Καλλιέργεια σταφίδας

Γενικά στοιχεία

Για την κατηγορία της Σταφιδοποιΐας, τα κριτήρια είναι πολύ αυστηρά και έτσι, λίγες ποικιλίες είναι κατάλληλες για παραγωγή σταφίδων. Η Σταφίδα (Stafida), ποικιλίας Κορινθιακή σταφίδα, προέρχεται αποκλειστικά από ρώγες σταφυλιών (Vitis vinifera), οι οποίες έχουν υποστεί φυσική αποξήρανση στον ήλιο ή στη σκιά.

Σταφίδα ονομάζεται το αποξηραμένο, με κάθε τρόπο, προϊόν της αμπέλου (καρπός σταφυλιού) ενώ η εμπορική ονομασία σχετίζεται με την αποξήρανση του καρπού ορισμένων μόνο ποικιλιών της αμπέλου. O όρος σταφίδα αναφέρεται και στον καρπό κάθε ποικιλίας αμπελιού, ο οποίος μπορεί να καταναλωθεί σε αποξηραμένη μορφή. Τον καρπό της σταφιδαµπέλου αποτελεί η μαύρη ή κορινθιακή σταφίδα, η οποία ευδοκιμεί κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στην περιοχή της Πελοποννήσου. Η κορινθιακή σταφίδα, σύμφωνα µε επιστημονική εκδοχή, αποτελεί προϊόν βλαστικής μεταλλαγής της οινοποιήσιµης αμπέλου και μάλιστα της ποικιλίας Λιάτικο. Χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι η απουσία κουκουτσιών "γιγάρτων" από τις ρόγες του σταφυλιού και έτσι αναγνωρίσθηκε ως ιδιαίτερη ποικιλία αμπέλου (Vitis vinifera varietas apyrena).

Οι σημαντικότερες ποικιλίες σταφιδάμπελων είναι οι:

• Σουλτανίνα, γνωστή και ως Thompson Seedless (Καλιφόρνια), με ρόγα άσπερμη, ωχροκίτρινη.
• Το Μοσχάτο της Αλεξάνδρειας, γνωστό επίσης ως Gordo Blanco (Αυστραλία) ή White Hanepoot (Νότια Αφρική), με ρόγα που περιέχει μεγάλα σπέρματα.
• Κορινθιακή με μικρή, μαύρη, άσπερμη ρόγα.

Υπάρχουν τρεις υποποικιλίες:

• μαύρη
• λευκή
• ερυθρή.

Σε μεγαλύτερη έκταση καλλιεργείται η μαύρη Κορινθιακή, η οποία είναι η πιο παραγωγική. Η λευκή βρίσκεται διάσπαρτα κατά κύριο λόγο στους αμπελώνες της Ζακύνθου. Η κόκκινη, που είναι μικρότερης παραγωγικότητας, σπανίζει αλλά βρίσκεται στη Κεφαλλονιά. Κύριες σταφιδοπαραγωγικές χώρες έως τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν η Τουρκία και η Ελλάδα. Στα μέσα του 20ού αιώνα, ωστόσο, οι ΗΠΑ έγιναν η πρώτη παραγωγός χώρα με δεύτερες την Αυστραλία και την Τουρκία και τρίτη την Ελλάδα. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μείωση της παραγωγής σταφίδας στην Ελλάδα και επομένως μείωση στο ποσοστό συμμετοχής της χώρας μας στην παγκόσμια παραγωγή σταφίδας.

Χαρακτηριστικά κορινιθιακής σταφιδαμπέλου

Αμπελογραφικά χαρακτηριστικά

Η κορινθιακή σταφιδάμπελος είναι ζωηρότατη και παραγωγική ποικιλία και καρποφορεί ακόμα και σε ξερό ξύλο. Ως νεαρό φυτό, έχει χρώμα πράσινο με ερυθρά κορυφή καλυμμένη με βαμβακώδες χνούδι. O βλαστός είναι χρώματος μέτριου ανοιχτού λευκοπράσινου και στην άκρη έχει ιώδη έως κόκκινη απόχρωση και είναι ολόκληρος με χνούδι. Τα νέα φύλλα στη βάση του είναι συνήθως ελαφρά πτυσσόμενα, άλλοτε πράσινα στην επάνω επιφάνεια, ενώ στην κάτω είναι πρασινόλευκα. Η πάνω και η κάτω επιφάνεια καλύπτονται από χνούδι. Ο βλαστός είναι ποώδης κατά την διάρκεια της ανθοφορίας όρθιος, κλαδωτός με κορυφή κυρτωμένη, χρώματος πράσινου-ιώδους με ερυθρές ραβδώσεις. Οι έλικες έχουν μήκος μεσαίο ως μακρύ, είναι ισχυροί, χρώματος ιώδους προς την βάση και πρασινοιώδους στο ακραίο τμήμα, δισχιδείς ή τρισχιδείς. Η ταξιανθία είναι μετρίου μεγέθους, συνήθως διπλή. Το άνθος είναι ερμαφρόδιτο, αυτογόνιμο, απιοειδές μεσαίου μεγέθους. Το φύλλο είναι μεγάλου μεγέθους, σχήματος κυκλικού προς σφηνοειδές. Τα ανεπτυγμένα φύλλα είναι μέσου μεγέθους, τείνουν προς σφηνοειδή, είναι συνήθως πεντάλοβα και οι ανώτεροι πλάγιοι κόλποι είναι μέτριοι ως βαθείς, ενώ οι κατώτεροι αβαθείς. Στην κάτω επιφάνεια εξέρχονται νεύρα, ιώδους απόχρωσης από την χνουδωτή βάση σε όλο το μήκος, δόντια με πλευρές, άλλοτε ευθείες και άλλοτε στρογγυλεμένες. Ο χρωματισμός των φύλλων στις αρχές του Φθινοπώρου διατηρείται πράσινος ενώ από τα μέσα ως το τέλος του Φθινοπώρου, τα φύλλα λίγο πριν την πτώση παίρνουν γαιώδες χρώμα. Ο μίσχος είναι μεσαίου μήκους ως μακρύς, μετρίως ισχυρός ως ισχυρός, χρώματος πράσινου ως ερυθρής απόχρωσης. Ο βότρυς, το σταφύλι είναι μέσου μεγέθους (διαστάσεις 18,5 Χ 10,0 cm. ), διπλός (80%), μετρίως πυκνός ως πυκνός. Ο ποδίσκος είναι μετρίου μεγέθους και πάχους και εύκολα αποκοπτώμενος. Το μέσο βάρος του σταφυλιού είναι περίπου 200g. Οι ράγες αποτελούν το 98% του ολικού βάρους του σταφυλιού, αρκετά μεγαλύτερο από το αντίστοιχο άλλων ποικιλιών της αμπέλου. Η ράγα είναι μικρή, σφαιρική και σε ποσοστό περίπου 98%, χωρίς κουκούτσι. Η ωρίμανση αρχίζει από τις αρχές Αυγούστου στα πεδινά και φτάνει μέχρι τα τέλη Σεπτέμβρη στα ορεινά. Η Κορινθιακή Σταφίδα ευδοκιμεί σε εδάφη ελαφρά, καλώς στραγγιζόμενα, έστω και χαλικώδη, όπου έχει τις μεγαλύτερες αποδόσεις. Είναι καλλιέργεια ευαίσθητη στα παθογόνα (περονόσπορο, ωίδιο, ίσκα, ευδεμίδα) και γι' αυτό απαιτεί ιδιαίτερο κόπο και προσοχή. Τα σταφύλια τα οποία προορίζονται για σταφιδοποίηση αποκαλούνται: Κορινθιακή σταφίδα (ελλην. ), Raisin de Corinthe (γαλλ. ), Currant (αγγλ. ), Passolina, Passerina (ιταλ. ).

Η σταφίδα βοτανικά, ανήκει στην οικογένεια των αμπελοειδών, που περιλαμβάνει φυτά αναρριχώμενα που είναι ξυλώδη και ποώδη. Τα φυτά των αμπελοειδών φέρουν έλικες για την αναρρήχησή τους και έχουν 10-12 γένη.

• Το ευρωπαϊκό αμπέλι Vitis vinifera που είναι πολύ ανθεκτικό στο ασβέστιο του εδάφους απ’ όλα τα είδη του αμπελιού. Το Vitis vinifera είναι ανθεκτικό στα ξερικά και στα υγρά εδάφη. Τα μοσχεύματά του ριζοβολούν ευκολότερα από όλα τα άλλα είδη. Το ποσοστό ριζοβολίας του, φτάνει μέχρι 100%.
• Το αμερικάνικο Vitis riparian έχει μικρό βιολογικό κύκλο. Ευδοκιμεί σε γόνιμα, βαθιά και δροσερά εδάφη. Είναι πολύ ευαίσθητο στο ανθρακικό ασβέστιο. Τα μοσχεύματά του ριζοβολούν σχετικά εύκολα στο φυτώριο και έχουν μεγάλη επιτυχία στον εμβολιασμό.
• Το αμερικάνικο Vitis rypestris έχει μεγάλο βιολογικό κύκλο, δεν αντέχει στο ασβέστιο και είναι ευαίσθητο στην ξηρασία. Έχει μεγάλο ποσοστό επιτυχίας στη ριζοβολία, αλλά η επιτυχία στον εμβολιασμό (επιτόπιο και επιτραπέζιο) δεν είναι σταθερή.
• Το αμερικάνικο Vitis berlandieri έχει και αυτό μεγάλο βιολογικό κύκλο. Ευδοκιμεί και προτιμάει τα ασβεστούχα αβαθή εδάφη. Είναι συνεπώς πολύ ανθεκτικό στο ασβέστιο του εδάφους και γι’ αυτό χρησιμοποιείται πάρα πολύ στις διασταυρώσεις για την δημιουργία υποκειμένων ανθεκτικών στην ριζόβια μορφή φυλλοξήρας και στο ανθρακικό ασβέστιο του εδάφους. Τα μοσχεύματά του ριζοβολούν πολύ δύσκολα και το ποσοστό ριζοβολίας κυμαίνεται από 10-15%.

Πολλαπλασιασμός σταφίδας

Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με:

1. Καταβολάδες. Η χρήση καταβολάδων εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αντικατάστασης κλημάτων που ξεράθηκαν ή λείπουν από οποιαδήποτε αιτία.
2. Φυτό. Το φυτό χρησιμοποιείται για το φύτεμα νέων αμπελώνων. Το φυτό είναι συνήθως οι κληματίδες που κόβονται κατά το κλάδεμα αφού έχουν προεπιλεγεί κατά την διάρκεια του καλοκαιριού.

Εγκατάσταση μιας νέας φυτείας

Ο παραγωγός θα πρέπει να κάνει μια σειρά εργασιών από την φύτευση των αμπελιών, ως την είσοδο της φυτείας στην καρποφορία.

1. Επιλογή μοσχευμάτων και η διατήρησή τους ως την φύτευση.
2. Εκλογή τοποθεσίας.
3. Εκλογή υποκειμένου (εάν η εγκατάσταση γίνει από αμερικάνικο)–διατήρηση υποκειμένου.
4. Βαθιά άροση.
5. Ελαφριά άροση.
6. Φρεζάρισμα.
7. Σήμανση–αποστάσεις φύτευσης.
8. Άνοιγμα λάκκων.
9. Εμβολιασμός.
10. Φύτευση.
11. Άρδευση (λίγο νερό μετά το νιτρικό λίπασμα).
12. Κάλυψη (εάν πρόκειται για αντιφυλλοξηρικά υποκείμενα).
13. Χλωρά κλαδέματα–θερινοί και φθινοπωρινοί ψεκασμοί.
14. Κοπή ριζιδίων κατά τον Αύγουστο από τα εμβόλια.

Αποστάσεις φύτευσης

Το φύτεμα του αμπελιού γίνεται σε κανονικές γραμμές που απέχουν μεταξύ τους απόσταση από 30 εκατοστών έως και ένα μέτρο σε δύο κάθετες διευθύνσεις, κατά μήκος και κατά πλάτος. Η απόσταση των φυτών επί της γραμμής είναι μέχρι και δύο μέτρα. Οι αποστάσεις φύτευσης και κατ΄επέκταση η πυκνότητα φύτευσης έχουν μεγάλη επίδραση στην ποσότητα και στην ποιότητα της παραγωγής καθώς επηρεάζουν τον ανταγωνισμό για νερό και θρεπτικά στοιχεία μεταξύ των φυτών. Η φύτευση στην περιοχή, γίνεται κατά τετράγωνα για την διευκόλυνση των διαφόρων εργασιών της φυτείας, λόγω των μεγάλων κλίσεων και για την αντιδιαβρωτική προστασία των εδαφών. Η κατά ισοϋψείς καμπύλες φύτευσης δεν συνιστώνται, γιατί είναι δύσκολη η μηχανοκαλλιέργεια.

Καλλιεργητικές φροντίδες

Καλλιεργητικές φροντίδες

Εδαφολογικές απαιτήσεις

Εδαφολογικές απαιτήσεις

Κλάδεμα

Μετά την πτώση των φύλλων ακολουθεί το κλάδεμα του αμπελιού, με το οποίο απομακρύνονται από το φυτό οι κληματίδες και οι βραχίονες που δεν χρησιμεύουν για την παραγωγή. Το κλάδεμα αποσκοπεί στην διαμόρφωση των σχημάτων και στην διατήρηση του φορτίου. Το επικρατέστερο σχήμα είναι το κυπελλοειδές και το γραμμικό. Το ύψος της σταύρωσης είναι 40-60εκ. Στην Αιγιαλεία εφαρμόζεται το μακρύ κλάδεμα με αριθμό οφθαλμών ανά κεφαλή 3-5. Τα γραμμικά σχήματα είναι περισσότερο παραγωγικά, δίνουν καλύτερη ποιότητα καρπού και διευκολύνουν στην εκτέλεση των καλλιεργητικών φροντίδων.

Χειρισμός νεαρών πρέμνων

Η σειρά των εργασιών που πρέπει να γίνονται είναι:

1. Νωρίς την άνοιξη πρέπει να τοποθετηθεί σε κάθε κλήμα ένας πάσαλος (ή καλάμι), έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η υποστήριξη των νεαρών βλαστών.
2. Όταν το κλήμα βγάλει τους νέους βλαστούς, κρατείται ο καλύτερος και οι υπόλοιποι αφαιρούνται. Έτσι θα διατηρηθεί ένας βλαστός.
3. Ο βλαστός αυτός, δένεται χαλαρά στον πάσσαλο. Όσο μεγαλώνει πρέπει να δένεται και πιο πάνω.
4. Όταν ξεπεράσει το σημείο σταυρώματος, κατά 20-25εκ., πρέπει να κορφολογηθεί στο ύψος του σταυρώματος για να σχηματιστεί κύπελλο ή 10εκ. κάτω από το σημείο του σταυρώματος, όταν πρόκειται να δημιουργηθεί γραμμικό σχήμα.
5. Μετά το άνοιγμα των νεαρών πράσινων οφθαλμών, διατηρούνται 2-3 βλαστοί, που βρίσκονται ψηλά και αφαιρούνται οι υπόλοιποι. Οι βλαστοί αυτοί αποτελούν τους βραχίονες του κυπέλλου. Για τα γραμμικά όμως συστήματα (αμφίπλευρο ROYAT) όταν η βάση των βλαστών αυτών σκληραίνει κόβεται ο ένας και αφήνονται οι δύο πιο κατάλληλοι, οι οποίοι θα είναι και τα μπράτσα του γραμμικού συστήματος.
6. Για τα γραμμικά σχήματα, οι άλλοι δύο βλαστοί αναπτύσσονται ελεύθερα και μετά από μερικούς κόμβους κορφολογούνται έτσι ώστε να προφτάσουν να αποκτήσουν μεγαλύτερο πάχος. Στην περίπτωση όμως που ο παραγωγός φτιάχνει κύπελλο τότε αυτοί οι 2-3 βλαστοί όταν μεγαλώσουν και πάρουν μήκος 20-25εκ. τους κορφολογεί σε απόσταση 10εκ. από την βάση τους. Έτσι εξαναγκάζονται να δημιουργήσουν (από τα μάτια που έχουν) νέους βλαστούς–νέα μπράτσα. Έτσι την άλλη χρονιά κατά το κλάδεμα, θα αξιολογήθεί και θα καθορίστεί για κάθε κλήμα, πόσα κεφάλια με μάτια καρποφορίας θα αφαιθούν. Όλες οι εργασίες που αναφέρουμε, από πλευράς χρόνου αφορούν στην περίοδο της πρώτης φάσης βλαστήσεως (άνοιξη–πρώτοι καλοκαιρινοί μήνες) και πρέπει να τελειώσουν μέσα σ’ αυτή την περίοδο πριν έρθει το καλοκαιρινό σταμάτημα της βλαστήσεως. Συνεπώς όλες οι εργασίες πρέπει να γίνονται έγκαιρα και όχι με καθυστέρηση.

Βλαστολόγημα

Βλαστολόγημα

Λίπανση

Κατά την διάρκεια του χειμώνα εφαρμόζεται η λίπανση. Αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα για την ηλικία των πρέμνων γιατί θα πρέπει ο παραγωγός να κρατήσει τις αποδόσεις της σταφίδας σε οικονομικά και συμφέροντα επίπεδα για τον ίδιο. Θα πρέπει να έχει υπ’ όψη του ότι κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης έχει αυξημένη ανάγκη σε άζωτο και ότι:

1. Κατά το στάδιο καρποφορίας η χρησιμοποίηση υπερβολικής ποσότητας αζώτου, είναι δυνατόν να προκαλέσει αρνητικές επιδράσεις στο χρώμα, στην απορρόφηση του φωσφόρου και του καλίου, στον σακχαρικό τίτλο, στην υδατική οικονομία, στην καρπόδεση, στην γεύση και στο άρωμα.
2. Η σταφίδα θεωρείται φυτό πλούσιο σε κάλιο. Πάντως για την σωστή λίπανση απαιτείται ανάλυση του εδάφους για τον προσδιορισμό της περιεκτικότητας σε λιπαντικά στοιχεία και φυλλοδιαγνωστική. Το Άζωτο (Ν) δυναμώνει της βλαστικές λειτουργίες του ατάλογος φυτού|φυτού]]. Ο Φώσφορος (Ρ2Ο5) συμμετέχει στην σύνθεση των νουκλεϊκών οξέων, είναι αναγκαίος στην φωτοσύνθεση και στην μετατροπή του αμύλου σε σάκχαρα και αντίστροφα. Το Κάλιο (Κ) συμμετέχει στη σύνθεση υδατανθράκων, πρωτεϊνών, στην ωρίμανση του σταφυλιού και στην συγκέντρωση σακχάρων σ’ αυτό. Επίσης υπάρχουν και τα ιχνοστοιχεία (Zn, Mg, Bo, Fe, Mn κα). Ειδικά ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τον σχηματισμό της χλωροφύλλης παρόλο που δεν είναι συστατικό της. Αντίθετα το μαγνήσιο είναι συστατικό της χλωροφύλλης.

Χαραγή

Η σταφίδα εκτός από τις τυπικές καλλιεργητικές φροντίδες του αμπελιού χρειάζεται το "χαράκωμα" του κυρίως κορμού ούτως ώστε να εμποδιστεί η υπερανάπτυξη των ρογών των σταφυλιών. Κατά το χρονικό διάστημα της άνθησης γίνεται η πιο λεπτή, επίπονη και εξειδικευμένη εργασία η χαραγή, όπου γίνεται στον κορμό του φυτού. Χωρίς την χαραγή τα κλήματα πέφτουν σε ανθόρρια–καρπόρρια. Τα ηλικιωμένα και μετρίως εύθραυστα κλήματα σπάνια έχουν ανθόρρια, δημιουργούνται όμως μικρές υπανάπτυκτες ράγες με αποτέλεσμα την μείωση της στρεμματικής απόδοσης και τη μη οικονομική εκμετάλλευση της σταφίδας.

Αποξήρανση σταφίδας

Η ξήρανση γίνεται 1) στον ήλιο με διάφορες μεθόδους ή 2) στη σκιά :

1. Η ξήρανση στον ήλιο είναι η πιο διαδεδομένη. Γίνεται σε ακάλυπτα χωμάτινα ξηραντήρια (αλώνια) επάνω σε σταφιδόχαρτο, σε ξηραντήρια από σκυρόδεμα και σε τζιβιέρες (σιδερένια ή ξύλινα πλαίσια με συρμάτινη επιφάνεια). Επίσης, μπορεί να γίνει σε χαμωτά ξηραντήρια με κάλυψη. Η διάρκεια της ξήρανσης στα ακάλυπτα ξηραντήρια κυμαίνεται από 10 - 12 ημέρες.
2. Η ξήρανση στη σκιά δίνει σταφίδα ανώτερης ποιότητας και συνίσταται συνήθως στην ανάρτηση των σταφυλιών σε σύρματα, σε μόνιμο ξηραντήριο - στέγαστρο. Παραλλαγή της είναι η ξήρανση που γίνεται υπό τη σκιά του φυλλώματος του πρεμνού. Η ξήρανση στη σκιά διαρκεί περίπου 20 ημέρες και ολοκληρώνεται με μετέπειτα έκθεση στον ήλιο για 2 ημέρες. Μετά τη ξήρανση γίνεται το "τρίψιμο", η απομάκρυνση δηλαδή των βοστρύχων και στη συνέχεια ακολουθεί το "λίχνισμα" και το κοσκίνισμα με ρίψη της σταφίδας από ορισμένο ύψος και απαλλαγή της, λόγω ρεύματος αέρος, από ξερούς μίσχους, σκόνη και ξένες ύλες, ενώ πραγματοποιείται και διαλογή του τελικού προϊόντος το οποίο έχει χρώμα καστανωπό έως σκούρο καστανό, είναι μαλακό και ήπιας γεύσης. Ακολουθεί ενσάκωση των σταφίδων σε σάκους από λινάτσα χωρητικότητας περίπου 80 Κg. Σήμερα η σταφίδα μεταφέρεται σε μεγάλα πλαστικά κιβώτια.

Άμεση ηλιακή ξήρανση

Σήμερα η επικρατούσα μέθοδος ξήρανσης είναι η άμεση ηλιακή με χρήση φαινομένου θερμοκηπίου. Τα χαρακτηριστικά της άμεσης ηλιακής ξήρανσης είναι τα παρακάτω :

Το νωπό προϊόν απλώνεται στο έδαφος σε μία στρώση και στο κάθε τετραγωνικό μέτρο τοποθετούνται περίπου 25 kg από αυτό.

Για 1250 kg νωπού προϊόντος (420 kg αποξηραμένο), απαιτούνται:

• Χρήση γης 100 m² περίπου.
• Υλικά αξίας 150 Ευρώ.
• Εργασία κατασκευής 100 Ευρώ.
• Χρόνος 10 - 15 μέρες με ηλιοφάνεια.

Σχετικές σελίδες

• Ξήρανση
• Σταφίδα
• Σταφύλι
• Ηλιακή ξήρανση
• Αποξηραμένα προϊόντα

Βιβλιογραφία

• "Επίδραση της επεξεργασίας στη διατήρηση των αντιοξειδωτικών λειτουργικών συστατικών της σταφίδας", πτυχιακή μελέτη της Άννας Σάββα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής, Εργαστήριο Χημείας - Φυσικοχημείας - Βιοχημείας Τροφίμων
• "Μελέτη κατασκευή και λειτουργία έμμεσου ηλιακού ξηραντηρίου για την αποξήρανση κορινθιακής σταφίδας στην περιοχή του Αιγίου", του Βασίλειου Σταματόπουλου του Αθανασίου, Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Θετικών Επιστημών, Τμήμα Βιολογικό, Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Περιβαλλοντικές Επιστήμες, Πάτρα 2006

Επεξεργασία σταφίδας

Η επεξεργασία της σταφίδας γίνεται στα σταφιδεργοστάσια κατά τα εξής στάδια :

Πρόπλυση –Στράγγισμα

Αποσκοπεί στην απαλλαγή της σταφίδας από ξένες ύλες, την απομάκρυνση κούφιων ραγών, τη διάσπαση των σβόλων σταφίδας και τον καθαρισμό της επιφάνειας από τα σάκχαρα, που προέρχονται από τους τραυματισμούς των ραγών. Η Κορινθιακή σταφίδα πλένεται περίπου για ένα λεπτό ώστε να μην απορροφηθεί νερό. Το στράγγισμα επιτυγχάνεται με ταλαντευόμενα κόσκινα και συνδυάζεται με απομάκρυνση ποσοστού μίσχων και λοιπών ξένων υλών.

Θείωση - πλύση - ρύθμιση υγρασίας (μόνο για Σουλτανίνα)

Η θείωση της σταφίδας έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση του χρώματος (λεύκανση), την αύξηση του χρόνου διατήρησης και την απαλλαγή από έντομα των αποθηκών. Το πλύσιμο που ακολουθεί απομακρύνει την περίσσεια θειώδους από την επιφάνεια της σταφίδας. Τελικά η σταφίδα οδηγείται στο ξηραντήριο. Το ξηραντήριο είναι μια συνεχής σήραγγα με κυλιόμενη συρμάτινη μεταφορική ταινία. Η θεροκρασία μειώνεται σταδιακά από τους 85^oC στους 60^oC κατά τη διάρκεια της ξήρανσης που ποικίλει μέχρι η τελική υγρασία του προϊόντος να ρυθμιστεί στο 15 %. Στο τέλος της ρύθμισης, η σταφίδα δέχεται την επίδραση ψυχρού ρεύματος αέρα, για τη μείωση της θερμοκρασίας της.

Απομίσχωση – στίλπνωση

Για την απομίσχωση συνήθως χρησιμοποιούνται μηχανήματα που περιλαμβάνουν διάτρητα κόσκινα μέσα στα οποία περιστρέφονται πτερύγια και απομακρύνουν τους μίσχους. Στο στάδιο αυτό η σταφίδα υφίσταται αρκετές ζημιές που εξαρτώνται από το ποσοστό υγρασίας των σταφίδων και τις συνθήκες λειτουργίας των μηχανημάτων. Για να μειωθούν οι κακώσεις και να αποκτήσει το προϊόν κάποια στιλπνότητα χρησιμοποιούνται διάφορες ελαιώδεις ουσίες. Η χρήση των ουσιών αυτών βοηθά επίσης στη παρεμπόδιση του σβολιάσματος και στην τόνωση του χρωματισμού. Τα έλαια που χρησιμοποιούνται είναι:

• Ελαιόλαδο ραφινέ σε πυρηνέλαιο χαμηλής οξύτητας σε ποσοστό 0,3 %.
• Παραφινέλαιο σε αναλογία 0,3-0,5% του ξηρού βάρους της σταφίδας.
• Εμπορικά σκευάσματα όπως το Sultanol, το Durkex-500, το Migryol, το Myraget κ.α.

Τυποποίηση - συσκευασία

Η τυποποίηση της σταφίδας γίνεται ανάλογα με το μέγεθος και επιτυγχάνεται με το πέρασμα των σταφίδων από σειρά κόσκινων με τρύπες ανάλογες των επιζητούμενων ποιοτικών τύπων. Στην Ελλάδα οι κατηγορίες Σουλτανίνας θειωμένης ή μη διακρίνονται σε :

• Σταφίδες χονδρές Νο 00, 0, 1, 2, 3, 4, 5
• Σταφίδες ψιλές Νο 21, 22, 24 με καλύτερη ποιότητα τον τύπο 00. Η κατάταξη των ραγών λαμβάνει υπόψη το ποσοστό των ραγών καστανόμαυρου χρώματος. Τα κριτήρια χρώματος αλλάζουν αν η σταφίδα είναι θειωμένη. Η συσκευασία γίνεται σε κιβώτια 3 - 15 Kg ή σε μικροσυσκευασία σακιδίων από σελοφάν ή πλαστικό.

Η Κορινθιακή σταφίδα κατατάσσεται σε μία από τις εξής ποιοτικές κατηγορίες : Extra Choicest, Choicest και Choice. Η κατάταξη αυτή γίνεται βάσει του χρώματος, της περιεχόμενης υγρασίας, των ξένων υλών και του ποσοστού ισχνών, κόκκινων βεβλαμένων, πολύ χονδρών ή πολύ ψιλών και αναπομίσχωτων ραγών. Επίσης, κατατάσσεται σύμφωνα με το μέγεθος σε Bold, Medium, Small, Siltings, Ungraded. Στην εμπορική πρακτική έχουν καθιερωθεί τα τοπωνυμικά σήματα όπως Vostizza, Gulf, Zanta,Patras κα. Η συσκευασία γίνεται σε χάρτινα κιβώτια με πλαστικά σακουλάκια ή σε μικροσυσκευασία πλαστικών ή σελοφάν.

Σχετικές σελίδες

• Σταφίδα
• Σταφιδεργοστάσιο
• Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Κορινθιακή σταφίδα
• Ελληνική ποικιλία σταφιδοποιίας Σουλτανίνα
• Αποξήρανση σταφίδας

Βιβλιογραφία

• "Επίδραση της επεξεργασίας στη διατήρηση των αντιοξειδωτικών λειτουργικών συστατικών της σταφίδας", πτυχιακή μελέτη της Άννας Σάββα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής, Εργαστήριο Χημείας - Φυσικοχημείας - Βιοχημείας Τροφίμων

Αποθήκευση

Αποθήκευση

Η καλλιέργεια της επιτραπέζιας Σουλτανίνας

Τσαμπί σουλτανίνας

Σταφίδα σουλτανίνα

Η Σουλτανίνα κατάγεται από την περιφέρεια Σουλτάνε του Ιράκ, από την οποία πήρε το όνομα της. Από εκεί μεταφέρθηκε αρχικά στην Μ. Ασία, από όπου η καλλιέργειά της μεταδόθηκε στις άλλες χώρες. Σήμερα θεωρείται από τις περισσότερο διαδεδομένες ποικιλίες αμπέλου στον κόσμο και καλλιεργείται κυρίως στις Η.Π.Α (Καλιφόρνια), Αυστραλία, Ν. Αφρική, Τουρκία, Ιράν ενώ ξεκινάει η καλλιέργεια και στο Αφγανιστάν, Κύπρο, Χιλή, Αργεντινή. Απαντάται επίσης στο Λίβανο, Ισραήλ, Ιταλία, Ισπανία, κ.λπ.

Στη χώρα μας καλλιεργούνται 270.926 στρέμματα Σουλτανίνας από τα οποία τα 146.560 στο Ν. Ηρακλείου, 63.000 στο Νομό Κορινθίας, 7.503 στο Νομό Ρεθύμνης, 6.430 στο Νομό Λασιθίου, 2.000 στο Νομό Καβάλας, 900 στο Νομό Χανίων και μικρότερες εκτάσεις στους Νομούς Δωδεκανήσου, Ηλείας, Χαλκιδικής, κ.α. είναι χαρακτηριστικό ότι η μείωση των εκτάσεων προήλθε από την Κρήτη και κυρίως από τον Νομό Ηρακλείου, ενώ αύξηση παρατηρήθηκε στον Νομό Κορίνθιας και επέκταση της καλλιέργειας στον Ν. Καβάλας.

Τα τελευταία χρόνια στην ευρωπαϊκή αγορά επικρατεί η τάση για κατανάλωση σταφυλιών που ανήκουν σε αγίγαρτες ποικιλίες. Τα σταφύλια αυτά θεωρούνται από τους καταναλωτές πιο απολαυστικά και χορταστικά απ’ αυτά που προέρχονται από εγγίγαρτες ποικιλίες. Παράλληλα σε ορισμένες αγορές όπως αυτή της Αγγλίας επικρατεί η προτίμηση και κατανάλωση χοντρόραγων σταφυλιών. Η Σουλτανίνα είναι μια από τις λίγες ποικιλίες που με την κατάλληλη καλλιεργητική τεχνική μπορεί να καλύψει πλήρως τις προτιμήσεις των αγοραστών.

Ο σχεδιασμός, η εγκατάσταση του αμπελώνα και φυσικά οι καλλιεργητικές τεχνικές είναι ίδιες με την καλλιέργεια του αμπελιού.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την καλλιέργεια, ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο. Η καλλιέργεια της επιτραπέζιας Σουλτανίνας

Σχετικές σελίδες

• Σουλτανίνα
• Ποικιλίες αμπέλου
• Αμπέλι
• Καλλιέργεια αμπελιού