Θερμοκρασία του εδάφους

Τα ριζικά συστήματα είναι πολύ ευαίσθητα στις αλλαγές της θερμοκρασίας του εδάφους. Η κανονική θερμοκρασία για την αύξηση της ρίζας κυμαίνεται από 20⁰-25⁰C. Πάνω από 35⁰C ο σχηματισμός νέων ριζών στη μηλιά και ροδακινιά σταματά. Το θυσσανώδες ριζικό σύστημα μπορεί ν' αντέξει σ' αυτή τη θερμοκρασία, αλλά με κάποια εσωτερική ζημιά. Πάνω από 24⁰C οι ρίζες δεν είναι χυμώδεις, το ποσοστό % της ξηράς ουσίας αυξάνει η ξυλοποίηση είναι εντονότερη και παρατηρείται πρόωρη αποσύνθεση του φλοιού. Ο αριθμός των ενεργών ριζών στα πρώτα 30cm του εδάφους μπορεί να μειωθεί σε περιοχές με υψηλές εδαφικές θερμοκρασίες. Αποτελεί κανόνα οι ρίζες αυτών, που ευδοκιμούν στα πιο ζεστά κλίματα σταματούν να αυξάνουν σε υψηλότερες θερμοκρασίες συγκριτικά μ' εκείνα ψυχρότερων κλιμάτων. Η αύξηση των ριζών αρχίζει, όταν η θερμοκρασία του εδάφους φθάσει στο κρίσιμο επίπεδο αυτής. Το κρίσιμο αυτό επίπεδο ποικίλει μεταξύ των καρποφόρων δένδρων π.χ. μηλιά και αχλαδιά είναι 7⁰-9⁰C στη ροδακινιά και δαμασκηνιά 4⁰-5⁰C και στα εσπεριδοειδή 16⁰-18⁰C.

Οι λιγότερο ενεργές, από φυσιολογικής άποψης, ρίζες αυξάνουν με μικρότερο ρυθμό συγκριτικά με τις απορροφητικές, που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη φυσιολογική δραστηριότητα. Το άζωτο στη μηλιά μπορεί ν' απορροφηθεί απ' το ριζικό σύστημα στους 0,6⁰C, αλλά δε φθάνει στο μέγιστο μέχρι τους 7,2⁰C. Η παγετοπληξία των ριζών συνδέεται με τα ελαφρότερα σε υφή και ξηρότερα εδάφη, κυρίως στ' ακάλυπτα από χιόνι. Ωστόσο, υπάρχει σημαντική διαφορά μεταξύ ειδών και μεταξύ κλώνων. Η ευαισθησία στις χαμηλές θερμοκρασίες ποικίλει 3⁰-4⁰C εντός της εποχής και η αντοχή είναι μεγαλύτερη κατά τα τέλη του χειμώνα. Η τρυφερότητα των ριζών αυξάνει με το βάθος αυτών. Οποιαδήποτε εποχή, όσο μακρύτερα βρίσκονται οι ρίζες απ' την κόμη του δένδρου, σε κάθετη ή οριζόντια κατανομή, τόσο λιγότερο αντέχουν στις χαμηλές θερμοκρασίες. Αυτό ίσως οφείλεται στο μέγεθος των ριζών, καθόσον πρώτα υφίστανται ζημιά από παγετό οι μικρότερες ρίζες. Η κρίσιμη χαμηλή θερμοκρασία για τις ρίζες της μηλιάς είναι -3⁰C έως -12⁰C. Οι μεν μεγαλύτερη σε αντοχή ρίζες της μηλιάς επιβιώνουν στους -10⁰C έως -15⁰C. Για την αχλαδιά η κρίσιμη χαμηλότερη θερμοκρασία είναι -9⁰C, για τη ροδακινιά -10⁰C και για την κερασιά -15⁰C.

Η ζημιά των ριζών από παγετό περιορίζεται στις επιφανειακές ρίζες, καθώς οι κρίσιμες χαμηλές θερμοκρασίες, συνήθως, δεν εισχωρούν βαθιά στο εδάφος. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εισχώρηση των χαμηλών (παγετού) και υψηλών θερμοκρασιών στο έδαφος αποτελούν θέμα προς μελέτη, καθόσον υπάρχει μικρότερη θερμική ανεκτικότητα στις ρίζες απ' ότι στα υπέργεια τμήματα των καρποφόρων δένδρων. Ζημιά από παγετό υφίσταται συχνά το ριζικό σύστημα των δενδρυλλίων κατά τη μεταφορά και τη διάρκεια της φύτευσής τους.