Ρύθμιση της θερμοκρασίας στο θερμοκήπιο

Η ρύθμιση της θερμοκρασίας των φυτών του θερμοκηπίου είναι σημαντική για την ανάπτυξη και τη καρποφορία τους. Η θερμοκρασία στο χώρο του θερμοκηπίου τη νύχτα επηρεάζεται πολύ από την εξωτερική θερμοκρασία, το μέγεθος της επιφάνειας του καλύμματος του θερμοκηπίου και τη ταχύτητα του ανέμου. Η καταναλισκόμενη ενέργεια για τη θέρμανση του θερμοκηπίου εξαρτάται και από την επιθυμητή ελάχιστη θερμοκρασία, που καθορίζεται από το είδος του φυτού που καλλιεργείται.

Για την ρύθμιση της θερμοκρασίας τη ψυχρή περίοδο, είναι σημαντικό να εγκατασταθεί ένα σύστημα θέρμανσης με λέβητα ζεστού νερού ή με αερόθερμα, που έχουν την ικανότητα να καλύψουν τις ανάγκες του θερμοκηπίου σε θερμότητα ακόμα και τις πιο κρύες νύχτες. Τα καυσαέρια πρέπει να βγαίνουν εκτός θερμοκηπίου χωρίς διαρροές και ο αέρας που χρησιμοποιείται στο θάλαμο καύσης να έρχεται από έξω. Οι θερμοστάτες ή οι αισθητήρες θερμοκρασίας πρέπει να τοποθετούνται στο μέσο ύψος των φυτών στο κέντρο του θερμοκηπίου και να προστατεύονται από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία. Στη περίπτωση των αερόθερμων, η χρήση διάτρητων σωλήνων διαφανούς πολυαιθυλενίου, για την ομοιόμορφη κατανομή του θερμού αέρα στο χώρο του θερμοκηπίου, είναι πολύ χρήσιμη στα μεγάλα θερμοκήπια. Στη περίπτωση του λέβητα ζεστού νερού, η προσθήκη αερόθερμων ζεστού νερού, ή η τοποθέτηση υψηλά σωλήνων θέρμανσης, θεωρείται χρήσιμη για την αποφυγή συμπύκνωσης υγρασίας στο επάνω μέρος των φυτών, αλλά και για το λιώσιμο του χιονιού στην οροφή του θερμοκηπίου. Η αυτόματη ρύθμιση της θερμοκρασίας του νερού που κυκλοφορεί στο σύστημα θέρμανσης, με βάση τη διαφορά θερμοκρασίας του αέρα μέσα έξω του θερμοκηπίου, εξοικονομεί σημαντική ποσότητα καυσίμου.

Για την εξοικονόμηση ενέργειας, είναι πολύ χρήσιμη η τοποθέτηση θερμοκουρτίνας στο εσωτερικό του θερμοκηπίου. Χρήσιμη είναι επίσης και η τοποθέτηση ανεμιστήρων στο εσωτερικό του θερμοκηπίου για την ομοιόμορφη κατανομή της θερμότητας στο χώρο του. Εκτός από την ομοιόμορφη θερμοκρασία η κίνηση του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο δημιουργεί και ομοιόμορφες συνθήκες υγρασίας και διοξειδίου του άνθρακα.

Η μείωση της θερμοκρασίας, κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι επίσης πολύ σημαντική. Για το φυσικό εξαερισμό του θερμοκηπίου χρησιμοποιούνται παράθυρα οροφής και πλευρικά παράθυρα. Για να υπάρχει ικανοποιητικός εξαερισμός στη Νότια Ελλάδα, η επιφάνεια του πραγματικού ανοίγματος των παραθύρων καλά είναι να αποτελεί το 25% της καλυμμένης, από το θερμοκήπιο, επιφάνειας. Η χρησιμοποίηση προστατευτικών διχτυών από τα έντομα είναι χρήσιμη αλλά θα απαιτηθούν μεγαλύτερα ανοίγματα παραθύρων. Ο κατάλληλος εξαερισμός είναι σημαντικός όχι μόνο για τον έλεγχο της θερμοκρασίας, αλλά και για να ελεγχθεί η σχετική υγρασία του χώρου και να αναπληρωθεί το διοξείδιο του άνθρακα. Σχετικές υγρασίες επάνω από 90 τοις εκατό δημιουργούν προβλήματα ασθενειών, αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα τη νύχτα. Η ψύξη με εξάτμιση νερού (δροσισμός) είναι ένας αποδοτικός και οικονομικός τρόπος να μειωθούν σημαντικά οι υψηλές θερμοκρασίες του θερμοκηπίου το καλοκαίρι. Προς το τέλος της άνοιξης, όταν οι θερμοκρασίες ημέρας γίνονται πάρα πολύ υψηλές, μπορεί να απαιτηθεί κάποια σκίαση μέχρι τις αρχές του φθινοπώρου. Τα υλικά σκίασης πρέπει να αφαιρούνται στα μέσα του φθινοπώρου. Οι κουρτίνες σκίασης είναι ρυθμιζόμενες και είναι προτιμότερες για αυτό το σκοπό.

Αν ενδιαφέρει ιδιαίτερα η παραγωγή του καλοκαιριού, ο συνδυασμός δυναμικού εξαερισμού και δροσισμού είναι μια καλή μέθοδος, αλλά καταναλίσκονται σημαντικές ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. Βέβαια μπορεί να γίνει και εφαρμογή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η θέρμανση, ο εξαερισμός και ο δροσισμός, πρέπει να λειτουργούν αυτόματα για σωστό έλεγχο της θερμοκρασίας και της υγρασίας και εξοικονόμηση εργασίας. Ένας ψηφιακός αυτοματισμός με Η/Υ είναι μια καλή επιλογή, αρκεί να αξιοποιεί κάποιο δοκιμασμένο φυσικό μοντέλο, για εξοικονόμηση ενέργειας.

Σχετικές σελίδες

• Θερμοκήπια
• Θέρμανση θερμοκηπίων
• Σύστημα θέρμανσης στο θερμοκήπιο
• Μετακινούμενη μόνωση θερμοκηπίων - θερμοκουρτίνα
• Εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα θερμοκήπια
• Εξαερισμός θερμοκηπίων
• Υγρασία στο θερμοκηπίο

Βιβλιογραφία

• "Γενικές πληροφορίες για θερμοκήπια παραγωγής λαχανικών", του Μαυρογιαννόπουλου Γιώργου, Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής