Καλλιέργεια κουνουπιδιού
Περιεχόμενα
Προετοιμασία εδάφους
Πριν γίνει εγκατάσταση του φυτού, το χωράφι καθαρίζεται από ζιζάνια και σκληρά υλικά όπως πέτρες και ξύλα. Το κουνουπίδι επωφελείται από υπολείμματα παλιών καλλιεργειών. Έτσι αν στο χωράφι, υπήρχε προηγούμενη καλλιέργεια χωρίς προσβολές από ασθένειες, τα υπολείμματα μπορούν, αντί να καταστραφούν, να ενσωματωθούν στο χώμα. Αν γίνεται για πρώτη φορά εγκατάσταση, το έδαφος ισοπεδώνεται και οργώνεται ή σκαλίζεται σε αρκετό βάθος (30-40cm), ώστε να βελτιωθεί ο αερισμός και να αφρατέψει το χώμα. 1-2 μήνες πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας ενσωματώνονται στο έδαφος κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά, με φρεζάρισμα ή σκάλισμα. Λίγο πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας ακολουθεί ένα ελαφρύ τσουγκράνισμα για να μείνει το χώμα ισοπεδωμένο και χωρίς σβώλους.[1]
Σπόρα
Όπως αναφέρθηκε και στην ενότητα του πολλαπλασιασμού, είτε γίνεται απ' ευθείας σπορά στο χωράφι, είτε σπορά σε σπορείο και μετά φύτευση στο χωράφι.
Απ' ευθείας σπορά στο χωράφι: Όταν επιλέγεται η σπορά να γίνει στο έδαφος, οι σπόροι σπέρνονται κατευθείαν στις τελικές τους θέσεις. Σκάβονται οι σειρές φύτευσης ανά 70 - 80cm, ενώ το βάθος φύτευσης είναι λίγο μεγαλύτερο από 1cm. Σε κάθε σειρά σπέρνονται οι σπόροι ανά 50 - 60cm. Σε κάθε θέση σποράς, σπέρνονται 2 - 3 σπόροι και στη συνέχεια, όταν τα φυτά αναπτυχθούν, στις θέσεις που έχουν βγει περισσότερα από ένα, διατηρείται το πιο υγιές και με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, ενώ ξεριζώνονται τα υπόλοιπα. Οι σπόροι σκεπάζονται ελαφρά με ψιλοχωματισμένο χώμα και ακολουθεί πότισμα. Το πότισμα πρέπει να είναι συχνό και εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και την εποχή. Το χώμα πρέπει να παραμένει πάντα υγρό, για τη βλάστηση των σπόρων. Για να αναπτυχθούν τα φύλλα και οι βλαστοί του, πρέπει η θερμοκρασία να είναι 20 - 28oC. Για να σχηματιστεί και να αναπτυχθεί η ανθοκεφαλή (το βρώσιμο μέρος του φυτού) η θερμοκρασία πρέπει να είναι από 14 - 20oC. Σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες παράγεται ανθοκεφαλή κακής ποιότητας και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες δεν παράγεται καθόλου. Οι περιοχές με δροσερό καλοκαίρι είναι ιδανικές για πρώιμη παραγωγή κουνουπιδιού. Η σπορά μπορεί να γίνει στα μέσα της άνοιξης ώστε να ξεκινήσει η συγκομιδή το φθινόπωρο. Στις περιοχές με ζεστό καλοκαίρι η σπορά ξεκινάει από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τον Σεπτέμβριο και η συγκομιδή αρχίζει στο τέλος του χειμώνα με αρχές άνοιξης.
Σπορά σε σπορείο: Το σπορείο είναι εσωτερικός χώρος με αρκετό φως και καλό αερισμό. Η θερμοκρασία που πρέπει να έχει για να βλαστήσουν οι σπόροι γρήγορα και χωρίς προβλήματα, είναι 20 - 30oC. Για τη φύτευση των σπόρων επιλέγονται ατομικά γλαστράκια σποράς (παλέτες). Μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν πλαστικά ποτηράκια μίας χρήσης. Οι παλέτες γεμίζουν με χώμα, το οποίο έχει καθαριστεί από πετραδάκια και άλλα σκληρά αντικείμενα. Καλό είναι το χώμα να τρίβεται με τα δάχτυλα ή τις παλάμες ώστε να σπάνε οι σβώλοι του και να είναι αφρατό. Σε κάθε ατομικό γλαστράκι με την πίσω μεριά ενός μολυβιού, ανοίγεται ένας μικρός λάκκος με βάθος 1cm. Ο λάκκος καλύπτεται με λίγο χώμα και ακοουθεί πότισμα με ποτιστήρι ώστε το νερό να πέφτει σαν βροχή. Αν το πότισμα γίνει κατευθείαν στη βρύση ή με το λάστιχο ποτίσματος, το νερό θα πέσει με ορμή και είτε θα δημιουργήσει τρύπα στο χώμα και το γλαστράκι δεν θα ποτίζεται σωστά, είτε θα τραυματιστεί ο σπόρος. Το πότισμα επαναλαμβάνεται κάθε δύο μέρες με λίγο νερό κάθε φορά, ώστε το χώμα να μένει πάντα υγρό. [1]
Φύτευση
Το κουνουπίδι είναι έτοιμο να το πάρουμε από το σπορείο και να φυτευτεί στο χωράφι, όταν αποκτήσει 4 πραγματικά φύλλα και ύψος περίπου 15cm. Φθάνει σε αυτό το στάδιο περίπου 1,5 μήνα μετά τη σπορά στο σπορείο. Η φύτευση γίνεται σε γραμμές. Οι γραμμές απέχουν μεταξύ τους 60 - 90cm και τα φυτά επί της γραμμής 50 - 70cm. Όσο πιο πυκνά φυτεύνται, τόσο μικρότερα φυτά παράγονται. Αντίθετα, όταν η φύτευση είναι αραιή, λιγότερα φυτα έχουν στην διάθεσή τους περισσότερα θρεπτικά συστατικά και νερό, επομένως αναπτύσσονται περισσότερο. Παρόλα αυτά, τελικά η πυκνή φύτευση δίνει συνολικά μεγαλύτερη παραγωγή. Η φύτευση καλό είναι να γίνεται το απόγευμα, όταν έχει πέσει ο ήλιος ή σε μέρες με συννεφιά, γιατί τα νεαρά φυτά χάνουν λιγότερη υγρασία και δεν καταπονούνται.[1]
Καταπολέμηση ζιζανίων
Σε σημεία που αναπτύσσονται πολλά ζιζάνια, πριν από την εγκατάσταση της νέας καλλιέργειας καταστρέφονται όλα τα ζιζάνια που υπάρχουν στο χωράφι, είτε με τα χέρια είτε με το όργωμα, που έτσι και αλλιώς εφαρμόζεται κατά την προετοιμασία του εδάφους. Το όργωμα πρέπει να είναι βαθύ και να γίνεται αναστροφή του εδάφους (ανάστροφη άροση). Με τον τρόπο αυτό οι σπόροι των ζιζανίων που βρίσκονται στην επιφάνεια, μετακινούνται σε πιο βαθύ στρώμα, όπου δεν μπορούν να βλαστήσουν. Στη συνέχεια, αφήνεται το χωράφι να ξεκουραστεί. Αν δεν βρέξει στο διάστημα αυτό, εφαρμόζονται ποτίσματα, ώστε οι σπόροι των ζιζανίων που με την αναστροφή του εδάφους μετακινήθηκαν στην επιφάνεια, να βλαστήσουν. Μόλις τα ζιζάνια αναπτυχθούν και πριν δημιουργήσουν σπόρους, καταστρέφονται είτε με ξεβοτάνιασμα είτε με ένα δεύτερο επιφανειακό όργωμα ή φρεζάρισμα. Συχνά εφαρμόζεται η αχυροκάλυψη του εδάφους για να εμποδίζεται η βλάστηση των σπόρων των ζιζανίων.[1]
Άρδευση
Το κουνουπίδι χρειάζεται πότισμα για να αναπτυχθεί και να δώσει υψηλή και ποιοτική παραγωγή. Η επανάληψη του ποτίσματος εξαρτάται τόσο από τους κλιματικές συνθήκες, όσο και από τον τύπο εδάφους. Τα αμμώδη εδάφη χάνουν γρήγορα την υγρασία τους και χρειάζονται πιο συχνό πότισμα, ενώ τα αργιλώδη κρατούν πολύ υγρασία και χρειάζονται προσοχή στην ποσότητα του νερού, ώστε να μην σαπίσουν τα φυτά. Το πότισμα πρέπει να είναι αρκετό ώστε το χώμα να είναι πάντα υγρό, χωρίς το νερό να λιμνάζει. Το καλοκαίρι συνήθως η άρδευση είναι καθημερινή. Το χειμώνα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις καιρικές συνθήκες. Τις βροχερές μέρες περιορίζεται ή σταματάει εντελώς, όταν οι βροχοπτώσεις είναι έντονες ή συνεχείς και συνεχίζεται κανονικά όταν δεν βρέχει. Το σημαντικό είναι να διατηρείται στεθερή υγρασία και να μην υπάρχουν περίοδοι ξηρασίας. Το φυτό όσο αναπτύσσεται, τόσο περισσότερο νερό χρειάζεται. Όσο το φυτό είναι μικρό, το πότισμα γίνεται με μικρές δόσεις ή ανά μεγαλύτερα διαστήματα, όταν το έδαφος φαίνεται να στεγνώνει. Όταν τα φυτά μεγαλώσουν το πότισμα γίνεται πιο εντατικό και δεν σταματάει, μέχρι να τελειώσει η συγκομιδή. Χρησιμοποιούνται οι μέθοδοι ποτίσματος με αυλάκια, με κατάκλιση, με καταιονισμό και με σταγόνες. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος άρδευσης είναι ο καταιονισμός. Νερό με μεγάλη περιεκτικότητα σε άλατα δεν είναι κατάλληλο για την άρδευση του κουνουπιδιού.[1]
Λίπανση
Κατά την προετοιμασία του εδάφους κάνουμε βασική λίπανση χρησιμοποιώντας 3 - 4kg κομπόστ ή καλά χωνεμένης κοπριάς. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας χρειάζονται μία με δύο επιπλέον λιπάνσεις. Για τις λιπάνσεις αυτές καλό είναι να χρησιμοποιούνται διαφυλλικά λιπάσματα για λαχανικά, για να προσλαμβάνονται πιο γρήγορα από τα φυτά. Το κουνουπίδι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη ιχνοστοιχείων, όπως το μολυβδένιο και το βόριο. Για το λόγο αυτό ενσωματώνονται στο έδαφος κατά την προετοιμασία του χωραφιού, μολιβδαινιακό νάτριο και βόρακας.[1] Καλλιέργεια κουνουπιδιού με απόδοση 3 τόνους/στρεμ αφαιρεί από το έδαφος 30kg αζώτου (Ν), 3,9kg φωσφόρου (Ρ), 20kg καλίου (Κ), 18kg CaO, 3kg MgO και 11,4kg SO3. Το 1/2 ή 2/3 της ποσότητας του αζώτου, όπως και η συνολική ποσότητα του φωσφόρου και του καλίου, προστίθεται πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η υπόλοιπη ποσότητα του αζώτου και οι ποσότητες των ιχνοστοιχείων προσθέτονται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών σε 2-3 δόσεις.[2]
Δέσιμο εξωτερικών φύλλων
Οι ανθοταξίες του κουνουπιδιού όταν εκτίθενται στους περιβαλλοντικούς παράγοντες (ήλιο, βροχή, χαλάζι, σκόνη, ρύποι) για μεγάλο διάστημα χάνουν το ωραίο τους χρώμα και υποβαθμίζεται η ποιότητά τους. Πολλές φορές οι ανθοκεφαλές που έχουν εκτεθεί στον ήλιο για πολύ καιρό αποκτούν πράσινο χρώμα, γιατί συγκεντρώνεται σε αυτές χλωροφύλλη. Έτσι όταν εμφανίζονται οι ανθοταξίες, τα εξωτερικά μεγάλα φύλλα του κουνουπιδιού, γυρίζουν προς τα μέσα ώστε να σκεπάσουν τις ανθοταξίες και δένονται με λαστιχάκι, ώστε να μείνουν σε αυτή τη θέση.[1]
Συγκομιδή
Οι ανθοκεφαλές κόβονται από τη βάση τους και μπορεί να έχουν ή όχι λίγα φύλλα. Η συγκομιδή γίνεται μόλις η ανθοκεφαλή αποκτήσει κατάλληλο εμπορικό μέγεθος, όπου το βάρος της κυμαίνεται από 1 μέχρι 3 - 4kg (ανάλογα με την ποικιλία). Στο στάδιο αυτό οι ανθοκεφαλές πρέπει να είναι σφικτές και δεν πρέπει να αφήνονται να μεγαλώσουν υπερβολικά. Η απόδοση μιας καλλιέργειας κουνουπιδιού κυμαίνεται 2-3 τόνους στο στρέμμα. Ο αριθμός των σχηματιζόμενων ανθοκεφαλών είναι περίπου 1500 - 2000 στο στρέμμα.[2]
