Ελιά
Το δέντρο της ελιάς καλλιεργείται από πολύ παλιά και κάτω από διαφορετικές εδαφικές και κλιµατικές συνθήκες. Έτσι έχουµε πολύ μεγάλο αριθµό ποικιλιών που μπορούν και προσαρµόζονται στις συνθήκες της κάθε περιοχής. Στην Ελλάδα η ελιά καλλιεργείται στο υπόλοιπο Αττικής, στη Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Πελοπόννησο, νησιά Ιονίου (Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Κεφαλλονιά,Λευκάδα),Ήπειρο, Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη, νησιά Αιγαίου (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Λέσβος, Σάμος, Χίος) και Κρήτη.
Ποικιλίες
Οι σηµερινές ποικιλίες της ελιάς προήλθαν από τα δέντρα της αγριελιάς με επιλογή των κατάλληλων χαρακτηριστικών από τον άνθρωπο, με την πάροδο του χρόνου και με την επίδραση διαφορετικών συνθηκών του περιβάλλοντος. Για την διάκριση των ποικιλιών έχουν χρησιµοποιηθεί διάφορα χαρακτηριστικά όπως μορφολογικά:φύλλα,άνθη, καρποί,πυρήνας και παραγωγικά χαρακτηριστικά όπως: απόδοση ανά δέντρο ή ανά στρέµµα κ.α.Ακόμη μπορούμε να τις διακρίνουμε σε ελαιοποιήσιμες, επιτραπέζιες και ποικιλίες διπλής χρήσεως.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες
Η ελιά είναι ένα δέντρο που γενικώς ευδοκιμεί σε ποικιλία εδαφοκλιματικών συνθηκών με τις αντίστοιχες ποικιλίες της για κάθε περιοχή. Γενικά, η ελιά είναι δέντρο που αντέχει στην ξηρασία, ωστόσο το ήπιο και γλυκό κλίμα είναι ιδανικό για την καλλιέργεια της. Καλλιεργείται στα βαθιά εδάφη και καλό είναι να αποφεύγεται η καλλιέργεια στα αµµώδη, ελαφρά εδάφη, γιατί δεν συγκρατούν υγρασία.
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Το καλλιεργούµενο είδος ελιάς είναι το Olea europea L. το οποίο ανήκει στην τάξη Contortae και στην οικογένεια Oleaceae. Η οικογένεια Oleaceae περιλαµβάνει περισσότερα από 25 γένη. Το δέντρο της ελιάς είναι φυτό υποτροπικό, αειθαλές, το ύψος του μπορεί να φθάσει στα 15 - 20m και ο χρόνος ζωής του κυµαίνεται από μερικές δεκάδες έως εκατοντάδες έτη. Αυτή η μακροζωία μπορεί να αποδοθεί στην ανθεκτικότητα που εµφανίζει το ξύλο σε προσβολές από εχθρούς και ασθένειες, καθώς και την ικανότητα ανάπτυξης νέας βλάστησης από το ριζικό σύστηµα και τον λαιµό. Το ελαιόδεντρο έχει την ικανότητα να βλαστάνει ξανά ακόµα και αν καταστραφεί η τραυµατιστεί το υπέργειο τµήµα του.
Πολλαπλασιασμός
Μπορεί να λεχθεί ότι η ελιά σε σύγκριση με πολλά άλλα δέντρα πολλαπλασιάζεται ευκολότερα. Οι συνήθεις τρόποι πολλαπλασιασµού που έχουν επικρατήσει είναι ο εγγενής με την χρήση σπόρου και ο αγενής με μοσχεύµατα, καταβολάδες ή παραφυάδες. Πιο συγκεκριμένα στον αγενή πολλαπλασιασμό έχουμε:
- Ξυλοποιημένα άφυλλα μοσχεύματα
- Φυλλοφόρα μοσχεύματα
- Σφαιροβλάστες
- Παραφυάδες
- Μικροπολλαπλασιασμός
- Πολλαπλασιασμός με εξημέρωση άγριων ελιών
Ανθοφορία
Τα άνθη στην ελιά δηµιουργούνται στις μασχάλες των φύλλων σε βοτρυώδεις ταξιανθίες.Συνήθως σχηµατίζονται από τους βλαστούς της προηγούµενης χρονιάς, αλλά και από λανθάνοντες οφθαλµούς. Τα άνθη είναι μικρά, περίγυρα, κιτρινόλευκα, με βραχύ κυπελλοειδή κάλυκα. Συνήθως στα άνθη δεν είναι πάντοτε ανεπτυγµένα όλα τα ανθικά μέρη. Τις περισσότερες φορές ατροφεί ο ύπερος και για αυτό τα άνθη θεωρούνται στηµονώδη. Η ανθοφορία της ελιάς και γενικότερα η απόδοτικότητά της μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως το κλίµα, η θερµοκρασία,το φως, η ποικιλία και η κατάσταση θρέψης του δέντρου.
Καρποφορία
Ο καρπός της ελιάς είναι δρύπη και σχηµατίζεται από τους ιστούς των καρπόφυλλων.Μετά την γονιµοποίηση και την ανάπτυξη σπέρµατος αυξάνονται και τα τοιχώµατα της ωοθήκης και σχηµατίζεται ο καρπός Για την ανάπτυξη και την ωρίµανση του καρπού μεσολαβούν 6-7 μήνες από την καρπόδεση. Η καρπόδεση μπορεί να είναι μειωμένη λόγω της έλλειψης νερού και Ν, άσχημου καιρού (άνεμοι, βροχή) και της έλλειψης επικονιαστών (ανεμόγαμο σταυρεπικονιαζόμενο είδος). Επίσης, πολλές φορές σε ρορισμένες ποικιλίες παρατηρείται το φαινόμενοτης σχινοκαρπίας που είναι ένα είδος παρθενοκαρπίας. Η καρποφορία της ελιάς όπως συμβαίνει και με την ανθοφορία μπορεί να επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως το κλίµα, η θερµοκρασία,το φως, η ποικιλία και η κατάσταση θρέψης του δέντρου.
Ασθένειες
Οι ασθένειες της ελιάς διακρίνονται σε:
Εχθροί
Από πλευράς εχθρών κυρίαρχη θέση έχει ο δάκος αλλά και άλλα έντομα.Ο δάκος αποτελεί το σημαντικότερο εχθρό της ελιάς για αυτό και γίνεται δακοκτονία με κρατική μέριμνα σε όλες τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας. Ωστόσο, εκτός του δάκου υπάρχουν κι άλλα έντομα που συμπεριλαμβάνονται στους εχθρούς της ελιάς.
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- "Ειδική Δενδροκομία – Ελαιοκομία (Τόμος 3)", Κωνσταντίνου Α. Ποντίκη, Καθηγητή δενδροκομίας, Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
- "Κατάταξη ποικιλιών ελιάς με βάση το μέγεθος", Πέτρος Α. Ρούσσος, Επίκουρος καθηγητής εργαστηρίου δενδροκομίας
- "Η επίδραση του αραιώματος στα χαρακτηριστικά καρπού των βρώσιμων ποικιλιών ελιάς Καλαμών και Μαντζανίλα", πτυχιακή διατριβή Ηράκλειο Κρήτης 2012, Αντιγόνη Σεντούκα
- "Βιολογική καλλιέργεια της ελιάς στο νομό Θεσσαλονίκης", πτυχιακή διατριβή Θεσσαλονίκη 2010, Τέλλου Βασιλική
- "Η ελαιουργία στο νομό Ηρακλείου: Η περίπτωση του δήμου Αγίας Βαρβάρας - οικονομική διερεύνηση των ελαιουργικών δραστηριοτήτων", πτυχιακή διατριβή Αθήνα 2006, Αθανασάκη Μαρία - Δημητροπούλου Φλωρεντία
- "Ιστοσελίδα Αγροτικού και Γεωργικού ενδιαφέροντος", Βασιλακάκης Αθανάσιος, γεωπόνος Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
- "Η επίδραση του φορτίου στη φωτοσυνθετική δραστηριότητα και στην ανάπτυξη των δέντρων ελιάς ποικιλίας Κορωνέικη", διπλωματική διατριβή μεταπτυχιακού τίτλου Αθήνα 2010, Γερονίκος Δημήτριος
- "Παραγωγή και διακίνηση ελαιολάδου στην περιοχή της Χαλκιδικής. Εμπορικά κανάλια και πρακτικές logistics", πτυχιακή διατριβή Αθήνα 2011, Σιαφλιάκη Δήμητρα
- "Coleoptera καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", Πτυχιακή εργασία της Τσακιράκη Αργυρώς, ΑΤΕΙ Κρήτης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Ηράκλειο 2010
- "Ασθένειες καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", Παναγόπουλος Χ., καθηγητής Φυτοπαθολογίας του Γ.Π.Α.
- "Έντομα καρποφόρων δέντρων και αμπέλου", των Τζανακάκη Μ.και Κατσόγιαννος Β., εκδόσεις Αγρότυπος α.ε, Αθήνα 1998.
