}}}[[Ασθένειες αιγοπροβάτων]]{{{top_heading|==}}} |
+ | [[Image:Πυρετός Q αιγοπροβάτων.jpg|thumb|px100|Στο μικροσκόπιο η ρικέττσια Coxiella burnetii]] | ||
+ | [[Image:Λοιμώδης Ποδοδερματίτιδα αιγοπροβάτων.jpg|thumb|px100|Προσβολή από λοιμώδη ποδοδερματίτιδα]] | ||
− | + | Οι κυριότερες [[Ασθένειες αιγοπροβάτων |ασθένειες]] απ' τις οποίες προσβάλλονται τα αιγοπρόβατα είναι οι εξής: | |
+ | |||
+ | *[[Βρουκέλλωση αιγοπροβάτων |Βρουκέλλωση]]<ref name="Ασθένειες αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Καταρροϊκός πυρετός |Καταρροϊκός πυρετός]]<ref name="Καταρροϊκός πυρετός"/> | ||
+ | *[[Πυρετός Q αιγοπροβάτων |Πυρετός Q]]<ref name="Ασθένειες αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Φυματίωση των βοοειδών |Φυματίωση]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια αιγοπροβάτων |Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια]]<ref name="Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια"/> | ||
+ | *[[Ευλογιά αιγοπροβάτων |Ευλογιά]]<ref name="Ευλογιά αιγοπροβάτων II"/> | ||
+ | *[[Λιστερίωση]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Αφθώδης πυρετός αιγοπροβάτων |Αφθώδης πυρετός]]<ref name="Αφθώδης πυρετός"/> | ||
+ | *[[Οξέωση αιγοπροβάτων |Οξέωση]]<ref name="Οξέωση"/> | ||
+ | *[[Μαστίτιδες αιγοπροβάτων |Μαστίτιδες]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Λοιμώδης Αγαλαξία αιγοπροβάτων |Λοιμώδης Αγαλαξία]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Προϊούσα Πνευμονία αιγοπροβάτων (Maedi - Visna) |Προϊούσα Πνευμονία]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Πνευμονική Αδενωμάτωση αιγοπροβάτων |Πνευμονική Αδενωμάτωση]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Παραφυματίωση αιγοπροβάτων |Παραφυματίωση]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Διαταραχές της Γονιμότητας αιγοπροβάτων |Διαταραχές της Γονιμότητας]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Λοιμώδης Ποδοδερματίτιδα αιγοπροβάτων |Λοιμώδης Ποδοδερματίτιδα]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Κοινούρωση αιγοπροβάτων |Κοινούρωση]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Ψευδοφυματίωση αιγοπροβάτων (Τυρώδης Λεμφαδενίτιδα) |Ψευδοφυματίωση (Τυρώδης Λεμφαδενίτιδα)]] <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | *[[Τετανία μεταφοράς]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Τετανία βοσκής]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Τοξαιμία εγκυμοσύνης αιγοπροβάτων]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Ουρολιθίαση αιγοπροβάτων]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Λιστερίωση]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Ακτινοβακίλλωση βοοειδών |Ακτινοβακίλλωση αιγών]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Ακτινομύκωση βοοειδών |Ακτινομύκωση]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Εντεροτοξιναιμία αιγοπροβάτων]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Πιροπλασμώσεις]]<ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Ψώρα αιγοπροβάτων, βοοειδών, χοίρων |Ψώρα]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Διστομίαση]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Πνευματάνθρακας]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Λύσσα]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Εχινοκοκκίαση]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Επιλόχεια υπασβεστιαιμική πάρεση των προβάτων |Επιλόχεια υπασβεστιαιμική πάρεση]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Τριχοφυτίαση]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Πρόπτωση του κόλπου]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Εκστροφή της μήτρας]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | *[[Κατακράτηση του πλακούντα]] <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | |||
+ | Η [[media:Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων.pdf|πρόληψη των νοσημάτων]] <ref name="Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων"/> αποτελεί τον πιο ορθό τρόπο αντιμετώπισής τους. Αυτό έχει πια αναγνωριστεί απ' όλους και γι' αυτό στην προληπτική κτηνιατρική αφιερώνεται όλο και μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων των κτηνιάτρων και των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Οι λόγοι που επιβάλλουν την πρόληψη είναι οικονομικοί και δημόσιας υγείας. | ||
− | {{{top_heading|==}}}Σήμανση | + | {{{top_heading|==}}}[[Σήμανση αιγοπροβάτων]]{{{top_heading|==}}} |
[[Image:Ενώτια σήμανσης αιγοπροβάτων.jpg|thumb|px100|Ενώτια σήμανσης αιγοπροβάτων]] | [[Image:Ενώτια σήμανσης αιγοπροβάτων.jpg|thumb|px100|Ενώτια σήμανσης αιγοπροβάτων]] | ||
− | Όπως και στα [[Βοοειδή |βοοειδή]] έτσι και στα αιγοπρόβατα γίνεται σήμανση. Αυτή γίνεται με δύο τρόπους: | + | Όπως και στα [[Βοοειδή |βοοειδή]] έτσι και στα αιγοπρόβατα γίνεται σήμανση <ref name="Σήμανση και καταγραφή αιγοπροβάτων"/>. Αυτή γίνεται με δύο τρόπους: |
*με τα τυπικά ενώτια που τοποθετούνται στα αυτιά του ζώου και | *με τα τυπικά ενώτια που τοποθετούνται στα αυτιά του ζώου και | ||
*με τους στομαχικούς βόλους ηλεκτρονικής σήμανσης. | *με τους στομαχικούς βόλους ηλεκτρονικής σήμανσης. | ||
− | |||
− | {{{top_heading|==}}}Αιγοπρόβειο γάλα{{{top_heading|==}}} | + | Το χρώμα του ενωτίου είναι κίτρινο RAL η δε γραφή του μαύρη, ανεξίτηλη, τυπωμένη με LASER και ευανάγνωστη για τουλάχιστον 7 χρόνια. Το χρώμα του ενωτίου δεν περιέχει κάδμιο και μόλυβδο σε ανιχνεύσιμα επίπεδα. Το ενώτιο είναι κατασκευασμένο από πολυουρεθάνη ελαστικής υφής, ανθεκτική σε θερμοκρασίες από -10 έως 50<sup>o</sup>C, αντιμικροβιακή και πρέπει να μπορεί να παραμένει επί του ζώου, συνεχώς μετά την τοποθέτησή του, επί τουλάχιστον 7 χρόνια, χωρίς να προκαλεί οποιαδήποτε βλάβη σε αυτό. |
+ | |||
+ | {{{top_heading|==}}}[[Αιγοπρόβειο γάλα]]{{{top_heading|==}}} | ||
Το γάλα κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα άλλα ζωικά και φυτικά τρόφιμα διότι είναι η αποκλειστική τροφή, για τον άνθρωπο αλλά και για τα θηλαστικά ζώα, κατά το πρώτο στάδιο της ζωής τους. Από αυτό συμπεραίνεται ότι το γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας νέος οργανισμός για να αναπτυχθεί και ιδιαίτερα, επάρκεια πρωτεϊνών και αλάτων. | Το γάλα κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα άλλα ζωικά και φυτικά τρόφιμα διότι είναι η αποκλειστική τροφή, για τον άνθρωπο αλλά και για τα θηλαστικά ζώα, κατά το πρώτο στάδιο της ζωής τους. Από αυτό συμπεραίνεται ότι το γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας νέος οργανισμός για να αναπτυχθεί και ιδιαίτερα, επάρκεια πρωτεϊνών και αλάτων. | ||
− | Το [[Αιγοπρόβειο γάλα |αιγοπρόβειο γάλα]] παρουσιάζει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, λίπος και στερεά συστατικά από το αγελαδινό, γεγονός που επηρεάζει την απόδοση και τις ιδιότητες του τυριού. Από τα δύο είδη γάλακτος απουσιάζει το καροτένιο και το τυρί που προκύπτει είναι από τη φύση του λευκό. Το λίπος του αιγοπρόβειου γάλακτος είναι πηγή συστατικών που συνεισφέρουν στη γεύση και το άρωμα του ώριμου τυριού. Συγκεκριμένα περιέχει σημαντικές ποσότητες καπροϊκού (C6:0), καπρυλικού (C8:0) και καπρινικού (C10:0) οξέος, τα οποία συμβάλλουν στην τυπική πικάντικη, πιπεράτη γεύση της φέτας. | + | Το [[Αιγοπρόβειο γάλα |αιγοπρόβειο γάλα]] παρουσιάζει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, λίπος και στερεά συστατικά από το [[αγελαδινό γάλα |αγελαδινό]], γεγονός που επηρεάζει την απόδοση και τις ιδιότητες του τυριού. Από τα δύο είδη γάλακτος απουσιάζει το καροτένιο και το τυρί που προκύπτει είναι από τη φύση του λευκό. Το λίπος του αιγοπρόβειου γάλακτος είναι πηγή συστατικών που συνεισφέρουν στη γεύση και το άρωμα του ώριμου τυριού. Συγκεκριμένα περιέχει σημαντικές ποσότητες καπροϊκού (C6:0), καπρυλικού (C8:0) και καπρινικού (C10:0) οξέος, τα οποία συμβάλλουν στην τυπική πικάντικη, πιπεράτη γεύση της φέτας. |
+ | {{Μορφοποίηση δυναμικού περιεχομένου|{{Πληροφοριακά στοιχεία ζώου}}|{{{top_heading|==}}}Πληροφοριακά στοιχεία{{{top_heading|==}}}}} | ||
+ | |||
+ | <ref name="Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή"/> | ||
+ | <ref name="Υποστηριζόμενη αναπαραγωγή στο πρόβατο"/> | ||
+ | <ref name="Ασθένειες αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Καταρροϊκός πυρετός"/> | ||
+ | <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"/> | ||
+ | <ref name="Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια"/> | ||
+ | <ref name="Ευλογιά αιγοπροβάτων II"/> | ||
+ | <ref name="Αφθώδης πυρετός"/> | ||
+ | <ref name="Αιγοπρόβειο γάλα III"/> | ||
+ | <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων"/> | ||
<ref name="Αγαλαξία"/> | <ref name="Αγαλαξία"/> | ||
− | |||
<ref name="Φυλές αιγών"/> | <ref name="Φυλές αιγών"/> | ||
<ref name="Φυλές προβάτων"/> | <ref name="Φυλές προβάτων"/> | ||
− | |||
− | |||
<ref name="Τρομώδης νόσος"/> | <ref name="Τρομώδης νόσος"/> | ||
<ref name="Πρωτεΐνη prion"/> | <ref name="Πρωτεΐνη prion"/> | ||
− | |||
<ref name="Αιγοπρόβειο γάλα"/> | <ref name="Αιγοπρόβειο γάλα"/> | ||
− | + | <ref name="Ευλογιά αιγοπροβάτων"/> | |
− | + | <ref name="Σήμανση και καταγραφή αιγοπροβάτων"/> | |
+ | <ref name="Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων II"/> | ||
+ | <ref name="Λιστερίωση αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Εγκεκριμένοι οργανισμοί"/> | ||
+ | <ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Η φυλή Alpine"/> | ||
+ | <ref name="Αίγα φυλής Σκοπέλου"/> | ||
+ | <ref name="Οξέωση αιγοπροβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"/> | ||
+ | <ref name="Η φυλή Assaf"/> | ||
+ | <ref name="Η φυλή Fresian"/> | ||
+ | <ref name="Η φυλή Awassi"/> | ||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Αγρινίου"/> | ||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Άργους"/> | ||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Ζακύνθου"/> | ||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Καρύστου"/> | ||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Φριζάρτα"/> | ||
+ | <ref name="Toggenburg"/> | ||
+ | <ref name="Lamancha"/> | ||
+ | <ref name="Oberhasli"/> | ||
+ | <ref name="Η φυλή Saanen"/> | ||
==Σχετικές σελίδες== | ==Σχετικές σελίδες== | ||
Γραμμή 78: | Γραμμή 178: | ||
*[[Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων]] | *[[Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων]] | ||
*[[Ασθένειες αιγοπροβάτων]] | *[[Ασθένειες αιγοπροβάτων]] | ||
− | *[[ | + | *[[Ζωοτροφές]] |
+ | *[[Υγιεινή των αγροτικών ζώων]] | ||
+ | *[[Διαγνωστική και ορισμοί της παθολογίας των αγροτικών ζώων]] | ||
+ | *[[Οιστρικός κύκλος αγροτικών ζώων]] | ||
==Βιβλιογραφία== | ==Βιβλιογραφία== | ||
<references> | <references> | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
− | + | ||
<ref name="Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή">[{{#show: Ιστοσελίδα Ξηρομερίτικο καφενείο/Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή| ?has link}} Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή]</ref> | <ref name="Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή">[{{#show: Ιστοσελίδα Ξηρομερίτικο καφενείο/Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή| ?has link}} Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή]</ref> | ||
− | + | ||
<ref name="Υποστηριζόμενη αναπαραγωγή στο πρόβατο"> "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο", Μεταπτυχιακή μελέτη της Χαβελέ Μαρίας, Αθήνα 2010.</ref> | <ref name="Υποστηριζόμενη αναπαραγωγή στο πρόβατο"> "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο", Μεταπτυχιακή μελέτη της Χαβελέ Μαρίας, Αθήνα 2010.</ref> | ||
− | <ref name=" | + | |
− | <ref name=" | + | <ref name="Ασθένειες αιγοπροβάτων"> [{{#show: Ιστοσελίδα ΥΠΑΑΤ/Ασθένειες αιγοπροβάτων| ?has link}} Ασθένειες αιγοπροβάτων]</ref> |
+ | |||
+ | <ref name="Καταρροϊκός πυρετός"> Γεωπονικό πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Εργαστήριο ανατομίας και φυσιολογίας αγροτικών ζώων, 2008 "Καταρροϊκός πυρετός προβάτων (Νόσος bluetongue)"</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Ασθένειες αγροτικών ζώων"> "Υγιεινή και στοιχεία παθολογίας των αγροτικών ζώων" Αποστόλου Μ. Ζαφράκα</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια"> [{{#show: Ιστοσελίδα Emedi/Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών| ?has link}} Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Ευλογιά αιγοπροβάτων II"> [[media:Ευλογιά II.pdf|"Ευλογιά (Pox)", Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών]]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Αφθώδης πυρετός"> "Αφθώδης πυρετός αιγοπροβάτων (Foot and mouth disease)", Εργαστήριο Ανατομίας και Φυσιολογίας Αγροτικών Ζώων, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2008</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Αιγοπρόβειο γάλα III"> [{{#show: Ιστοσελίδα Περέκ/Το κατσικίσιο γάλα| ?has link}} Το κατσικίσιο γάλα]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Παθήσεις αιγοπροβάτων">[[media:Διερεύνηση των αιτιών που οδηγούν τα μεγάλα αιγοπρόβατασε σφαγή.pdf|"Διερεύνηση των αιτιών που οδηγούν τα μεγάλα αιγοπρόβατα (μεγαλύτερα των 14 μηνών) σε σφαγή", Μεταπτυχιακή διατριβή της Παγώνα Π. Αναστασίας, Θεσσαλονίκη 2010]]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων"> "Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων των αιγοπροβάτων", Δρ. Ζωή Δημαρέλη-Μαλλή, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης.</ref> | ||
+ | |||
<ref name="Αγαλαξία">[{{#show: Ιστοσελίδα Ζωοκόσμος/Το πρόβλημα της αγαλαξίας στα ποίμνια αιγοπροβάτων | ?has link}} Το πρόβλημα της αγαλαξίας]</ref> | <ref name="Αγαλαξία">[{{#show: Ιστοσελίδα Ζωοκόσμος/Το πρόβλημα της αγαλαξίας στα ποίμνια αιγοπροβάτων | ?has link}} Το πρόβλημα της αγαλαξίας]</ref> | ||
+ | |||
<ref name="Φυλές αιγών"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Αίγες, φυλές| ?has link}} Αίγες, φυλές]</ref> | <ref name="Φυλές αιγών"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Αίγες, φυλές| ?has link}} Αίγες, φυλές]</ref> | ||
+ | |||
<ref name="Φυλές προβάτων"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Πρόβατα, φυλές| ?has link}} Πρόβατα, φυλές]</ref> | <ref name="Φυλές προβάτων"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Πρόβατα, φυλές| ?has link}} Πρόβατα, φυλές]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Τρομώδης νόσος"> "Προσδιορισμός των γενοτύπων προβάτων ως προς το γονίδιο της τρομώδους νόσου (Scraple) με βάση το DNA των σωματικών κυττάρων του γάλατος και σχέση μεταξύ γενοτύπων και ζωοτεχνικών χαρακτηριστικών", Διδακτορική διατριβή της Ψηφίδη Α. Ανδρονίκης, Κτηνίατρος, Θεσσαλονίκη 2010</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Πρωτεΐνη prion"> "Μελέτη του γονιδίου της πρωτεΐνης prion σε αίγες υγιείς και με τρομώδη νόσο.", Διδακτορική διατριβή της Φραγκιαδάκη Γ. Ειρήνης, Κτηνίατρος-Μ.Τ.Σ. Ζωϊκής παραγωγής, Υπότροφος Ι.Κ.Υ.</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Αιγοπρόβειο γάλα"> [{{#show: Ιστοσελίδα Δίκτυο βιολογικών προϊόντων/Βιολογική αιγοπροβατοτροφία| ?has link}} Βιολογική αιγοπροβατοτροφία] ΣΒΒΕ, "Μελέτη για τη βιολογική εκτροφή αιγοπροβάτων και την παραγωγή βιολογικών προϊόντων με βάση το αιγοπρόβειο γάλα", Ιούνιος 2003</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Ευλογιά αιγοπροβάτων"> [[media:Κοινοποίηση ασθενειών.pdf|Ευλογιά αιγοπροβάτων]]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Σήμανση και καταγραφή αιγοπροβάτων"> [{{#show: Ιστοσελίδα ΥΠΑΑΤ/Σήμανση και καταγραφή αιγοπροβάτων| ?has link}} Σήμανση αιγοπροβάτων]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων II"> [{{#show: Ιστοσελίδα Farma Deals/Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων| ?has link}} Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Λιστερίωση αιγοπροβάτων"> [[media:Λιστερίωση αιγοπροβάτων.pdf|Λιστερίωση αιγοπροβάτων, Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών]]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων">[{{#show: Ιστοσελίδα ΕΘΙΑΓΕ| ?has link}} ΕΘΙΑΓΕ] Αυτόχθονες Φυλές Αγροτικών Ζώων</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Εγκεκριμένοι οργανισμοί">[{{#show: Ιστοσελίδα ΥΠΑΑΤ/Αιγοπρόβατα| ?has link}} Εγκεκριμένοι οργανισμοί διατήρησης γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής]</ref> | ||
+ | |||
<ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"> "Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, Παρούσα κατάσταση, προβλήματα και προοπτικές", Ιωσήφ Μπιζέλης, Αν. Καθηγητής Γ.Π.Α.</ref> | <ref name="Φυλές αιγοπροβάτων"> "Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, Παρούσα κατάσταση, προβλήματα και προοπτικές", Ιωσήφ Μπιζέλης, Αν. Καθηγητής Γ.Π.Α.</ref> | ||
− | <ref name=" | + | |
− | <ref name=" | + | <ref name="Η φυλή Alpine"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γεωργικά Νέα/H φυλή Alpine| ?has link}} Ιστοσελίδα Γεωργικά Νέα - H φυλή Alpine]</ref> |
− | <ref name=" | + | |
− | <ref name=" | + | <ref name="Αίγα φυλής Σκοπέλου"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Φυλή Σκοπέλου| ?has link}} Αίγα φυλής Σκοπέλου]</ref> |
− | <ref name=" | + | |
− | <ref name=" | + | <ref name="Οξέωση αιγοπροβάτων"> [{{#show: Ιστοσελίδα Περέκ/Το κατσικίσιο γάλα| ?has link}} Το κατσικίσιο γάλα]</ref> |
− | <ref name=" | + | |
+ | <ref name="Εγχώριες Φυλές Προβάτων"> "Εγχώριες Φυλές Προβάτων", Εμμ. Ρογδάκης, Καθηγητής Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Η φυλή Assaf"> [{{#show: Ιστοσελίδα Φάρμα Ελλάς/Πρόβατα φυλής Ασσάφ (Assaf)| ?has link}} Πρόβατα φυλής Ασσάφ (Assaf)]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Η φυλή Fresian"> [{{#show: Ιστοσελίδα Πρόβατα Τσαλαφούτας/Η φυλή Fresian| ?has link}} Ιστοσελίδα Πρόβατα Τσαλαφούτας - Η φυλή Fresian]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Η φυλή Awassi"> [{{#show: Ιστοσελίδα Γκάρτζιος, Κτηνιατρικά/Η φυλή Awassi| ?has link}} Η φυλή Awassi]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Αγρινίου"> [{{#show: Ιστοσελίδα Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Αθήνας/Φυλή προβάτου Αγρινίου| ?has link}} Φυλή προβάτου Αγρινίου]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Άργους"> [{{#show: Ιστοσελίδα Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Αθήνας/Φυλή προβάτου Άργους| ?has link}} Φυλή προβάτου Άργους]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Ζακύνθου"> [{{#show: Ιστοσελίδα Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Αθήνας/Φυλή προβάτου Ζακύνθου| ?has link}} Φυλή προβάτου Ζακύνθου]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Καρύστου"> [{{#show: Ιστοσελίδα Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Αθήνας/Φυλή προβάτου Καρύστου| ?has link}} Φυλή προβάτου Καρύστου]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Φυλή προβάτου Φριζάρτα"> [{{#show: Ιστοσελίδα Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων Αθήνας/Φυλή προβάτου Φριζάρτα| ?has link}} Φυλή προβάτου Φριζάρτα]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Toggenburg"> [{{#show: Ιστοσελίδα Agroname.com/Toggenburg| ?has link}} Φυλή αίγας Toggenburg]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Lamancha"> [{{#show: Ιστοσελίδα Agroname.com/Lamancha| ?has link}} Φυλή αίγας Lamancha]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Oberhasli"> [{{#show: Ιστοσελίδα Agroname.com/Oberhasli| ?has link}} Φυλή αίγας Oberhasli]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Η φυλή Saanen"> [{{#show: Ιστοσελίδα PETMania.gr/Αίγα Saanen (Ζάανεν)| ?has link}} Ιστοσελίδα PETMania.gr - Αίγα Saanen (Ζάανεν)]</ref> | ||
+ | |||
+ | <ref name="Οξέωση"> [{{#show: Ιστοσελίδα Agrotes.eu/Οξέωση αιγοπροβάτων| ?has link}} Ιστοσελίδα Agrotes.eu, Οξέωση αιγοπροβάτων]</ref> | ||
+ | |||
</references> | </references> | ||
==Σύνδεσμοι== | ==Σύνδεσμοι== | ||
− | |||
*[{{#show: Ιστοσελίδα ΟΤΕ/ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ| ?has link}} Μηρυκαστικά] | *[{{#show: Ιστοσελίδα ΟΤΕ/ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ| ?has link}} Μηρυκαστικά] | ||
[[πόσο αφορά σε κτηνοτρόφο::30| ]] | [[πόσο αφορά σε κτηνοτρόφο::30| ]] | ||
[[πόσο αφορά σε κτηνίατρο::30| ]] | [[πόσο αφορά σε κτηνίατρο::30| ]] | ||
− | [[Category: | + | [[Category:Ζώο]] |
__NOTOC__ | __NOTOC__ |
Τελευταία αναθεώρηση της 12:19, 22 Ιουνίου 2016
Η εκτροφή των αιγοπροβάτων ξεκίνησε από την αρχαιότητα και χρησίμευσε για την παραγωγή μαλλιού, δέρματος, γάλακτος και κρέατος. Τα αιγοπρόβατα ανήκουν στα μηρυκαστικά. Τα μηρυκαστικά αποτελούν υποτάξη οπληφόρων Θηλαστικών, της τάξης Αρτιοδάκτυλα. Στα μηρυκαστικά το πέλμα έχει εξελιχτεί με δύο (2) δάχτυλα και συνήθως φέρουν κέρατα, κυρίως τα αρσενικά. Χαρακτηρίζονται από την μεγάλη χωρητικότητα του στομαχιού τους, το οποίο αποτελείται από τέσσερα (4) διαμερίσματα, που είναι κατά σειρά: Η Μεγάλη Κοιλία, η οποία χωρίζεται στο ραχιαίο και τον κοιλιακό σάκκο, ο Κεκρύφαλος, ο Εχίνος ή Βιβλίο και το Ήνυστρο, το οποίο αποτελεί το πραγματικό στομάχι των μυρυκαστικών.
Στα μηρυκαστικά εκτός απ'τα αιγοπρόβατα, ανήκουν τα βοοειδή, οι βούβαλοι, η καμηλοπάρδαλη, τα ελάφια, οι τάρανδοι, τα ζαρκάδια, οι αντιλόπες και οι γαζέλες. Τα μηρυκαστικά είναι φυτοφάγα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες φυτικών τροφών, κυρίως χλόης. Είναι ζώα των εκτεταμένων ανοιχτών πεδιάδων, μη επιθετικά. Τα μηρυκαστικά, κατά τη λήψη της τροφής τους την προωθούν σχεδόν αμάσητη στη μεγάλη κοιλία και, όταν αργότερα βρεθούν σε ηρεμία, την επαναφέρουν στο στόμα τους, όπου τότε υφίσταται μια δεύτερη, κανονική μάσηση. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως μηρυκασμός.
Παρακάτω φαίνεται η συστηματική κατάταξη του προβάτου και της κατσίκας.
Βασίλειο | Animalia (Ζώα) |
Συνομοταξία | Chordata (Χορδωτά) |
Ομοταξία | Θηλαστικά (Mammalia) |
Τάξη | Αρτιοδάκτυλα (Artiodactyla) |
Οικογένεια | Βοοειδή (Bovidae) |
Υποοικογένεια | Αιγώδη (Caprinae) |
Γένος | Πρόβατον, Αιξ (Ovis, Capra) |
Φυλές αιγοπροβάτων
Τα αιγοπρόβατα που εκτρέφονται στη χώρα μας ανήκουν σε δύο κατηγορίες φυλών. Υπάρχουν λοιπόν οι:
- Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων [1], όπως είναι του Αγρινίου [2], του Άργους [3], της Ζακύνθου [4], της Θράκης [5], το Καλαρρύτικο [6], το Καραγκούνικο [6], της Καρύστου [7], της Φριζάρτας (Άρτας) [8], της Κοκοβίτικης [5], της Ευδήλου Ικαρίας [5], των Αστερουσίων [5], των Ανωγείων [5], της Κοζάνης [5] κ.ά. όσο αφορά στα πρόβατα και της Σκοπέλου [9] και της Εγχώριας Αίγας [6] όσο αφορά στις αίγες.
- Ξενικές φυλές αιγών και προβάτων στη χώρα μας οι κυριότερες από τις οποίες είναι:η φυλή Assaf [10], η φυλή Awassi [11], η φυλή Fresian Milk Sheep [12], η φυλή Alpine [13], η φυλή Saanen [14], η φυλή Toggenburg [15], η φυλή LaMancha [16] και η φυλή Oberhasli [17].
Στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν στοιχεία για τους εγκεκριμένους ή αναγνωρισμένους οργανισμούς για τη διατήρηση ή κατάρτιση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής. Εγκεκριμένοι οργανισμοί για διατήρηση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής[18]
Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου
Η φυλή Ζακύνθου διαφέρει σημαντικά από τις άλλες ελληνικές φυλές και ανήκει στα αναμικτόμαλλα και στενόουρα πρόβατα και έχει επιπλέον διαδοθεί στα βορειοδυτικά παράλια της Πελοποννήσου, στις περιοχές του Μεσολογγίου και της Πρέβεζας, καθώς και στα παράλια του νομού Θεσπρωτίας.
Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων
Στα ανατομικά χαρακτηριστικά των προβάτων συμπεριλαμβάνεται και το γεννητικό τους σύστημα.
Το γεννητικό σύστημα του κριού, όπως και όλων των αρσενικών θηλαστικών, αποτελείται από τους όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος (επιδιδυμίδα, σπερματικός πόρος, ουρήθρα, πέος) και τους βοηθητικούς γεννητικούς αδένες (κυστοειδής αδένας, προστάτης, βολβουρηθραίος αδένας). Το γεννητικό σύστημα των προβατίνων αποτελείται από τις δύο ωοθήκες, τους δύο ωαγωγούς ή σάλπιγγες, τη μήτρα, τον κόλπο, τον πρόδρομο του κόλπου και το αιδοίο.
Ένα επίσης σημαντικό όργανο του είδους είναι ο μαστός της προβατίνας αφού αποτελεί το "μέσο" για την παραγωγή γάλακτος. Ο μαστός είναι εξειδικευμένο όργανο (αδένας) του δέρματος, ο οποίος παράγει και εκκρίνει το γάλα. Η κατασκευή του επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τη μεταβολική του δραστηριότητα, την ευκολία με την οποία αμέλγεται και την υγιεινή του κατάσταση.
Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων
Έχει γίνει γενικώς παραδεκτό πως η σωστή και καλή διαχείριση [19] της αναπαραγωγής των προβάτων είναι το μυστικό της αποδοτικότητας μιας εκμετάλλευσης. Η αναπαραγωγή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον τοκετό, άρα ο εκτροφέας θα πρέπει να καθορίσει τον επιθυμητό χρόνο του τοκετού και να υπολογίσει πέντε μήνες πριν, έτσι ώστε να πραγματοποιήσει τον «μάρκαλο». Για να έχει ο εκτροφέας μια πραγματικά επιτυχημένη αναπαραγωγή (μάρκαλο), θα πρέπει να γνωρίζει τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την περίοδο αναπαραγωγής (μαρκάλου). Πιο συγκεκριμένα: η εποχή: Τα πρόβατα ανήκουν στα εποχικά πολύοιστρα ζώα. Η εποχή που οργάζουν συνήθως στη χώρα μας είναι από το Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο, ανάλογα με την περιοχή που εκτρέφονται και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, η διάρκεια της ημέρας: Όλα τα πρόβατα είναι φωτοευαίσθητα και αυτό σημαίνει ότι η αναπαραγωγική τους δραστηριότητα επηρεάζεται από τη διάρκεια του ηλιακού φωτός, η θερμοκρασία: Όταν ο καιρός είναι ζεστός, κυρίως τους θερινούς μήνες, τα κριάρια μπορεί να μην είναι γόνιμα. (Η υψηλή θερμοκρασία επηρεάζει το σπέρμα, μειώνεται και η επιθυμία επίβασης), η ηλικία: Παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων, η διατροφή: Η αύξηση του επιπέδου διατροφής αυξάνει την αναπαραγωγική δραστηριότητα των προβάτων. η γενική υγεία: Η καλή υγεία του κοπαδιού ανταμείβεται με την γέννηση περισσότερων και υγιέστερων αμνών.
Η λειτουργία της αναπαραγωγής είναι ένα πολύπλοκο βιολογικό φαινόμενο. Η αναπαραγωγή επιτυγχάνεται με τη συνεργασία του αναπαραγωγικού και του ενδοκρινικού συστήματος των ζώων, με το δεύτερο να παράγει τις απαιτούμενες ορμόνες, που θα συγχρονίσουν και θα ελέγξουν την διαδικασία της αναπαραγωγής. Η ανάγκη για ύπαρξη μεγάλου αριθμού ατόμων υψηλής γενετικής αξίας μας έχει οδηγήσει σε εξωγενείς χειρισμούς και ρυθμίσεις των γεγονότων που καθορίζουν την αναπαραγωγική διαδικασία των ζώων. Επιπρόσθετα η έκρηξη της τεχνολογικής ανάπτυξης προσφέρει όλα εκείνα τα εργαλεία που κάνουν δυνατή την ενασχόληση και την πρακτική εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η κλωνοποίηση και η παραγωγή διαγονιδιακών ζώων. Στη διατριβή που ακολουθεί με θέμα "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο" αναλύονται οι τεχνικές της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής. Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο[20].
Ασθένειες αιγοπροβάτων
Οι κυριότερες ασθένειες απ' τις οποίες προσβάλλονται τα αιγοπρόβατα είναι οι εξής:
- Βρουκέλλωση[21]
- Καταρροϊκός πυρετός[22]
- Πυρετός Q[21]
- Φυματίωση[23]
- Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια[24]
- Ευλογιά[25]
- Λιστερίωση[23]
- Αφθώδης πυρετός[26]
- Οξέωση[27]
- Μαστίτιδες [28]
- Λοιμώδης Αγαλαξία [28]
- Προϊούσα Πνευμονία [28]
- Πνευμονική Αδενωμάτωση [28]
- Παραφυματίωση [28]
- Διαταραχές της Γονιμότητας [28]
- Λοιμώδης Ποδοδερματίτιδα [28]
- Κοινούρωση [28]
- Ψευδοφυματίωση (Τυρώδης Λεμφαδενίτιδα) [28]
- Τετανία μεταφοράς[23]
- Τετανία βοσκής[23]
- Τοξαιμία εγκυμοσύνης αιγοπροβάτων[23]
- Ουρολιθίαση αιγοπροβάτων[23]
- Λιστερίωση[23]
- Ακτινοβακίλλωση αιγών[23]
- Ακτινομύκωση[23]
- Εντεροτοξιναιμία αιγοπροβάτων[23]
- Πιροπλασμώσεις[23]
- Ψώρα [23]
- Διστομίαση [23]
- Πνευματάνθρακας [23]
- Λύσσα [23]
- Εχινοκοκκίαση [23]
- Επιλόχεια υπασβεστιαιμική πάρεση [23]
- Τριχοφυτίαση [23]
- Πρόπτωση του κόλπου [23]
- Εκστροφή της μήτρας [23]
- Κατακράτηση του πλακούντα [23]
Η πρόληψη των νοσημάτων [29] αποτελεί τον πιο ορθό τρόπο αντιμετώπισής τους. Αυτό έχει πια αναγνωριστεί απ' όλους και γι' αυτό στην προληπτική κτηνιατρική αφιερώνεται όλο και μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων των κτηνιάτρων και των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Οι λόγοι που επιβάλλουν την πρόληψη είναι οικονομικοί και δημόσιας υγείας.
Σήμανση αιγοπροβάτων
Όπως και στα βοοειδή έτσι και στα αιγοπρόβατα γίνεται σήμανση [30]. Αυτή γίνεται με δύο τρόπους:
- με τα τυπικά ενώτια που τοποθετούνται στα αυτιά του ζώου και
- με τους στομαχικούς βόλους ηλεκτρονικής σήμανσης.
Το χρώμα του ενωτίου είναι κίτρινο RAL η δε γραφή του μαύρη, ανεξίτηλη, τυπωμένη με LASER και ευανάγνωστη για τουλάχιστον 7 χρόνια. Το χρώμα του ενωτίου δεν περιέχει κάδμιο και μόλυβδο σε ανιχνεύσιμα επίπεδα. Το ενώτιο είναι κατασκευασμένο από πολυουρεθάνη ελαστικής υφής, ανθεκτική σε θερμοκρασίες από -10 έως 50oC, αντιμικροβιακή και πρέπει να μπορεί να παραμένει επί του ζώου, συνεχώς μετά την τοποθέτησή του, επί τουλάχιστον 7 χρόνια, χωρίς να προκαλεί οποιαδήποτε βλάβη σε αυτό.
Αιγοπρόβειο γάλα
Το γάλα κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα άλλα ζωικά και φυτικά τρόφιμα διότι είναι η αποκλειστική τροφή, για τον άνθρωπο αλλά και για τα θηλαστικά ζώα, κατά το πρώτο στάδιο της ζωής τους. Από αυτό συμπεραίνεται ότι το γάλα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας νέος οργανισμός για να αναπτυχθεί και ιδιαίτερα, επάρκεια πρωτεϊνών και αλάτων.
Το αιγοπρόβειο γάλα παρουσιάζει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, λίπος και στερεά συστατικά από το αγελαδινό, γεγονός που επηρεάζει την απόδοση και τις ιδιότητες του τυριού. Από τα δύο είδη γάλακτος απουσιάζει το καροτένιο και το τυρί που προκύπτει είναι από τη φύση του λευκό. Το λίπος του αιγοπρόβειου γάλακτος είναι πηγή συστατικών που συνεισφέρουν στη γεύση και το άρωμα του ώριμου τυριού. Συγκεκριμένα περιέχει σημαντικές ποσότητες καπροϊκού (C6:0), καπρυλικού (C8:0) και καπρινικού (C10:0) οξέος, τα οποία συμβάλλουν στην τυπική πικάντικη, πιπεράτη γεύση της φέτας.
Πληροφοριακά στοιχεία
[19] [20] [21] [22] [23] [24] [25] [26] [31] [28] [29] [32] [33] [34] [35] [36] [37] [38] [30] [39] [40] [1] [18] [6] [13] [9] [41] [5] [10] [12] [11] [2] [3] [4] [7] [8] [15] [16] [17] [14]
Σχετικές σελίδες
- Εκτροφή αιγοπροβάτων
- Βοοειδή
- Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα
- Φυλές αιγοπροβάτων που εισάγονται στη χώρα μας
- Μορφολογικά χαρακτηριστικά προβάτου φυλής Ζακύνθου
- Ανατομικά χαρακτηριστικά προβάτων
- Αναπαραγωγή αιγοπροβάτων
- Ασθένειες αιγοπροβάτων
- Ζωοτροφές
- Υγιεινή των αγροτικών ζώων
- Διαγνωστική και ορισμοί της παθολογίας των αγροτικών ζώων
- Οιστρικός κύκλος αγροτικών ζώων
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 ΕΘΙΑΓΕ Αυτόχθονες Φυλές Αγροτικών Ζώων
- ↑ 2,0 2,1 Φυλή προβάτου Αγρινίου
- ↑ 3,0 3,1 Φυλή προβάτου Άργους
- ↑ 4,0 4,1 Φυλή προβάτου Ζακύνθου
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 "Εγχώριες Φυλές Προβάτων", Εμμ. Ρογδάκης, Καθηγητής Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 "Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων στην Ελλάδα, Παρούσα κατάσταση, προβλήματα και προοπτικές", Ιωσήφ Μπιζέλης, Αν. Καθηγητής Γ.Π.Α.
- ↑ 7,0 7,1 Φυλή προβάτου Καρύστου
- ↑ 8,0 8,1 Φυλή προβάτου Φριζάρτα
- ↑ 9,0 9,1 Αίγα φυλής Σκοπέλου
- ↑ 10,0 10,1 Πρόβατα φυλής Ασσάφ (Assaf)
- ↑ 11,0 11,1 Η φυλή Awassi
- ↑ 12,0 12,1 Ιστοσελίδα Πρόβατα Τσαλαφούτας - Η φυλή Fresian
- ↑ 13,0 13,1 Ιστοσελίδα Γεωργικά Νέα - H φυλή Alpine
- ↑ 14,0 14,1 Ιστοσελίδα PETMania.gr - Αίγα Saanen (Ζάανεν)
- ↑ 15,0 15,1 Φυλή αίγας Toggenburg
- ↑ 16,0 16,1 Φυλή αίγας Lamancha
- ↑ 17,0 17,1 Φυλή αίγας Oberhasli
- ↑ 18,0 18,1 Εγκεκριμένοι οργανισμοί διατήρησης γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής
- ↑ 19,0 19,1 Οδηγίες διαχείρισης κοπαδιού προβάτων κατά την αναπαραγωγή
- ↑ 20,0 20,1 "Η τεχνολογία της υποστηριζόμενης αναπαραγωγής στο πρόβατο", Μεταπτυχιακή μελέτη της Χαβελέ Μαρίας, Αθήνα 2010.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 Ασθένειες αιγοπροβάτων
- ↑ 22,0 22,1 Γεωπονικό πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Εργαστήριο ανατομίας και φυσιολογίας αγροτικών ζώων, 2008 "Καταρροϊκός πυρετός προβάτων (Νόσος bluetongue)"
- ↑ 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 23,10 23,11 23,12 23,13 23,14 23,15 23,16 23,17 23,18 23,19 23,20 23,21 "Υγιεινή και στοιχεία παθολογίας των αγροτικών ζώων" Αποστόλου Μ. Ζαφράκα
- ↑ 24,0 24,1 Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια
- ↑ 25,0 25,1 "Ευλογιά (Pox)", Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- ↑ 26,0 26,1 "Αφθώδης πυρετός αιγοπροβάτων (Foot and mouth disease)", Εργαστήριο Ανατομίας και Φυσιολογίας Αγροτικών Ζώων, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2008
- ↑ Ιστοσελίδα Agrotes.eu, Οξέωση αιγοπροβάτων
- ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 28,6 28,7 28,8 28,9 "Διερεύνηση των αιτιών που οδηγούν τα μεγάλα αιγοπρόβατα (μεγαλύτερα των 14 μηνών) σε σφαγή", Μεταπτυχιακή διατριβή της Παγώνα Π. Αναστασίας, Θεσσαλονίκη 2010
- ↑ 29,0 29,1 "Πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων των αιγοπροβάτων", Δρ. Ζωή Δημαρέλη-Μαλλή, Αναπληρώτρια Ερευνήτρια, Ινστιτούτο Κτηνιατρικών Ερευνών Θεσσαλονίκης.
- ↑ 30,0 30,1 Σήμανση αιγοπροβάτων
- ↑ Το κατσικίσιο γάλα
- ↑ Το πρόβλημα της αγαλαξίας
- ↑ Αίγες, φυλές
- ↑ Πρόβατα, φυλές
- ↑ "Προσδιορισμός των γενοτύπων προβάτων ως προς το γονίδιο της τρομώδους νόσου (Scraple) με βάση το DNA των σωματικών κυττάρων του γάλατος και σχέση μεταξύ γενοτύπων και ζωοτεχνικών χαρακτηριστικών", Διδακτορική διατριβή της Ψηφίδη Α. Ανδρονίκης, Κτηνίατρος, Θεσσαλονίκη 2010
- ↑ "Μελέτη του γονιδίου της πρωτεΐνης prion σε αίγες υγιείς και με τρομώδη νόσο.", Διδακτορική διατριβή της Φραγκιαδάκη Γ. Ειρήνης, Κτηνίατρος-Μ.Τ.Σ. Ζωϊκής παραγωγής, Υπότροφος Ι.Κ.Υ.
- ↑ Βιολογική αιγοπροβατοτροφία ΣΒΒΕ, "Μελέτη για τη βιολογική εκτροφή αιγοπροβάτων και την παραγωγή βιολογικών προϊόντων με βάση το αιγοπρόβειο γάλα", Ιούνιος 2003
- ↑ Ευλογιά αιγοπροβάτων
- ↑ Αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων
- ↑ Λιστερίωση αιγοπροβάτων, Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη-Φραγκιαδάκη, Κτηνίατρος-Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
- ↑ Το κατσικίσιο γάλα