Xylella Fastidiosa (Ξυλέλλα) ελιάς
Η νέα ασθένεια με το όνομα «Σύνδρομο ταχείας παρακμής της ελιάς» που απειλεί την καλλιέργεια της ελιάς στην Ευρώπη, προκαλείται από το φυτοπαθογόνο βακτήριο Xylella Fastidiosa Wells et al. [1] Στα προσβεβλημένα ελαιόδενδρα παρατηρείται εξασθένηση και ξήρανση της βλάστησης που επεκτείνεται σε όλο το δένδρο. Παρατηρούνται νεκρώσεις των κορυφών με χλωρώσεις και ξηράνσεις των φύλλων. Το βακτήριο εγκαθίσταται στα αγγεία του ξύλου των φυτών και προκαλεί απόφραξη αυτών, με αποτέλεσμα να μην μεταφέρεται στο φυτό νερό και θρεπτικά στοιχεία.
Συμπτώματα ασθένειας
Στα φύλλα παρατηρείται χλώρωση και καψάλισμα ενώ στους κλάδους εμφανίζεται νέκρωση των κορυφών. Τα δένδρα εμφανίζουν ταχεία εξασθένηση στην οποία μπορεί να συνεργούν και άλλα παράσιτα (μύκητες και ξυλοφάγα έντομα). Το βακτήριο αποικίζει και προκαλεί απόφραξη των αγγείων του ξύλου των φυτών – ξενιστών, στα οποία μεταφέρεται το νερό και τα θρεπτικά στοιχεία, γι’ αυτό τα συμπτώματα της ασθένειας (αδροβακτηρίωση) γίνονται εντονότερα σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και ξηρασίας.
Τρόποι μετάδοσης της ασθένειας
- Η μετάδοση του παθογόνου μέσω μυζητικών εντόμων (Cicadelidae και Cecropidae) κοινώς τζιτζικάκια που λειτουργούν ως φορείς του βακτηρίου.
- Η μετάδοση του παθογόνου μέσω προσβεβλημένου πολλαπλασιαστικού υλικού σε αμόλυντες περιοχές.
- Ο μεγάλος αριθμός φυτών ξενιστών του παθογόνου βακτηρίου (π.χ. αμυγδαλιά, σπάρτο, πικροδάφνη, δεντρολίβανο, ακακία, μυρτιά, κερασιά, κ.ά.).
- Το γεγονός ότι πολλά φυτά μπορεί να είναι προσβεβλημένα από το βακτήριο χωρίς να
παρουσιάζουν συμπτώματα λειτουργώντας ως πηγές μολύσματος.[2]
Μέτρα για την πρόληψη της εισαγωγής και της εξάπλωσης του φυτοπαθογόνου οργανισμού
- Χρήση υγιούς πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού.
- Το πολλαπλασιαστικό υλικό των καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών ξενιστών του παθογόνου να συνοδεύεται με φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, και να είναι απαλλαγμένα από έντομα φορείς του παθογόνου.
- Συστηματικοί έλεγχοι στις καλλιέργειες αλλά και στα σημεία παραγωγής (φυτώρια) και διακίνησης πολλαπλασιαστικού υλικού καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών ξενιστών του παθογόνου για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων.
- Σε περίπτωση εντοπισμού ύποπτων συμπτωμάτων, τα οποία μοιάζουν μακροσκοπικά και με άλλες ασθένειες της ελιάς, άμεση ενημέρωση των αρμόδιων υπηρεσιών Δ/νσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ), Τμήματα Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών & Ποιοτικού Ελέγχου.
- Λόγω της μεγάλης σοβαρότητας του παθογόνου και της ποικιλίας των φυτών ξενιστών το βακτήριο έχει συμπεριληφθεί στο ετήσιο πρόγραμμα επισκοπήσεων επιβλαβών οργανισμών για την διαπίστωση της παρουσίας του ή μη στη χώρα μας.
