Χρησιμοποίηση υδατανθράκων από το δένδρο

Η σχέση μεταξύ των κέντρων παραγωγής και συγκεντρώσεως υδατανθράκων παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη χρησιμοποίηση αυτών υπό των καρποφόρων δένδρων. Ως ισχύς των κέντρων παραγωγής μπορεί να προσδιοριστεί η ικανότητα των αφομοιωτικών ιστών να παράγουν φωτοσυνθετικά υλικά για εξαγωγή και ως ισχύς των κέντρων συγκέντρωσης υδατανθράκων η δυνητική ικανότητα των ιστών να συγκεντρώνουν, ή να χρησιμοποιούν τους μεταβολίτες.

Είναι όμως δυνατόν ένα κέντρο παραγωγής να μετατραπεί σε κέντρο συσσώρευσης υδατανθράκων κατά τη βλαστική περίοδο (π.χ. καρπός) και ένα κέντρο συγκέντρωσης υδατανθράκων να γίνει κέντρο παραγωγής (π.χ. φύλλο). Ο κύριος σκοπός των δενδροκόμων είναι να επηρεάσουν αμφότερα τα κέντρα, δηλαδή παραγωγής και συγκέντρωσης υδατανθράκων προς όφελος της παραγωγής.

Γενικά, η συγκεντρωτική ισχύς των αυξανόμενων βραχιόνων - βλάστησης αποθαρρύνεται και εκείνη των καρπών ενθαρύνεται. Οι πιο πολλές μελέτες ασχολούνται με την κατανομή των υδατανθράκων μεταξύ καρπών, νέας βλάστησης, φύλλων και ριζών. Γενικά, η ισχύς συγκέντρωσης είναι από μεγάλη έως μικρή: καρπός, βλαστός, ρίζα.

Ο Landsberg επινόησε ένα μαθηματικό μοντέλο, που προσδιορίζει την αύξηση του ξηρού βάρους και την κατανομή του σ' ένα δένδρο μηλιάς:

Δw/Δt= Δw/Δt(P_L+P_S+P_R+P_F)

όπου στη σχέση αυτή το Δw εκφράζει την αύξηση του ξηρού βάρους ως φωτοσυνθετικά προϊόντα (P) στα φύλλα (P_L), συν αυτά των βλαστών (P_S), συν αυτά των ριζών (P_R), συν εκείνα των καρπών (P_F), τα οποία ισούνται με 1.

Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό κάθε αύξηση της παραγωγής μειώνει τη βλαστική αύξηση αναλόγως. Ωστόσο στην πράξη η σχέση αυτή είναι πιο πολύπλοκη. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω η παραγωγή συνήθως αυξάνει τη φωτοσυνθετική ικανότητα. Η αύξηση αυτή δεν είναι ανάλογη προς την αυξανόμενη παραγωγή και γι' αυτό η προηγούμενη σχέση καθίσταται περίπλοκη. Η μεγάλη παραγωγή επηρεάζει σημαντικά το δένδρο, με αποτέλεσμα η βλάστηση να είναι περιορισμένη κατά τη διάρκεια του έτους, που έπεται μιας μεγάλης παραγωγής και κατά συνέπεια μειωμένη θα είναι και η παραγωγή.

Αυτό παρατηρείται κυρίως σε νεαρά δένδρα και τα δένδρα αυτά αποκαλούνται ασθενικά. Οι παραγωγοί όμως προσέχουν τα δένδρα τους να μη παραφορτώνονται πριν ενηλικιωθούν.

Η αύξηση των καρπών γενικά λαμβάνει χώρα κατά την επέκταση του ριζικού συστήματος. Στη βερικοκκιά όταν το πότισμα αύξησε την κατανομή των υδατανθράκων στους καρπούς, η κατανομή στις ρίζες μειώθηκε από 40 σε 10% επί του συνόλου. Ωστόσο, το πότισμα μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη μείωση αυξήσεως των ριζών πέραν της επιδράσεως του και επι των καρπών. Στη μηλιά, με νάνο υποκείμενο, η μεγάλη παραγωγή σταμάτησε την αύξηση των ριζών.