Πολλαπλασιασμός με εμβολιασμό

Διαδικασία συγκόλλησης

Η συγκόλληση εμβολίου–υποκειμένου μετά την εκτέλεση του εμβολιασμού και τη στενή επαφή μεταξύ των συμβιωτών, περιλαμβάνει δύο ευδιάκριτες φάσεις. Η όλη διαδικασία οδηγεί όχι μόνο στη στερεά και μόνιμη συγκόλληση αλλά και στην αποκατάσταση των φυσιολογικών σχέσεων, οι οποίες όμως προϋποθέτουν τη δημιουργία ενιαίου αγωγού συστήματος του νέου φυτού. Κατά την πρώτη φάση, που χαρακτηρίζεται από την προσωρινή ένωση των συμβιωτών, σχηματίζεται ο συγκολλητικός ιστός ή κάλος. Ο κάλος είναι αποτέλεσμα δράσης των ανέπαφων από τις κοπτικές λεπίδες των εμβολιαστηρίων κυττάρων των καμβίων του εμβολίου και του υποκειμένου. Τα καμβιακά κύτταρα διαιρούνται προς όλες τις κατευθύνσεις και ο σχηματιζόμενος κάλος γεμίζει το χώρο μεταξύ των συμβιωτών. Όσο μικρότερος είναι ο χώρος αυτός τόσο ευχερέστερα ο κάλος πληρώνει τα κενά καθ’ όλες τις διευθύνσεις και περιμετρικά. Κατά τη φάση αυτή δεν υπάρχει πραγματική συγκόλληση με την έννοια της αγγειακής αποκατάστασης των συμβιωτών, αλλά όταν οι στιβάδες του κάλου του εμβολίου και του υποκειμένου έρθουν σε επαφή, ενώνονται με το μεσοτοίχιο τους και η μεταφορά των χυμών πραγματοποιείται με το φαινόμενο της διάχυσης. Κατά τη δεύτερη φάση εκδηλώνεται διαφοροποίηση του καμβιόμορφου ιστού που αναπτύχθηκε. Πιο συγκεκριμένα, τα κύτταρα του κάλου που βρίσκονται σε επαφή με το κάμβιο του εμβολίου και υποκειμένου διαφοροποιούνται σε νέα κύτταρα κάμβιου. Η διαφοροποίηση αυτή είναι δυνατή μόνον όταν ο κάλος έλθει σε επαφή με τη δευτερογενή βίβλο. Το χρονικό διάστημα που απαιτείται, προκειμένου για την παραγωγή εμβολιασμένων και συγκολλημένων με τη μέθοδο του θερμοθάλαμου μοσχευμάτων, από την εκτέλεση του εμβολιασμού μέχρι την πλήρη διαφοροποίηση όλων των ιστών του νέου φυτού ανέρχεται περίπου σε 5 μήνες. Οι κάλοι συγκολλούνται περίπου 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό, η διαφοροποίηση του πρωτογενούς ξύλου και του καμβίου απαιτεί 15 – 17 ημέρες, του δευτερογενούς ξύλου 60 ημέρες, της βίβλου 100 ημέρες και των υπόλοιπων δευτερογενών ιστών 150 ημέρες. Από τους ρυθμιστές αύξησης σπουδαιότερος είναι εκείνος των ομάδων των αυξινών και των κυτοκινινών που ελέγχουν το ρυθμό μιτώσεων και επομένως την ταχύτητα αύξησης του παρεγχυματοειδούς ιστού.

Εργαλεία εμβολιασμού

Στους εμβολιασμούς που εκτελούνται με το χέρι, ο εμβολιαστής χρησιμοποιεί το αμπελουργικό εμβολιαστήρι και κατά περίπτωση και το αμπελουργικό πριόνι, το κλαδευτικό ψαλίδι και τον σχίστη. Ανεξάρτητα του είδους και της μορφής τα εργαλεία αυτά πρέπει να έχουν τις κοπτικές τους λεπίδες σε άριστη κατάσταση για την εκτέλεση λείων τομών. Παρά την τελειότητα των εμβολιασμών που εκτελούσαν οι δεξιοτέχνες εμβολιαστές, η ανάγκη μαζικής παραγωγής εμβολιασμένων μοσχευμάτων και η τεχνολογική εξέλιξη με την εισαγωγή βελτιωμένων τύπων μηχανημάτων, κατέστησαν απαραίτητη τη χρήση των εμβολιαστικών μηχανών. Από τις περισσότερο διαδεδομένες εμβολιαστικές μηχανές είναι η PM 450 – E, αυτόματη που προετοιμάζει εμβολιασμούς τύπου Ω. Οι τομές στο εμβόλιο και στο υποκείμενο καθώς και η συναρμολόγησή τους, γίνεται αυτόματα. Η απόδοση της μηχανής, με πολύ καλή ποιότητας εμβολιασμούς ανέρχεται σε 500 περίπου εμβολιασμούς την ώρα. Για τον εμβολιασμό τύπου Ω είναι απαραίτητο το εμβόλιο και το υποκείμενο να έχουν την ίδια διάμετρο. Από τις υπόλοιπες εν χρήσει εμβολιαστικές μηχανές ενδεικτικά αναφέρουμε τις πιο σημαντικές που είναι:

• R. Hengl (Τύπος RH 53): ηλεκτροκίνητη περιστροφική μηχανή. Προετοιμάζει ξεχωριστά εμβόλια και υποκείμενα και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά το χειρισμό της εξ’ αιτίας των περιστρεφόμενων κοπτικών οργάνων. Η απόδοσή της κυμαίνεται στους 500 – 1000 περίπου εμβολιασμούς (με 3 εργάτες)
• Dueffe: λειτουργεί με πεπιεσμένο αέρα και προετοιμάζει εμβολιασμούς τύπου Ω, με 2 κινήσεις, μια για το υποκείμενο και μια για το εμβόλιο. Κυκλοφορεί σε διάφορους τύπους (ποδοκινητή, κ.ά)
• Pfropf – Star: λειτουργεί με πεπιεσμένο αέρα και παρασκευάζει εμβολιασμούς τύπου Ω.

Ιδιότητες εμβολιασμένων πρέμνων

Στα εμβολιασμένα πρέμνα, τα οποία συμβιώνουν αρμονικά από βιομηχανική και φυσιολογική άποψη, ο εμβολιασμός προσδίδει ιδιότητες που είναι συνέπεια των αμοιβαίων επιδράσεων εμβολίου – υποκειμένου που επηρεάζουν την καλλιεργητική συμπεριφορά του εμβολιασμένου πρέμνου. Οι καλλιεργητικές επιπτώσεις των επιδράσεων του υποκειμένου πάνω στο εμβόλιο, αναφέρονται στη ζωηρότητα, τη μακροβιότητα, την παραγωγικότητα, την πρωίμιση ή οψίμιση της παραγωγής και την ποιότητα του φορτίου. Αντίστοιχα οι επιδράσεις του εμβολίου στο υποκείμενο, αν και ο προσδιορισμός τους είναι δυσχερής, αφορούν στην ανάπτυξη και διάταξη του ριζικού συστήματος, τη ζωηρότητα και την ανθεκτικότητα του υποκειμένου στο ψύχος. Οι μηχανισμοί των επιδράσεων εμβολίου – υποκειμένου, αφορούν στις διαφορές που ο εμβολιασμός επιφέρει σε βασικές λειτουργίες των εμβολιασμένων πρέμνων, ως η ικανότητα απορρόφησης και διακίνησης νερού, η ικανότητα απορρόφησης και χρησιμοποίησης ανόργανων ουσιών και ιχνοστοιχείων, η ικανότητα διακίνησης οργανικών ουσιών και των ρυθμιστών αύξησης.

1. Διαφορές στην απορρόφηση και διακίνηση νερού. Το υποκείμενο υποκαθιστά το εμβόλιο στην απορρόφηση του νερού και των ανόργανων ουσιών από το έδαφος και επηρεάζει έτσι τη ζωηρότητα του εμβόλιου με την ειδική αγωγιμότητα του αγγειακού του συστήματος. Από τη ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου διέρχεται λιγότερο νερό, από αυτό που απορροφά το υποκείμενο, εξ’ αιτίας των διαμαρτιών που παρουσιάζει το αγγειακό σύστημα της ζώνης αυτής. Όσο τελειότερη είναι η συγκόλληση εμβολίου – υποκειμένου τόσο περισσότερο νερό φθάνει στο εμβόλιο. Η ποικιλία – εμβόλιο δέχεται λιγότερο νερό στο εμβολιασμένο πρέμνο από την αυτόρριζη μορφή της.
2. Διαφορές στην απορρόφηση και χρησιμοποίηση ανόργανων ουσιών και ιχνοστοιχείων. Τόσο το υποκείμενο όσο και η ποικιλία – εμβόλιο παρουσιάζουν μεγάλύτερη απορροφητική ικανότητα νερού και ιχνοστοιχείων στην αυτόρριζη παρά στη συμβιωτική μορφή τους. Οι διαφορές αυτές μεταξύ των απορροφούμενων από το ριζικό σύστημα του υποκείμενου ανόργανων ουσιών και ιχνοστοιχείων και των αναγκών του εμβολίου δεν είναι μεγάλες, με αποτέλεσμα να μην παρατηρούνται λειτουργικές διαταραχές.
3. Διαφορές στην ικανότητα διακίνησης των ουσιών του κατειργασμένου χυμού. Η μελέτη της διακίνησης των οργανικών ουσιών που συντίθενται στα φύλλα εμβολιασμένων και μη πρέμνων οδήγησε στα εξής συμπεράσματα:
   1. Στα αυτόρριζα και στα εμβολιασμένα πρέμνα όπου το εμβόλιο και το υποκείμενο είναι της ίδιας ποικιλίας, το υπόγειο τμήμα είναι πλουσιότερο σε άμυλο.
   2. Στα εμβολισμένα πρέμνα όπου το εμβόλιο είναι ποικιλία vinifera και το υποκείμενο κλώνος αμερικάνικου είδους ή νόθο, παρατηρείται μεγαλύτερη συγκέντρωση αμύλου στο υπέρ το σημείο εμβολιασμού τμήμα. Και μάλιστα είναι τόσο είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερο είναι το εξόγκωμα στη ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου.
4. Διαφορές ποσοτικές – ποιοτικές στις ρυθμιστικές ουσίες αύξησης. Αν και δεν έχει πλήρως διευκρινισθεί το θέμα στην άμπελο εν τούτοις φαίνεται πιθανή η επίδραση ανταγωνιστικών της αύξησης ουσιών του υποκειμένου πάνω στο ορμονικό σύστημα του εμβολίου και επομένως την αύξησή του. Πολύ συχνά η συμπλοκή αυτή επίδραση του υποκειμένου επί του εμβολίου εκφράζεται με ιδιορρυθμίες αύξησης και καρποφορίας.
5. Ο ρόλος του υποκειμένου στα εμβολιασμένα πρέμνα. Το υποκείμενο επιδρά:
   1. Στη ζωηρότητα του εμβολίου με έντονο τρόπο ώστε συχνά να δικαιολογείται ο όρος της ‘’μετάδοσης’’ ζωηρότητας από το υποκείμενο στο εμβόλιο.
   2. Στην παραγωγικότητα του εμβολίου εκφραζόμενη με την πρωίμιση της παραγωγής. Είναι αποδεδειγμένο ότι ο χρόνος ωρίμανσης των σταφυλιών εξαρτάται αποκλειστικά από το υποκείμενο. Τα ζωηρά υποκείμενα μεταδίδουν ζωηρότητα στο εμβόλιο και προκαλούν οψίμιση της παραγωγής. Αντίθετα, τα μη ζωηρά υποκείμενα μειώνουν τη ζωηρότητα αύξησης της παραγωγής.
   3. Στη μακροβιότητα του εμβολίου, που φαίνεται ότι τα εμβολιασμένα πρέμνα είναι μάλλον βραχύβια σε σχέση με τα αυτόρριζα. Επίσης, το υποκείμενο επιδρά και στο χρόνο φυλλόπτωσης του εμβολίου.

Προϋποθέσεις επιτυχίας του εμβολιασμού

1. Βοτανική συγγένεια εμβολίου – υποκειμένου. Η ύπαρξη βοτανικής συγγένειας μεταξύ του εμβολίου και του υποκειμένου αποτελεί απαραίτητη και αναγκαία προϋπόθεση για την επιτυχία του εμβολιασμού και για την παραγωγική συμβίωση των συμβαλλόμενων μερών. Είναι κατά κανόνα επιτυχής ο εμβολιασμός και αρμονική η συμβίωση μεταξύ των ειδών και ποικιλιών του υπογενούς Euvitis. Εν τούτοις, και στην παραπάνω περίπτωση ο βαθμός επιτυχίας ποικίλλει μέχρις του σημείου ενώ τα συμβαλλόμενα μέρη είναι βοτανικά συγγενή να παρουσιάζουν αδυναμία συγκόλλησης ή και αρμονικής συμβίωσης. Αν και τα αίτια μη αρμονικής συμβίωσης συγγενών βοτανικά φυτών δεν έχουν πλήρως προσδιοριστεί επικρατούσα θεωρείται η άποψη κατά την οποία η αδυναμία πρέπει να αποδοθεί σε φυσιολογικές και βιοχημικές διαφορές μεταξύ εμβολίου και υποκειμένου με συνέπεια διαταραχές του μεταβολισμού αυτών. Ενδεικτικά συμπτώματα έλλειψης βοτανικής συγγένειας και αδυναμίας αρμονικής συμβίωσης θεωρούνται η σε μεγάλο ποσοστό αδυναμία συγκόλλησης εμβολίου – υποκειμένου, οι διαφορές στο χρόνο βλάστησης, το υπερβολικό εξόγκωμα στο σημείο ένωσης, η ασθενική, η χλωρωτική βλάστηση του εμβολίου. Αποδεικτικά στοιχεία έλλειψης βοτανικής συγγένειας αποτελούν η αποκόλληση του εμβολίου αρκετό χρόνο μετά την εκτέλεση του εμβολιασμού και την ανάπτυξη του συγκολλητικού ιστού καθώς και η παρουσία αδιαφοροποίητων μαζών παρεγχυματοειδούς ιστού στη ζώνη ένωσης.
2. Σύμπτωση καμβίων. Ο εμβολιασμός στην άμπελο πραγματοποιείται με τη συγκόλληση διαφοροποιημένων ιστών ο δε συγκολλητικός ιστός αναπτύσσεται από το κάμβιο στο ύψος αγγειωδών δεσμίδων του εμβολίου και του υποκειμένου. Για αυτό επιδιώκεται κατά την εκτέλεση του εμβολιασμού η σύμπτωση των καμβιακών δακτυλίων των συμβιωτών. Αν και στα πρώτα στάδια συγκόλλησης, πλήν του καμβίου συμμετέχει και η βίβλος με την παραγωγή παρεγχυματικών κυττάρων με τα οποία καταρχήν συγκολλούνται τα συμβιωτά.
3. Ηλικία συμβιωτών. Όσο νεότερα είναι τα προς εμβολιασμό τμήματα του φυτού τόσο μεγαλύτερη είναι η επιτυχία του εμβολιασμού. Έτσι, πράσινοι μη διαφοροποιμένοι βλαστοί δίνουν μεγάλα ποσοστά επιτυχίας και ταχεία συγκόλληση, οι πράσινοι διαφοροποιημένοι βλαστοί δίνουν μικρότερα, σε σχέση με τα προηγούμενα ποσοστά επιτυχίας και οι ξυλοποιημένοι βλαστοί (ηλικίας ενός έτους) που κατά κανόνα χρησιμοποιούνται στην αμπελοκομική πράξη συγκολλούνται με μικρότερη ταχύτητα και επιτυχία.
4. Κατάσταση κυτταρικής δραστηριότητας. Το επίπεδο δραστηριότητας του καμβίου των συμβαλλόμενων μερών (εμβολίου – υποκείμενου) συμβάλλει αποφασιστικά στην ταχύτερη συγκόλληση και τη μεγαλύτερη επιτυχία του εμβολιασμού. Τα ποσοστά επιτυχίας του εμβολιασμού είναι μεγαλύτερα όταν υπάρχει καμβιακή δραστηριότητα (κατά το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου) και μάλιστα όταν προηγείται το υποκείμενο του εμβολίου.
5. Πολικότητα εμβολίου–υποκειμένου. Με τον όρο πολικότητα αποδίδεται στα φυτά ιδιότητα όμοια με εκείνη που χαρακτηρίζει τη μαγνητική βελόνα να στρέφει στην κατεύθυνση Β – Ν. Εξ’ αιτίας της παραπάνω ιδιότητας των πρέμνων αμπέλου κατά τον αγενή πολλαπλασιασμό τα φυτικά τμήματα πρέπει να διατηρήσουν τον προσδιορισμό που είχαν στο μητρικό φυτό. Αντιστροφή της πολικότητας του εμβολίου δημιουργεί προβλήματα στον προσανατολισμό των αγγειωδών στοιχείων των ιστών μεταξύ των δύο συμβιωτών. Είναι επομένως απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας η τοποθέτηση βάσης του εμβολίου στην κορυφή του υποκειμένου, ώστε να μη διαταραχθεί η πολικότητά των.
6. Μηχανική σταθερότητα των συμβιωτών. Επιτυγχάνεται με τη σταθερή πρόσδεση των συμβιωτών που φέρνει σε στενή και διαρκή επαφή το εμβόλιο με το υποκείμενο, έτσι ώστε αφ’ ενός μεν να μην υπάρχει κενός χώρος μεταξύ των αφ΄ ετέρου δε να μην προκληθεί ζημιά του συγκολλητικού ιστού από μηχανικά αίτια.
7. Συνθήκες περιβάλλοντος. Ο σχηματισμός και η ανάπτυξη του συγκολλητικού ιστού προϋποθέτει ευνοϊκές συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και αερισμού, ιδιαίτερα στη ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου. Η θερμοκρασία επηρεάζει καθοριστικά τόσο την ποιότητα του συγκολλητικού ιστού όσο και την ταχύτητα συγκόλλησης. Η ανάπτυξη του συγκολλητικού ιστού αρχίζει στους 15^oC. Στη θερμοκρασία αυτή η παραγωγή του κάλου είναι βραδεία ενώ αυξάνει όσο αυξάνει και η θερμοκρασία. Άριστη θερμοκρασία θεωρείται αυτή των 25^oC, ενώ άνω των 32^oC παράγεται υδαρής συγκολλητικός ιστός. Για την κανονική ανάπτυξη του συγκολλητικού ιστού και την επιτυχημένη συγκόλληση απαιτείται υψηλή σχετική υγρασία (90%) στο σημείο ένωσης εμβολίου – υποκειμένου, ώστε να αποτραπεί αφυδάτωση των παρεγχυματικών κυττάρων που εξ’ αιτίας των λεπτών τοιχωμάτων είναι ευπαθή στην απώλεια υγρασίας. Απαραίτητη τέλος, είναι και η παρουσία οξυγόνου και μάλιστα σε ικανές ποσότητες.

Μέθοδοι εμβολιασμού

Πράσινοι εμβολιασμοί

Ανάλογα με το στάδιο διαφοροποίησης των βλαστών, οι πράσινοι ή χλωροί εμβολιασμοί διακρίνονται σε εμβολιασμούς χλωρού εμβολίου σε χλωρό υποκείμενο, χλωρού εμβολίου σε ξυλοποιημένο υποκείμενο και ενοφθαλμισμού χλωρού εμβολίου σε χλωρό υποκείμενο με απλή σχισμή ή όρθιο Τ. Τα τελευταία χρόνια οι εμβολιασμοί μη διαφοροποιούμενων βλαστών εφαρμόζονται κυρίως σε συνθήκες υδρονέφωσης για την ταχύτερη συγκόλληση εμβολίου – υποκειμένου με ταυτόχρονη ριζοβόληση του υποκειμένου καθώς και για τον υγιειονομικό έλεγχο του πολλαπλασιαστικού υλικού. Προϋποθέσεις επιτυχίας των παραπάνω εμβολιασμών αποτελούν η δραστήρια αύξηση βλάστησης των συμβιωτών, η κατάσταση ωριμότητας των βλαστών, ο χρόνος εκτέλεσης, η τεχνική και η επιδεξιότητα του εμβολιαστή και τα μέτρα προστασίας του ευαίσθητου υλικού από αφυδάτωση. Ευνοϊκότερη εποχή εκτέλεσης των εμβολιασμών για τις συνθήκες της χώρας είναι το διάστημα Μαΐου – Ιουνίου, κατά το οποίο παρατηρείται ζωηρότερη αύξηση βλάστησης, αλλά και μετά τον εμβολιασμό υπάρχουν τα χρονικά περιθώρια για την πλήρη ανάπτυξη και διαφοροποίηση της βλάστησης του εμβολίου. Οι χλωροί βλαστοί που θα χρησιμοποιηθούν στους πράσινους εμβολιασμούς δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ χλωροί ούτε να βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο διαφοροποίησης. Ο χλωρός βλαστός του υποκειμένου πρέπει να έχει διάμετρο 6 – 8 mm και να είναι περισσότερο διαφοροποιημένος από εκείνον του εμβολίου. Κριτήριο καταλληλότητας του βλαστού – υποκειμένου θεωρείται η ανάπτυξη μεσοκάρδιων βλαστών. Μερικές ημέρες πριν τον εμβολιασμό αφαιρείται από το υποκείμενο η βλάστηση πλήν των κατάλληλων βλαστών οι οποίοι κορυφολογούνται και ξεφυλλίζονται ώστε να υπάρξει χρόνος επούλωσης των πληγών και να διακοπεί η απώλεια υγρασίας. Τα εμβόλια συλλέγονται πριν τον εμβολιασμό για να μην αφυδατωθούν. Το τμήμα του βλαστού που θα δώσει τα εμβόλια δεν πρέπει να είναι ούτε κορυφαίο ούτε βασικό. Τεμαχίζονται σε εμβόλια με 1 ή 2 οφθαλμούς. Στα εμβόλια διατηρείται τόσο η βάση των φύλλων όσο και ο μεσοκάρδιος μέχρι 1 ή 2 φύλλων. Οι πράσινοι εμβολιασμοί χρησιμοποιούνται ευρέως στην παραγωγή συγκολλημένων μοσχευμάτων στους θάλαμους υδρονέφωσης και όχι τόσο σε μεγάλους αμπελώνες (λόγω της ξηρασίας).

Σχιστός εμβολιασμός

Ευρύτατης εφαρμογής στην αμπελουργική πράξη, επί τόπου εμβολιασμός, ο σχιστός παρουσιάζει αρκετές παραλλαγές. Με τη μέθοδο αυτή εμβολιάζονται νεαρά πρέμνα κατά την πρώτη εγκατάσταση παραγωγικού αμπελώνα και ηλικιωμένα πρέμνα είτε σε περιπτώσεις αλλαγής ποικιλίας είτε όταν επείγει η παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού ποικιλίας ή α.ρ.μ.φ – υποκειμένων. Κατάλληλη εποχή εκτέλεσης του επί τόπου σχιστού εμβολιασμού είναι η άνοιξη, κατά την έναρξη κυκλοφορίας των χυμών, πρακτικά για τις συνθήκες της χώρας μας το χρονικό διάστημα Μαρτίου – Απριλίου .

• Σχιστός με πλήρη σχισμή, εμβολιασμός νεαρών πρέμνων στον αμπελώνα.

Το σημείο εμβολιασμού επί του υποκειμένου πρέπει να απέχει τουλάχιστον 5cm (8 – 10 cm) από την επιφάνεια του εδάφους ώστε και να αποτραπεί η ριζοβόληση του εμβολίου και να υπάρχει περιθώριο επανεμβολιασμού. Για την εκτέλεση των εργασιών εμβολιασμού είναι αναγκαία η περιλάκκωση του υποκειμένου. Ο εμβολιασμός γίνεται κατά την περίοδο δραστήριας αύξησης των πρέμνων, πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε η εκροή των δακρύων κατά την κορμοτόμηση του υποκειμένου να μη δημιουργήσει προβλήματα στη συγκόλληση των συμβιωτών. Για αυτό το λόγο και ανάλογα με το υποκείμενο, η κορμοτόμηση διενεργείται 2 – 4 ημέρες πριν από τον εμβολιασμό. Επόμενο στάδιο είναι η προετοιμασία των συμβιωτών με τις συγκεκριμένες προδιαγραφές του εμβολιασμού:

Εμβόλιο:Περιλαμβάνει κατά κανόνα έναν οφθαλμό. Στο κατώτερο άκρο του δημιουργείται σφήνα μήκους ίσου προς το τριπλάσιο ή το τετραπλάσιο της διαμέτρου του εμβολίου. Η δημιουργία των τομών αρχίζει πολύ κοντά στον κόμβο. Στο άνω μέρος του εμβολίου η τομή εκτελείται 2 – 3 cm πάνω από τον οφθαλμό και με κλίση αντίθετη προς αυτόν. Κατά την προετοιμασία για την προστασία τους από πιθανή αφυδάτωση τα εμβόλια τοποθετούνται σε νερό ή σε βρεγμένη λινάτσα μέχρι να εμβολιαστούν.

Υποκείμενο:Για την ταχύτερη είσοδο των πρέμνων στην καρποφορία, το έρριζο μόσχευμα φυτεύεται στην οριστική του θέση τον Γενάρη και ο εμβολιασμός εκτελείται τέλη Απρίλη με αρχές Μαΐου του ίδιου χρόνου. Μερικές μέρες πριν από τον εμβολιασμό, το υποκείμενο κορμοτομείται, ώστε να δοθεί χρόνος για την εκροή των δακρύων. Η κορμοτόμηση γίνεται 5cm πάνω από την επιφάνεια του εδάφους και σε σημείο του κορμού όπου η ανατομική δομή και μορφή να είναι όσο το δυνατόν ομαλή. Μετά εκτελείται η σχισμή επί της τομής με το εμβολιαστήρι, κατά την έννοια της μεγαλύτερης διαμέτρου, σε βάθος τριπλάσιο ή τετραπλάσιο της διαμέτρου του εμβολίου. Πρέπει το άκρος της σχισμής να μη φθάνει τον κόμβο και πολύ περισσότερο βέβαια να μη συνεχίζει κάτω από αυτόν. Μετά την ολοκλήρωση της προετοιμασίας του υποκειμένου τοποθετείται με τη βοήθεια του εμβολιαστηρίου το εμβόλιο στη σχισμή. Αμέσως μετά τον εμβολιασμό, για να προστατευτεί από αφυδάτωση το όλο σύστημα, αμέσως μετά την πρόσδεση καλύπτεται με κώνο χώματος, ώστε να καλύπτει σε πάχος 3 – 5 cm το εμβόλιο. Άριστα αποτελέσματα δίνει η τεχνική κατά την οποία ο χώρος γύρω από τη ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου πληρώνεται με υγρή ποταμίσια άμμο ή υγρή τύρφη, ιδιαίτερα όταν το έδαφος είναι συνεκτικό. Ταυτόχρονα με το παράχωμα τοποθετείται πάσσαλος υποστήλωσης του νεαρού πρέμνου. Μετά την έκπτυξη του οφθαλμού του εμβολίου και την πρόοδο της βλάστησης, απομακρύνεται ο κώνος χώματος, αφαιρούνται τυχόν βλαστοί του υποκειμένου και ρίζες του εμβολίου και αρχίζει η διαδικασία μόρφωσης του νέου πρέμνου.

• Σχιστός με πλήρη σχισμή, εμβολιασμός ηλικιωμένων πρέμνων.

Εφαρμόζεται κυρίως όταν υπάρχει ανάγκη απόκτησης πολλαπλασιαστικού υλικού σπάνιας ποικιλίας σε μικρό χρονικό διάστημα ή για την αλλαγή ποικιλίας σε υπάρχοντα αμπελώνα. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι ίδια με την παραπάνω περίπτωση.

• Σχιστός μερικής σχισμής, εμβολιασμός ηλικιωμένων πρέμνων.

Ο κορμός του πρέμνου που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει διάμετρο μεγαλύτερη των 8 – 10cm. Μετά την κορμοτόμηση και τη λείανση της τομής, η σχισμή γίνεται στη μία πλευρά της, φθάνει μέχρι τον άξονα του κορμού και έχει βάθος όσο το πάχος του εμβολίου. Το εμβόλιο προετοιμάζεται με τρόπο ώστε η σφήνα να έχει πλευρές συγκλίνουσες προς την εσωτερική πλευρά του άξονά του, ώστε να διευκολύνεται η είσοδός του στη σχισμή του υποκειμένου.

• Σχιστοί πλάγιοι εμβολιασμοί.

O πιο γνωστός και πιο εφαρμόσιμος είναι ο Cadillac. Εφαρμόζεται στα νεαρά ή στα ηλικιωμένα πρέμνα είτε την άνοιξη είτε το φθινόπωρο. Παρουσιάζει το πλεονέκτημα σε περίπτωση αποτυχίας, να μην καταστρέφεται το νεαρό πρέμνο ούτε να υφίσταται απώλεια φορτίου των ενήλικων πρέμνων αφού η κοπή του φυλλώματος εκτελείται κατά κανόνα τον επόμενο χρόνο. Η πλάγια σχισμή στο υποκείμενο γίνεται 5cm από το έδαφος και έχει τριπλάσιο μήκος από τη διάμετρο του εμβολίου. Η σφήνα στο εμβόλιο έχει κάθετες πλευρές ή και παράλληλες προς τον οφθαλμό. Μετά την ένωση, ακολουθεί η πρόσθεση και το παράχωμα ενώ η αφαίρεση της κόμης πρέπει να γίνει την επόμενη άνοιξη.

• Παραλλαγές σχιστού εμβολιασμού.

1. Σχιστός έφιππος: η σφήνα σχηματίζεται στο υποκείμενο και η σχισμή στο εμβόλιο που συνήθως έχει μεγαλύτερη διάμετρο. Επέρχεται έτσι μεγαλύτερη επαφή των καμβίων των συμβιωτών.
2. Εμβολιασμός με πλήρη σχισμή σαν στέγη: αυξάνει η καμβιακή γραμμή συγκόλλησης ενώ η διαμόρφωση του εμβολίου σαν στέγη προστατεύει το υποκείμενο από μηχανικές βλάβες (άνοιγμα).
3. Γιγγλυμοειδής εμβολιασμός: εκτελείται με εμβολιαστικές μηχανές. Πρέπει τα συμβιωτά να είναι της ίδιας διαμέτρου. Ο σχηματιζόμενος γιγγλυμός επιτρέπει τη μεγαλύτερη σύμπτωση ων καμβίων αφού αυξάνει τις επιφάνειες επαφής αυτών.
4. Σχιστός με πλήρη σχισμή εμβολιασμός υψίκορμων πρέμνων: αναφέρεται στα υψίκορμα πρέμνα (κρεββατίνες) και εκτελείται είτε σε βραχίονα είτε στον κορμό αλλά σε αρκετό ύψος από το έδαφος. Συνήθως η ζώνη ένωσης εμβολίου – υποκειμένου περικλείεται σε πλαστικό σάκκο ή δοχείο (χωρίς πυθμένα) που περιέχει υγρά βρύα ή υγρή τύρφη για την αποφυγή της αφυδάτωσης.