Η διαχείριση της γης με αναβαθμούς

Περιοχές με αναβαθμούς κατά μήκος της Μεσογειακής Ευρώπης καλλιεργούνται κυρίως με δημητριακά, λαχανικά, αμπέλια και ελιές. Οι ελιές, τα αμπέλια και τα δημητριακά μπορεί να βρίσκονται στον ίδιο αναβαθμό. Οι ατομικοί αναβαθμοί συνήθως καλλιεργούνται με ελιές και άλλα οπωροφόρα δένδρα. Η καλής κατασκευής επίπεδοι αναβαθμοί συχνά καλλιεργούνται με αμπέλια ή ελιές. Η πρόχειρης κατασκευής αναβαθμοί, ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές με αβαθή εδάφη, συχνά καλλιεργούνται με ετήσιες καλλιέργειες.

Η καλλιέργεια των αναβαθμών γινόταν χειρονακτικά ή με τη βοήθεια ζώων ή μικρών μηχανημάτων που εξυπηρετούσαν τους αγρότες κατά την περίοδο του μέσου - εικοστού αιώνα. Σήμερα πολλοί από τους παραδοσιακά κατασκευασμένους αναβαθμούς σε τύπο λωρίδας ή ατομικοί δεν καλλιεργούνται. Είναι σχεδόν αδύνατο να χρησιμοποιηθούν γεωργικά μηχανήματα σε αυτά τα εδάφη, όχι εξαιτίας της παραγωγικότητας και της ποιότητας των προϊόντων, αλλά εξαιτίας των δυσκολιών στη μηχανοποίηση της καλλιέργειας.

Σε περιοχές με σύγχρονους αναβαθμούς η καλλιέργεια είναι πλήρως μηχανοποιημένη. Σε αυτά τα εδάφη όλες οι αγροτικές εργασίες πρέπει να γίνονται κατά το δυνατόν παράλληλα προς τους αναβαθμούς, ώστε να ελαχιστοποιείται η μετακίνηση νερού και εδάφους μεταξύ των αναβαθμών και να μειώνεται η απώλεια υλικών στα αναχώματα. Η περισσότερο καταφανής επίδραση της άροσης, μετά από αρκετά έτη, είναι η αύξηση στο πλάτος της βάσης του αναβαθμού. Η καλύτερη πρακτική για την διατήρηση του σχήματος της κάθετης τομής των αναβαθμών και της μείωσης της διάβρωσης στις επιφάνειες μεταξύ των γειτονικών αναβαθμών είναι το όργωμα με περιστρεφόμενο άροτρο.

Πολλές από τις παραδοσιακές περιοχές με αναβαθμούς γύρω από τη Μεσόγειο έχουν εγκαταλειφθεί ειδικά εκείνες που καλλιεργούνται με δημητριακά και σε μερικές περιπτώσεις με ελιές και αμπέλια. Τις τελευταίες δεκαετίες, η γεωργική παραγωγή έχει συγκεντρωθεί στις πεδινές περιοχές, όπου χρησιμοποιούνται μεγάλα γεωργικά μηχανήματα και οι αποδόσεις των καλλιεργειών είναι συνήθως μεγάλες επειδή εφαρμόζεται άρδευση, λίπανση και καταπολέμηση των ασθενειών. Αυτή η ανάπτυξη στις πεδινές περιοχές είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη των λοφωδών περιοχών με αναβαθμούς. Η αξία των παραδοσιακών αναβαθμών έχει εμφανώς μειωθεί λόγω των δυσκολιών πρόσβασης και χρήσης γεωργικών μηχανημάτων,των μειωμένων τιμών των γεωργικών προϊόντων, των μεγάλων επενδύσεων στη γεωργία στις πεδινές περιοχές, του υψηλού κόστους συντήρησής τους, της εκτεταμένης μετανάστευσης των ανθρώπων από τις αγροτικές στις αστικές περιοχές.

Η εγκατάλειψη των περιοχών με αναβαθμούς στην περιοχή της Μεσογείου μπορεί γενικά να οδηγήσει είτε σε θετικά είτε σε αρνητικά αποτελέσματα, όσο αφορά την προστασία του εδάφους. Η εγκατάλειψη της γης μπορεί να έχει θετικά αποτέλεσματα σε περιοχές όπου οι γεωμορφολογικές και οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη της φυσικής βλάστησης, ενώ οι πρακτικές διαχείρισης που ίσχυαν πριν ήταν καταστρεπτικές.

Εάν ο έλεγχος της διάβρωσης είναι ο κύριος σκοπός για την κατασκευή αναβαθμών, η έλλειψη συντήρησης οδηγεί σε μεγάλους ρυθμούς διάβρωσης. Θεωρείται ότι η εγκατάλειψη επικλινούς περιοχής με αναβαθμούς, καταλήγει σε μεγαλύτερους ρυθμούς διάβρωσης από το να μην είχαν κατασκευασθεί. Η αυξανομένη απορροή απομακρύνει μεγάλες ποσότητες εδάφους σε λίγα χρόνια, οι οποίες ποσότητες είχαν διατηρηθεί για αιώνες μέσα στον αναβαθμό και μεταφέρονται στις κοιλάδες υπό την μορφή πλημμυρικών αποθέσεων.

Οι αναβαθμοί και ειδικά οι παραδοσιακοί αναβαθμοί δεν μπορούν να θεωρηθούν ξεχωριστά από τους ανθρώπους και την κοινωνία. Η κατασκευή των αναβαθμών σε λωρίδες σε μεγάλες κλίσεις απαιτεί 1500 ημέρες ανά εκτάριο, ενώ η συντήρηση αυτών περίπου 50 ημέρες ανά εκτάριο ετησίως. Όπου υπάρχουν αναβαθμοί σήμερα συνδέονται με μεγάλη πυκνότητα αγροτικού πληθυσμού στο παρελθόν.

Οι αναβαθμοί που χτίζονται προσεκτικά με μεγάλες γωνιώδης πέτρες χρειάζονται μικρή συντήρηση. Οι αναβαθμοί που χτίζονται γρήγορα με κοινές αποστρογγυλεμένες πέτρες είναι ασταθής και καταρρέουν εύκολα.