Ασθένειες κρεμμυδιού
Περιεχόμενα
Περονόσπορος
Ο μύκητας Peronospora destractor προσβάλλει τα φύλλα, τα ανθικά στελέχη και τους βολβούς. Στα φύλλα προκαλεί διάσπαρτες χλωρωτικές τεφροπράσινες ή υπόλευκες κηλιδώσεις, που αργότερα καλύπτονται από τεφροϊωδή εξανθήματα (σποριάγγεια). Τα σποριάγγεια μεταφέρονται με τον αέρα σε διπλανά φυτά και μπορεί να μεταδώσουν την προσβολή. Τα φύλλα αρχίζουν να μαραίνονται και καταστρέφονται. Στα ανθικά στελέχη ο μύκητας προκαλεί τα ίδια συμπτώματα και συχνά οι ταξιανθίες σπάνε και κόπτονται στα σημεία προσβολής. Επίσης προσβάλλονται και οι βολβοί. Η προσβολή ευνοείται από σχετικά μέτρια θερμοκρασία (13oC) και από υψηλή υγρασία και το πότισμα με καταιονισμό βοηθά στη διάδοση της ασθένειας. Οι ποικιλίες κρεμμυδιού διαφέρουν στην ευπάθειά τους στον περονόσπορο, όμως δεν υπάρχει καμιά που να είναι πλήρως ανθεκτική.
Εφαρμόζουμε 3ετή αμειψισπορά με φυτά που δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Απομακρύνουμε προσβεβλημένα φύλλα της βάσης και καταστρέφουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας. Σε έντονες προσβολές ψεκάζουμε με επιτρεπόμενα χαλκούχα σκευάσματα. Λαμβάνουμε μέτρα για την καλύτερη στράγγιση του εδάφους και αυξάνουμε τις αποστάσεις μεταξύ των φυτών για τον καλύτερο αερισμό τους.
Χρησιμοποιούμε μόνο υγιές κοκκάρι ή σπόρο για πολλαπλασιασμό, καθώς δε μεταφέρεται η ασθένεια με το σπόρο. Υδαρείς βολβοί ήβολβοί με κηλίδες καλό είναι να αποφεύγονται. Προληπτικά τα κοκκάρια μπορούν να εκτίθενται στον ήλιο για 12 ημέρες.
Ανθράκωση
Η ασθένεια αυτή οφείλεται στον μύκητα Urocystis cepulae. Προσβάλλει τα φυτώρια σε πολύ νεαρά ηλικία, είναι παθογόνο εδάφους, που παραμένει ζωντανό για τουλάχιστον 15 χρόνια. Το φυτό παρουσιάζει ευπάθεια τις πρώτες 2-3 εβδομάδες μετά το φύτρωμα. Μετά τη περίοδο αυτή, η κοτυληδόνα καθίσταται ανθεκτική και προβάλλει εμπόδιο στην προσβολή. Τα προσβεβλημένα φυτά εμφανίζουν σκούρες κηλίδες ή λωρίδες στην κοτυληδόνα, και η ασθένεια μερικές φορές επεκτείνεται και στα πραγματικά φύλλα. Τελικά η επιδερμίδα πάνω από τις κηλίδες αποκτά μια ασημίζουσα απόχρωση, διαρρηγνύεται και τα σπόρια πέφτουν στο έδαφος. Άριστη θερμοκρασία για την ανάπτυξη της ασθένειας είναι 13-25οC.
Οι ποικιλίες με κίτρινους ή κόκκινους χιτώνες παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από τις ποικιλίες με λευκούς εξωτερικούς χιτώνες. Συνθήκες υψηλής υγρασίας πρέπει να αποφεύγονται μετά τη συγκομιδή των βολβών. Επιπλέον για τον έλεγχο της ασθένειας συνίσταται η καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας και η αποφυγή της καλλιέργειας ευπαθών ποικιλιών σε προσβεβλημένο έδαφος.
Σκωρίαση
Προσβάλλονται τα φύλλα και το ψευδοστέλεχος του κρεμμυδιού. Η προσβολή εκδηλώνεται με την παρουσία ανοικτού καστανού και στη συνέχεια σκουρότερου χρωματισμού στίγματα ή κηλίδες. Η καταστροφή των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας κρίνεται σημαντικός παράγοντας μείωσης της πιθανότητας εμφάνισης της ασθένειας. Στα πλαίσια της βιολογικής καταπολέμησης του μύκητα, έχει χρησιμοποιηθεί και ο μύκητας Bacillus cereus, καθώς παρεμποδίζει πλήρως τη βλάστηση των σπορίων του μύκητα.
Σκληρωτίνια
Ο μύκητας Sclerotium cepivorum προσβάλλει τα στελέχη, τους βολβούς και τις ρίζες και προκάλει σήψη. Τα φυτά που έχουν προσβληθεί παρουσιάζουν νεκρά, μαραμένα και κίτρινα, κυρίως τα εξωτερικά φύλλα. Στη βάση του βολβού που έχει προσβληθεί αναπτύσσεται μαλακό άσπρο μυκήλιο, πάνω στο οποίο αργότερα σχηματίζονται τα σφαιρικά, μαύρα σκληρώτια διαμέτρου 0,2-0,5mm. Το παθογόνο παραμένει υπό μορφή των σκληρωτίων στο έδαφος, για πάρα πολλά χρόνια. Ευνοείται από σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες εδάφους 10-20oC. Σε θερμοκρασίες 25oC το παθογόνο περιορίζεται σημαντικά.
Για την καταπολέμηση συνίσταται η εφαρμογή πολυετούς αμειψισποράς, η χρήση υγειούς σπόρου και η έγκαιρη απομάκρυνση και καύση των φυτών που έχουν προσβληθεί. Καταπολέμηση γίνεται και με χημική απολύμανση του εδάφους πριν τη σπορά ή φύτευση. Επίσης, πότισμα με ειδικά μυκητοκτόνα μπορεί να δώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Βοτρύτης
Ο μύκητας (Botrytis allii) προκαλεί ζημιές κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών, αλλά και κατά την αποθήκευση των βολβών (μετασυλλεκτικές προσβολές). Κυρίως προσβάλλονται τα νεαρά φυτάρια στην περιοχή του λαιμού και λίγο μετά από την έξοδο τους από το έδαφος. Σε φυτά μεγαλύτερης ηλικίας προκαλεί το σχηματισμό μαύρων στιγμάτων στην επιφάνεια των φύλλων και στη συνέχεια κηλιδώσεις ή ξηράνσεις στις κορυφές. Στην περίπτωση των μετασυλλεκτικών ζημιών, οι προσβολές εκδηλώνονται αρκετές εβδομάδες μετά από την αποθήκευση. Οι προσβεβλημένοι αποθηκευμένοι βολβοί σαπίζουν από την κορυφή προς τη βάση και εμφανίζονται συρρικνωμένοι.
Η πρόληψη στηρίζεται στην εφαρμογή μέτρων που θα μειώνουν την υπερβολική υγρασία του εδάφους, όπως την αραιή φύτευση και την προσανατολισμό των γραμμών φύτευσης από βορρά προς νότο. Επιπλέον προληπτικό μέτρο είναι η καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών. Ακόμα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ψεκασμοί με το βιολογικό σκεύασμα Trichodex 20 wp και με έναρξη ψεκασμού με την εμφάνιση της προσβολής. Επιπροσθέτως για την αποφυγή της ασθένειας συνιστάται όπως εφαρμόζεται σχολαστική μεθωρίμανση και εφαρμογή χαμηλών θερμοκρασιών κατά την αποθήκευση των βολβών.
Μαύρη σήψη
Ο μύκητας (Aspergillus niger) προσβάλλει τους βολβούς. Εμφανίζεται συνήθως μετά τη συγκομιδή και σε περιοχές όπου η ωρίμανση των βολβών γίνεται σε υψηλές θερμοκρασίες. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πλήθους μαύρων σπορίων μεταξύ των εξωτερικών ξηρών χιτώνων του βολβού, τα οποία τείνουν να σχηματίζονται υπό μορφή ταινιών, κατά μήκος των νεύρων των χιτώνων. Σε μερικές περιπτώσεις, ο μύκητας και στους εσωτερικούς διογκωμένους χιτώνες, προκαλώντας επιφανειακές καθιζήσεις και ακανόνιστου σχήματος πληγές. Η είσοδος του μύκητα στο βολβό γίνεται από το λαιμό. Η εξέλιξη της ασθένειας ευνοείται από υψηλή θερμοκρασία και ξηρασία συνήθως 1-2 εβδομάδες μετά από βροχή ή υψηλή υγρασία. Η καταπολέμηση της ασθένειας γίνεται με καλή μεθωρίμανση (στεγνός βολβός), καλό αερισμό και χαμηλές θερμοκρασίες.
Ιώδης μεταχρωματισμός ρίζας
Ο μύκητας (Pyrenochaeta terrestris) ευρίσκεται σε όλα τα κρεμμυδοχώραφα. Είναι σύνηθες παθογόνο του εδάφους και προσβάλλει πολλά είδη φυτών. Εισέρχεται στις ρίζες, ακόμα και χωρίς την παρουσία πληγών. Αρχικά οι προσβεβλημένες ρίζες γίνονται ελαφρά ιώδεις, μετά παίρνουν ένα σκούρο ιώδες χρωματισμό, στη συνέχεια ζαρώνουν και πεθαίνουν. Το κρεμμύδι παράγει νέες ρίζες οι οποίες μπορεί να προσβληθούν και το φυτό παραμένει στάσιμο, σπάνια όμως ξηραίνεται. Ο έλεγχος της ασθένειας γίνεται με αμειψισπορά, ανθεκτικές ποικιλίες και απολύμανση του εδάφους.
Φουζάριο
Ο μύκητας (fusarium oxysporum) προσβάλλει τις ρίζες και τη βάση του βολβού. Εισέρχεται διαμέσου των ριζών και από φυσικές πληγές του δίσκου. Πληγές από έντομα ή από μηχανικά μέσα υποβοηθούν την προσβολή. Φυτά που έχουν προσβληθεί παρουσιάζουν ένα προοδευτικό κιτρίνισμα από την κορυφή των φύλλων, τα οποία σιγά - σιγά ξηραίνονται. Τα φυτά προσβάλλονται σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάπτυξής τους, και όταν στο υπέργειο μέρος του φυτού εμφανιστούν τα συμπτώματα, η καταστροφή έχει προχωρήσει στο υπόγειο μέρος του φυτού, οι ρίζες καταστρέφονται όπως και η βάση του βολβού. Η σήψη στο βολβό εξακολουθεί να προχωρεί και μετά τη συγκομιδή κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης.
Ο έλεγχος της ασθένειας είναι δύσκολος. Τα εδάφη που φέρουν τον μύκητα δεν πρέπει να καλλιεργούνται με κρεμμύδι (αμειψισπορά). Θα μπορούσαν να ληφθούν μερικά πρόσθετα μέτρα περιορισμού των ζημιών από την ασθένεια όπως για παράδειγμα, ότι θα πρέπει να απομακρύνονται οι βολβοί που έχουν προσληφθεί, να χρησιμοποιούνται ανθεκτικές ποικιλίες και να διατηρούνται οι βολβοί σε ξηρές αποθήκες.
Βιβλιογραφία
- ↑ Τα βολβώδη λαχανικά του Ολύμπιου Χρήστου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
- ↑ [http://informatics.aua.gr:8080/scam/2/resource/120 Τεχνικές βιολογικής καλλιέργειας βολβώδων λαχανικών του Χαράλαμπου Θανόπουλου MSc Γεωπόνος, Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών, Αθήνα 2008.]
