Καλλιέργεια ελιάς

Ελαιώνας

Η καλλιέργεια της ελιάς στην Ελλάδα αντιπροσωπεύει το 87,21% των δενδρωδών καλλιεργειών. Η Ελλάδα είναι τρίτη ελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσµο, µετά την Ισπανία και την Ιταλία.Παγκοσµίως η Ελλάδα είναι πρώτη στην παραγωγή μαύρων ελιών και τρίτη στην παραγωγή ελαιολάδου. Στο έδαφός της καλλιεργούνται περισσότερα από 132 εκατοµµύρια ελαιόδεντρα, από τα οποία παράγονται περίπου 350.000 τόνοι ελαιολάδου ετησίως, εκ των οποίων το 82% ανήκει στην κατηγορία εξαιρετικά παρθένο. Επίσης,καλλιεργούνται περίπου 21 εκατομύρια δέντρα για την παραγωγή επιτραπέζιων ελιών.

Προετοιμασία εδάφους-εγκατάσταση ελαιώνα

Πριν την εγκατάσταση του ελαιώνα ο ελαιοκαλλιεργητής πρέπει να πάρει κάποιες αποφάσεις όσον αφορά την ποικιλία που θα επιλέξει,τον τύπο ελαιώνα που θέλει και το σύστημα φύτευσης που θα ακολουθήσει. Η επιλογή της ποικιλίας έχει μεγάλη σημασία, γιατί εκτός του ότι πρέπει να είναι κατάλληλη για τη συγκεκριμένη περιοχή με τις αντίστοιχες εδαφοκλιματικές συνθήκες καθορίζει και το αποτέλεσμα της καλλιέργειας που είναι η παραγωγή ελαιολάδου ή η παραγωγή επιτραπέζιων (βρώσιμων) ελιών ή συνδυασμός αυτών. Έπειτα, πρέπει να κάνει κάποιες εργασίες προετοιμάζοντας το έδαφος όπως απομάκρυνση βράχων ή ανεπιθύμητων φυτικών υπολειμμάτων, κατεργασία του εδάφους με καλλιεργητή, ισοπέδωση εδάφους, εγκατάσταση αρδευτικού συστήματος (για καλλιέργεια επιτραπέζιων ποικιλιών η άρδευση θεωρείται απαραίτητη, ενώ σε πολλές περιοχές οι ελαιοποιήσιμες ποικιλίες καλλιεργούνται ως ξηρικές) κλπ.

Άρδευση ελιάς

H άρδευση ευνοεί τη βλάστηση,ανθοφορία και καρποφορία των ελαιόδεντρων. Kάτω από ξηρές συνθήκες, η ελιά καλλιεργείται σε περιοχές με βροχές που υπερβαίνει τα 450 χιλιοστά βροχής. Η άρδευση συνιστάται ιδιαίτερα σε επιτραπέζιες ποικιλίες ελιάς στις οποίες επιδιώκεται μεγάλο μέγεθος καρπού. Είναι επίσης απαραίτητη για μέγιστη απόδοση σε εντατικές εκμεταλλεύσεις με πυκνή φύτευση δένδρων. Η λίπανση και το κλάδεμα συχνά αποδίδουν καλύτερα όταν συνδυάζονται με άρδευση.

Λίπανση εδάφους

Καλό είναι να γίνεται ανάλυση εδάφους πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας, για να υπάρχει γνώση των θρεπτικών στοιχείων που υπάρχουν στο έδαφος,ώστε να παρθούν οι καλύτερες αποφάσεις όσον αφορά τη λίπανση και για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα αλλά και για να μη γίνεται σπατάλη πόρων και άσκοπη επιβάρυνση του περιβάλλοντος.Επίσης, η ανάλυση εδάφους μπορεί να γίνεται και τα επόμενα χρόνια σε συνδυασμό με τη φυλλοδιαγνωστική για να προλαμβάνονται τυχόν προβλήματα σωστής θρέψης των φυτών και για τη λήψη πιο ορθολογικών αποφάσεων όσον αφορά τη λίπανση.

Κλάδεμα

Το κλάδεμα στην ελιά γίνεται για να βελτιωθεί ο φωτισμός στην κόμη του δέντρου (έτσι μειώνεται η προσβολή από εχθρούς και ασθένειες, διαφοροποιούνται ανθοφόροι οφθαλμοί σε όλη την κόμη κ.λπ.), για να γίνει πιο εύκολη η συγκομιδή του ελαιοκάρπου (ύψιστης σημασίας για τη βρώσιμη ελιά) και για να μειωθεί η παρενιαυτοφορία (καθ’ όσον επιτυγχάνεται ισόρροπη βλάστηση και καρποφορία). Δύο κύριοι τύποι κλαδέματος είναι το κλάδεμα μόρφωσης και το κλάδεμα καρποφορίας.

Αραίωμα καρπών

Ο λόγος για τον οποίο θα μπορούσε κάποιος να συζητήσει να κάνει αραίωμα των καρπών ελιάς είναι κατ’ αρχήν τις χρονιές με υπερβολική καρπόδεση σε επιτραπέζιες ποικιλίες να μειώσει τον αριθμό των καρπών και έτσι να αυξήσει το εμπορικό μέγεθος των υπόλοιπων καρπών. Έμμεσα, το αραίωμα μειώνει τη ζήτηση υδατανθράκων από τους καρπούς ώστε να υπάρχει κάποια περίσσεια αυτών και το δέντρο να διαφοροποιήσει ανθοφόρους οφθαλμούς για την επόμενη χρονιά τον Ιούνιο μειώνοντας έτσι την ένταση της παρενιαυτοφορίας.

Συγκομιδή

Τέλος,μεγάλη σημασία για την εκμετάλλευση έχει και η εποχή καθώς και ο τρόπος συγκομιδής των καρπών καθώς και η αποθήκευση και η μεταφορά αυτών. Η συγκομιδή του ελαιοκάρπου γίνεται συνήθως αργά το φθινόπωρο,όταν ο πράσινος καρπός της ελιάς κοκκινίζει και αρχίζει να αποκτά ένα λαμπερό μαυροϊδές χρώμα. Ωστόσο,βέβαια πρέπει να επισημάνουμε ότι η εποχή συγκομιδής ποικίλει ανάλογα με τον τελικό προορισμό του καρπού (κονσερβοποίηση,ελαιοποίηση). Οι ελιές συγκομίζονται είτε με το χέρι είτε μηχανικά.

Σχετικές σελίδες

• Ελιά
• Προετοιμασία εδάφους-εγκατάσταση ελαιώνα
• Εδαφοκλιματικές συνθήκες ελιάς
• Επιτραπέζια ελιά
• Ανθοφορία ελιάς
• Καρποφορία ελιάς
• Επιτραπέζιες ποικιλίες ελιάς
• Σύγχρονοι εντατικοί ελαιώνες
• Δειγματοληψία εδάφους και φύλλων
• Θρεπτικά στοιχεία λίπανσης ελιάς
• Άρδευση ελιάς
• Εχθροί ελιάς
• Ασθένειες ελιάς
• Παρενιαυτοφορία
• Λίπανση ελιάς
• Κλάδεμα ελιάς
• Καρποφορία ελιάς
• Αραίωμα καρπών ελιάς
• Συγκομιδή ελιάς
• Αποθήκευση και μεταφορά ελαιοκάρπου

Βιβλιογραφία

• "Η καλλιέργεια της ελιάς (πληροφορίες για τη λίπανση της ελιάς)",της K+S KALI GmbH σε συνεργασία με τον κ.Πέτρο Ρούσσο,Επίκουρο Καθηγητή Δενδροκομίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Ιστοσελίδα Βασιλακάκης Αθανάσιος Γεωπόνος ΑΠΘ
• "Διδακτικές σημειώσεις για το μάθημα Ειδική Δενδροκομία", Γιώργος Δ. Νάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Δενδροκομίας
• "Η ελαιουργία στο νομό Ηρακλείου: Η περίπτωση του δήμου Αγίας Βαρβάρας - οικονομική διερεύνηση των ελαιουργικών δραστηριοτήτων", Πτυχιακή μελέτη των Αθανασάκη Μαρία - Δημητροπούλου Φλωρεντία, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας, Αθήνα 2006