Χρησιμοποίηση υδατανθράκων από το δένδρο

Η σχέση μεταξύ των κέντρων παραγωγής και συγκεντρώσεως υδατανθράκων παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη χρησιμοποίηση αυτών υπό των καρποφόρων δένδρων. Ως ισχύς των κέντρων παραγωγής μπορεί να προσδιοριστεί η ικανότητα των αφομοιωτικών ιστών να παράγουν φωτοσυνθετικά υλικά για εξαγωγή και ως ισχύς των κέντρων συγκέντρωσης υδατανθράκων η δυνητική ικανότητα των ιστών να συγκεντρώνουν, ή να χρησιμοποιούν τους μεταβολίτες. Είναι όμως δυνατόν ένα κέντρο παραγωγής να μετατραπεί σε κέντρο συσσώρευσης υδατανθράκων κατά τη βλαστική περίοδο (π.χ. καρπός) και ένα κέντρο συγκέντρωσης υδατανθράκων να γίνει κέντρο παραγωγής (π.χ φύλλο). Ο κύριος σκοπός των δενδροκόμων είναι να επηρεάσουν αμφότερα τα κέντρα, δηλαδή παραγωγής και συγκέντρωσης υδατανθράκων προς όφελος της παραγωγής.

Η αύξηση των καρπών γενικά λαμβάνει χώρα κατά την επέκταση του ριζικού συστήματος. Στη βερικοκκιά όταν το πότισμα αύξησε την κατανομή των υδατανθράκων στους καρπούς, η κατανομή στις ρίζες μειώθηκε από 40 σε 10% επί του συνόλου. Ωστόσο, το πότισμα μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη μείωση αυξήσεως των ριζών πέραν της επιδράσεως του και επι των καρπών. Στη μηλιά, με νάνο υποκείμενο, η μεγάλη παραγωγή σταμάτησε την αύξηση των ριζών. O Hansen αναφέρει ότι η παραγωγή μείωσε το ξηρό βάρος των βλαστικών μερών ενός δένδρου μηλιάς κατά 30% επί μη καρποφορησάντων δένδρων και σταμάτησε πλήρως την ανάπτυξη των ριζών. Η καρποφορία δεν μειώνει μόνο την αύξηση των ριζών, αλλά αν τα φωτοσυνθετικά υλικά είναι περιορισμένα, μπορεί να μειώσει επίσης και την αύξηση των βλαστών. Το ότι η καρποφορία μειώνει την αύξηση των βλαστών έχει αποδειχθεί στη μηλιά και στη ροδακινιά.

Είναι εμφανές ότι ο αριθμός των καρπών και όχι το μέγεθος του καρπού (τα καρποαραιωθέντα δένδρα είχαν μεγαλύτερους καρπούς) διαμορφώνει τη διαφορά στην κατανομή των υδατανθράκων. Αν και χρειάζεται κάποια φυλλική επιφάνεια για μεταφορά υδατανθράκων στο ξύλο, αλλά πειραματικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η διατήρηση αποθεμάτων στο φλοιό αποτελεί σημαντική δραστηριότητα για το δένδρο. Θεωρείται ότι οι μη φωτοσυνθετικοί ιστοί του σκελετού του δένδρου βασίζονται στη διαθεσιμότητα των αποθεμάτων που πλεονάζουν. Από τους μη φωτοσυνθετικούς ιστούς ο φλοιός και το ξύλο φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη απορροφητική δύναμη απ' ότι οι ρίζες. Οι ρίζες επηρεάζονται ιδιαίτερα από τη διαθεσιμότητα των υδατανθράκων. Οι ρίζες επηρεάζονται κυρίως από το φορτίο του δένδρου, τη σκίαση αυτού ή από το χαράκωμα του φλοιού του. Η παροχή αζώτου αρχικά αυξάνει τη βλάστηση και η αύξηση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της αύξησης των ριζών.

Στη μηλιά η απορροφητική ισχύς βρίσκεται στους καρπούς, στους βλαστούς και στις ρίζες. Αυτό όμως δεν παρατηρείται σ' όλα τα καρποφόρα είδη. Στις κερασιές ο καρπός δε φαίνεται να έχει υψηλή απορροφητική ισχύ και κατά συνέπεια μια μεγάλη παραγωγή δεν επιβραδύνει την αύξηση της βλάστησης των δένδρων. Το αραίωμα των καρπών γίνεται για να αυξηθεί η σχέση φύλλων/καρπών και επιτευχθεί έτσι μεγάλο μέγεθος καρπού, το οποίο αποτελεί ένα από τα πλεονεκτήματα του αραιώματος των καρπών. Δηλαδή συνέκρινε οπωρώνες με υψηλή παραγωγική και απορροφητική ικανότητα και οπωρώνες με χαμηλή παραγωγική και απορροφητική ικανότητα. Το μέγεθος των καρπών μειώθηκε δραστικά στους οπωρώνες με υψηλή παραγωγική και απορροφητική ικανότητα, όταν η παραγωγή αυξήθηκε από 2 σε 3 τόνους ανά στρέμμα.

Μεγάλες διαφοροποιήσεις παρατηρούνται σε κάθε δένδρο κυρίως σ' ότι αφορά το μέγεθος των καρπών. Η ηλιακή ενέργεια πιθανόν να αποτελεί την αιτία για την εντός του δένδρου παρατηρούμενη παραλλακτικότητα σχετικά με το μέγεθος των καρπών στα μεγαλύτερα δένδρα, όπου οι καρποί από τα καλοεκτεθειμένα μέρη του δένδρου αποκτούν μεγαλύτερο μέγεθος. Όταν εξετάζεται ο ρυθμός αύξησης του καρπού (μέγεθος καρπού) και η σύσταση κάθε καρπού, η σχέση τείνει να γίνει αρνητική, με τους μεγαλύτερους καρπούς να παρουσιάζουν μικρότερη συγκέντρωση % σε ολικό ξηρό βάρος.

Το ότι η αύξηση του καρπού εξαρτάται πάρα πολύ από τη διακίνηση του νερού εντός του καρπού, φαίνεται καθαρά από τη σύγκριση των καμπυλών αύξησης του νωπού και ξηρού βάρους των ροδάκινων. Ο καρπός ενεργεί ως κέντρο συσσώρευσης ξηρού βάρους, αλλά κατά τη διάρκεια των δυο ταχέων φάσεων ανάπτυξης (φάσεις I, II), η αύξηση του νωπού βάρους είναι πολύ ταχύτερη απ' ότι η συσσώρευση ξηρού βάρους. Έχει διαπιστωθεί, ότι τα καρποαραιωθέντα δένδρα ροδακινιάς με μεγαλύτερο μέγεθος καρπών παρήγαναν λιγότερους υδατάνθρακες, απ' ότι τα μη καρποαραιωθέντα με μικρότερους καρπούς. Αυτό τονίζει τη σημασία των υδατικών σχέσεων ως του καθοριστικού παράγοντα του μεγέθους των καρπών. Επομένως το μεγάλο μέγεθος των καρπών δεν εξαρτάται υποχρεωτικά μόνο από την αφθονία των φωτοσυνθετικών υλικών.