Καλλιέργεια αγγουριάς θερμοκηπίου

Προετοιμασία εδάφους

Η προετοιμασία του εδάφους αφόρα στην απομάκρυνση των φυτικών υπολειμμάτων της προηγουμένης καλλιέργειας από το θερμοκήπιο και καταστροφή τους με παράχωμα γιατί μπορεί να είναι πιθανή εστία παθογόνων οργανισμών για τη νέα καλλιέργεια. Ακολουθεί άρδευση του θερμοκηπίου μέχρι το έδαφος να έρθει στο ρώγο του. Αργότερα γίνεται όργωμα του εδάφους, ακολουθεί οργανική λίπανση (με εφαρμογή χουμοποιημένων οργανικών υλικών και αν χρειάζεται σκόνης πετρωμάτων), φρεζάρισμα για την ενσωμάτωση των προϊόντων λίπανσης και τέλος ακολουθεί η ηλιοαπολύμανση.

Σπορά

Ένα κατάλληλο υπόστρωμα για τη σπορά της αγγουριάς παρασκευάζεται με την ανάμιξη 1 μέρους τύρφης και 1 μέρους χονδρής άμμους απηλλαγμένης ασβέστου. Το μίγμα συμπληρώνεται με λιπάσματα όπως το νιτρικό κάλι σε ποσότητα 0,4 kg/m³, υπερφοσφωρικό 0,75 kg/m³ και ασβεστόπετρα 3 kg/m³. Συνιστάται η διαβροχή του υποστρώματος της προηγούμενης σποράς για να ζεσταθεί και να διαβραχεί ομοιόμορφα. Γενικά χρησιμοποιούνται τα ειδικά φυτοχώματα, κομπόστες σε ανάμιξη με περλίτη σε ποσοστό 25% για να βελτιώνεται η στράγγιση του υποστρώματος. Ένα καλό φυτόχωμα μπορεί να γίνει με τρία μέρη τύρφης και ένα μέρος περλίτη, κατ’ όγκο. Ως υποδοχείς υποστρωμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλαστικοί δίσκοι ή δίσκοι από φελιζόλ για προβλάστηση και στην συνέχεια οι βλαστημένοι σπόροι μεταφέρονται σε ατομικά γλαστράκια.

Η επίδραση των χαμηλών θερμοκρασιών στα σπορόφυτα αγγουριάς (ψυχρή μεταχείριση) γίνεται ως ακολούθως: Βλάστηση σπόρου σε θερμοκρασία 24 - 27^οC, μετά το φύτρωμα σε θερμοκρασία ημέρας 20 - 23^oC και θερμοκρασία νύχτας 15 - 18^oC. Από το στάδιο 3^ου πραγματικού φύλλου τα σποριόφυτα υποβάλλονται για 10 (ηλιόλουστες) ημέρες - 20 (συννεφιασμένες) ημέρες σε θερμοκρασία ημέρας - νύχτας 8 - 10^oC διάρκεια ψυχρής μεταχείρισης, μέχρι ανάπτυξης του πρώτου πραγματικού φύλλου. Μετά την ψυχρή μεταχείριση επανέρχεται σταδιακά θερμοκρασία ημέρας 20 - 23^οC, θερμοκρασία νύχτας 15 - 18^οC. Αποτελέσματα ψυχρής μεταχείρισης είναι τα φυτά να παρουσιάζουν περιορισμένη ανάπτυξη, εμφανίζονται χλωρώσεις στα φύλλα και μειώνεται η ολική παραγωγή και η ποιότητα των παραγόμενων καρπών.

Φύτευση

Η φύτευση γίνεται όταν τα φυτά αποκτήσουν 4 - 6 πραγματικά φύλλα (αυτό απαιτεί 10 - 12 ημέρες την περίοδο Αυγούστου - Σεπτεμβρίου). Κατά τη φύτευση δεν πρέπει να πληγώνονται τα φυτά διότι είναι πολύ ευαίσθητα στους διάφορους χειρισμούς γι΄ αυτό πρέπει να μεταφέρονται με προσοχή από το σπορείο στο θερμοκήπιο. Στα εδάφη που έχει γίνει απολύμανση εδάφους χρειάζεται προσοχή να τηρούνται τα χρονικά όρια ασφάλειας, ανάλογα με το απολυμαντικό που χρησιμοποιήθηκε και την εποχή που διενεργήθηκε. Η φύτευση γίνεται σε ζεύγη γραμμών και κατεύθυνση από Βορά προς Νότο, κάτω ακριβώς από τα σύρματα στήριξης. Αποστάσεις φυτών ζεύγους 0,80m, αποστάσεις δυο διαδοχικών ζευγών 1,50 - 1,70m, αποστάσεις φυτών επί της γραμμής 0,50m και πυκνότητα φύτευσης 1.600 - 1.700 φυτά / στρέμμα. Στα θερμοκήπια όπου τα φυτά αναπτύσσονται κατακόρυφα, στηριζόμενα σε σπάγκους γίνεται φύτευση σε μικρότερες αποστάσεις από εκείνες των υπαίθριων καλλιεργειών (π.x 1 - 1,20 x 0,50). Καλύτερα είναι η φύτευση να γίνεται σε αυλάκι στο βάθος που έχει περίπου το φυτό στο σπορείο και μετά από 10 - 15 ημέρες να γίνεται παράχωμα.

Καταπολέμηση ζιζανίων

Πολλά ζιζάνια μπορούν να ληφθούν υπόψη ως δείκτες σχετικά με την κατάσταση του εδάφους και έτσι να επέμβουν ανάλογα. Έτσι το ζιζάνιο Fumaria officinalis (καπνόχορτο) σχετίζεται με έδαφος με μεγάλη υγρασία, το Erodium cicutarium (χτενάκι) σχετίζεται με ξηρό και πετρώδες έδαφος, το Urtica urens (μικρή τσουκνίδα) σχετίζεται με ελαφρό και χουμώδες έδαφος, το Chenopodium album (λουβουδιά) σχετίζεται με έδαφος πλούσιο σε άζωτο, το Sinapis arvensis (βρούβα) σχετίζεται με αλκαλικό έδαφος (pH>7) και το Veronica officinalis (γαλαζάκι) σχετίζεται με όξινο έδαφος (pH<7). Ο κύριος στόχος είναι να κρατηθούν τα ζιζάνια σε τέτοιο επίπεδο που δεν θα δημιουργούν ανταγωνισμό στα φυτά. Τα κυριότερα καλλιεργητικά, μηχανικά, φυσικά και βιολογικά μέτρα, αναλύονται εκτενώς στην ντομάτα θερμοκηπίου.

Άρδευση

Άρδευση στο σπορείο: Μετά τη φύτευση του προβλαστημένου σπόρου στα γλαστράκια ή στους κύβους εδάφους δίδονται ελαφρά ποτίσματα μέχρι να αναπτυχθούν οι ρίζες, προσέχοντας να μη στερηθεί νερό το φυτό. Τα ποτίσματα είναι ελαφρά και συχνά ποτέ όμως με υπερβολικές ποσότητες νερού, ιδίως στα πρώτα σταδία, για να μην αναπτυχθούν διάφορες τήξεις φυτών.

Άρδευση στο θερμοκήπιο: Το αγγούρι έχει αυξημένες απαιτήσεις σε νερό και είναι το περισσότερο απαιτητικό από τα υπόλοιπα λαχανικά. Απαιτεί συχνά και ελαφρά ποτίσματα ιδιαίτερα τους θερμούς μήνες, ώστε το έδαφος να παραμείνει υγρό μέχρι βάθους 25 - 35cm, όπου εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των ριζών του φυτού. Η μέθοδος με σταγόνες είναι ικανοποιητική για την αγγουριά. Η ποιότητα του νερού είναι σημαντικός παράγοντας. Νερό που περιέχει πάνω από 100 mg/lt χλώριο πρέπει να αποφεύγεται. Η θερμοκρασία επίσης του νερού πρέπει να είναι κατάλληλη. Σε καμία περίπτωση το νερό δεν πρέπει να έχει θερμοκρασία κάτω από 18^oC κατά το πότισμα. Ψυχρό νερό παγώνει τις ρίζες και περιορίζει την ανάπτυξη του φυτού με άμεση μείωση και της παραγωγής.

Λίπανση

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια είναι μια από τις πιο σπουδαίες καλλιεργητικές εργασίες για να πετύχουμε υψηλή στρεμματική απόδοση και καλή ποιότητα προϊόντων. Για να καθορισθεί μια σωστή και ορθολογική λίπανση σε κάθε είδος καλλιέργειας πρέπει να γίνουν γνωστά τόσο οι ανάγκες του φυτού σε διάφορα λιπαντικά στοιχεία και η σχέση μεταξύ τους, από τοπικό πειραματισμό, όσο και η δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών του φυτού από τα αποθέματα του εδάφους, η οποία ελέγχεται με την πραγματοποίηση χημικών αναλύσεων του εδάφους σε συνδυασμό με την ανάλυση των φύλλων του φυτού (φυλλοδιαγνωστική) σε ειδικά εργαστήρια.

Βασική λίπανση: Η βασική λίπανση στοχεύει στη δημιουργία εδάφους πριν τη φύτευση με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• υψηλά επίπεδα οργανικής ουσίας.

• ικανοποιητική ποσότητα φωσφόρου για ολόκληρη την καλλιεργητική περίοδο.

• αρκετά αποθέματα καλίου για ανάσχεση της ζωηρής βλάστησης, την καλή ποιότητα και γρήγορη ανάπτυξη των καρπών.

• αρκετό άζωτο - όχι περίσσεια.

• η σχέση καλίου:μαγνησίου (K:Mg) να είναι 2:1.

• αντίδραση εδάφους με pH = 5,5 - 7,5.

Η βασική λίπανση θα πρέπει να προστίθεται κατόπιν ανάλυσης του εδάφους. Εάν όμως δε γίνει ανάλυση, τότε συνιστάται:

• 5 - 6 τόνοι χωνεμένη κοπριά.

• 80 - 100 kg/στρέμμα τριπλό υπερφοσφωρικό (0-48-0).

• 60 - 80 kg/στρέμμα θειικό κάλι (0-0-48).

• 25 - 35 kg/στρέμμα θειικό μαγνήσιο.

• 50 kg/στρέμμα θειικός σίδηρος (εκτός των ασβεστούχων εδαφών διότι δεσμεύεται σ΄αυτά και αδρανοποιείται με το ασβέστιο).

Επιφανειακή λίπανση: Χρησιμοποιούνται κυρίως το νιτρικό κάλι (KNO3) και η νιτρική αμμωνία (NH4 NO3). Για την κάλυψη των αναγκών σε ιχνοστοιχεία χρησιμοποιούνται, βορικό οξύ, χλωριούχο μαγγάνιο, θειικός ψευδάργυρος, θειικός χαλκός, μολυβδενικό οξύ, σίδηρος.