Συνεισφορά στη ριζόσφαιρα

Μια επικουρική λειτουργία των ριζών είναι η συνεισφορά τους στη ριζόσφαιρα. Ριζόσφαιρα δε είναι η εδαφική ζώνη, πολύ κοντά στις ρίζες, της οποίας το περιβάλλον επηρεάζεται από τις ρίζες όλων των δενδροκομικών ειδών. Το όριο μεταξύ της ριζόσφαιρας και μη δεν είναι ευκρινές. Γενικά, αυτό περιλαμβάνει μόνο την περιοχή που καταλαμβάνουν τα ριζικά τριχίδια. Οι οργανικές ουσίες διακινούνται προς τη ριζόσφαιρα, που είναι αποτέλεσμα της διαλυτότητας του υγρού των ριζικών κορυφών, των μικροσταγονιδίων των εκκρινόμενων από τα ριζικά τριχίδια, των εκκρίσεων των ζώντων κυττάρων και των απελευθερουμένων ουσιών από την αποσύνθεση των κυττάρων του φλοιού. Η συνδυασμένη επίδραση συνίσταται στην παροχή ενός ενεργητικού υποστρώματος για τους ετεροτροφικούς μικροοργανισμούς της ριζόσφαιρας, των οποίων ο πληθυσμός αυξάνει σημαντικά στη ριζόσφαιρα και μάλιστα περισσότερο απ' εκείνων του εδαφικού όγκου. Η ποσότητα των εκκρίσεων είναι σημαντική, και η διέγερση της μικροχλωρίδας μπορεί να αναστείλει τη ριζική αύξηση, λόγω του ανταγωνισμού σ' ανόργανα στοιχεία. Στις ρίζες νεαρών δένδρων μηλιάς, κατά την πρώτη βλαστική περίοδο, σχεδόν το μισό του συσσωρευμένου ξηρού βάρους μπορεί να απωλεσθεί στη ριζόσφαιρα. Οι ριζικές εκκρίσεις διευκολύνουν τη συμβιωτική σχέση μεταξύ της εδαφικής χλωρίδας και των ριζικών συστημάτων, αλλ' οι εκκρίσεις μπορεί να περιλαμβάνουν συστατικά με αλληλοπαθητική επίδραση σ' άλλα ριζικά συστήματα. Η ταχεία ριζική αύξηση αυξάνει τη ριζική έκκριση, ενώ οι αζωτούχες και ιδιαίτερα οι φωσφορικές τροφοπενίες μειώνουν την έκκριση. Επίσης μερικά ζιζανιοκτόνα μπορεί να αυξήσουν τις ριζικές εκκρίσεις. Γενικά τα ριζικά συστήματα επί των οποίων πολλαπλασιάζονται τα διάφορα δενδροκομικά είδη ταξινομούνται από τον Kolesnikov (1971) στα εξής:

• Σ' εκείνα με γεννητική προέλευση, τα σπορόφυτα
• Σ' εκείνα που προέκυψαν από αγενή πολλαπλασιασμό με ριζομοσχεύματα ή καταβολάδες
• Σ' εκείνα που προήλθαν βλαστικά από παραφυάδες ριζών η βλαστών των μητρικών φυτών, με ρίζες στη βάση τους. Οι ποικιλίες που αναπτύσσονται ως αυτόριζες, μπορεί να καταταγούν στη δεύτερη κατηγορία.

Στα χαρακτηριστικά ενός καλού υποκείμενου πρέπει να περιλαμβάνονται η εμβολιαστική συμφωνία με την ποικιλία, η προσαρμοστικότητα στα εδαφικά και κλιματικά περιβάλλοντα όπου χρησιμοποιούνται, η πολύ καλή κάθετη και οριζόντια ριζική κατανομή, η ανθεκτικότητα στους εδαφικούς μικροοργανισμούς και επιπλέον η ισχυρή, σταθερή επαρκής ετήσια βλάστηση.