Σπορά βαμβακιού
Το πρώιµο, γρήγορο και οµοιόµορφο φύτρωµα, καθώς και η εξασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυταρίων είναι βασικοί παράγοντες για την επιτυχία της καλλιέργειας. Μεγάλη σηµασία έχει ο ίδιος ο βαµβακόσπορος, ο οποίος θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας και υψηλής βλαστικότητας (πάνω από 80%), απεντοµωµένος και απολυµασµένος, να έχει αποθηκευτεί σε μέρος ξηρό, να μην είναι παλαιότερος των δύο ετών και φυσικά να ανήκει στην ποικιλία που αποδείχθηκε ότι είναι η καλύτερη για τη συγκεκριµένη περιοχή τα τελευταία χρόνια. Στις μέρες μας γίνεται χρήση του επενδεδυµένου σπόρου με εντομοκτόνο Gaucho αποφεύγοντας τη χρήση κοκκώδους κατά τη σπορά.
Εποχή σποράς
Η κατάλληλη εποχή για σπορά του βαµβακιού καθορίζεται από τις κλιµατικές συνθήκες της περιοχής. Σηµαντικό ρόλο για την ακριβή ηµεροµηνία σποράς παίζουν κυρίως η θερµοκρασία και η υγρασία του εδάφους. Γενικά στη χώρα μας εποχή σποράς του βαμβακιού είναι οι μήνες Απρίλιος και Μάιος.
Πάντως η επιδίωξη της πρώιµης σποράς θα πρέπει να είναι βασικό μέλημα του βαμβακοκαλλιεργητή. Κι αυτό γιατί, με την πρώιμη σπορά, αφενός υπάρχει αρκετός χρόνος για επανασπορά σε περίπτωση αποτυχίας του φυτρώµατος και αφετέρου μεγαλώνει η βλαστική περίοδος, με αποτέλεσµα:
- Να υπάρχει χρόνος για άνθιση και καρποφορία
- Να αποφεύγονται ζηµιές από ρόδινο σκουλήκι.
- Να επιτυγχάνεται πρώιµη και καλή συγκοµιδή.
Μια άλλη τεχνική που εξασφαλίζει πρώιµο, γρήγορα και οµοιόµορφο φύτρωµα είναι η χρήση γυμνού σπόρου, ο οποίος απορροφά ταχύτερα και πιο οµοιόµορφα την εδαφική υγρασία απ’ ότι ο μη αποχνοωμένος σπόρος. Επιπλέον, η χρήση γυμνού σπόρου προσφέρει και άλλα πλεονεκτήµατα, όπως :
- Οικονοµία στο σπόρο, καθώς και ρύθµιση και ακρίβεια της ποσότητας του σπόρου κατά στρέμμα
- Ομοιόμορφο βάθος σποράς και κατανομή σπόρου στη γραμμή
- ∆υνατότητα για οψιμότερη σπορά χωρίς να χαθεί η πρωιμότητα της καλλιέργειας
- Ταχύτερο φύτρωµα του γυµνού σπόρου, που σηµαίνει αποφυγή των σηψιρριζιών και υγιέστερα φυτά.
Βάθος σποράς
Το βάθος σποράς εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση, την υγρασία και τη θερµοκρασία του εδάφους, την εποχή σποράς και τη χρήση αποχνοωµένου ή όχι σπόρου. Σε ελαφρά, αµµώδη χωράφια, που ζεσταίνονται γρηγορότερα αλλά και χάνουν την υγρασία τους, η σπορά γίνεται στα 5 - 7 εκ., ενώ στα υγρά αµµοπηλώδη σε 3 - 4 εκ. Στις πρώιµες σπορές το βάθος σποράς θα πρέπει να είναι μικρότερο, ενώ στις όψιµες ο σπόρος μπορεί να τοποθετηθεί βαθύτερα, γιατί η θερµοκρασία εδάφους είναι υψηλότερη και το νεαρό φυτάριο έχει μεγαλύτερη δύναµη να υπερκινήσει το μεγάλο βάθος σποράς. Ο γυµνός σπόρος θα πρέπει να σπέρνεται όσο γίνεται πιο επιφανειακά, στα 1-3 εκ., ανάλογα με τη σύσταση του εδάφους, την εποχή σποράς και τη διαθέσιµη εδαφική υγρασία.
Ποσότητα σπόρου
Η ποσότητα του βαµβακόσπορου που απαιτείται για μια καλή φυτεία εξαρτάται από την ποιότητα του σπόρου, την ποικιλία, την εποχή σποράς και τη σύσταση του εδάφους και κυµαίνεται από 1,8 έως 3 κιλά/στρέµµα. Περισσότεροι σπόροι απαιτούνται στις πρώιµες ποικιλίες και σπορές, καθώς επίσης και σε χωράφια αµµουδερά και ιλυοαµµώδη, που εύκολα δηµιουργούν κρούστα, προκαλώντας σάπισµα του σπόρου.
Αποστάσεις φυτών - συστήματα φύτευσης
Οι αποστάσεις των φυτών πάνω στη γραµµή σποράς και μεταξύ των γραµµών θα πρέπει να είναι τέτοιες που να επιτρέπουν στο φυτό να αξιοποιεί όσο είναι δυνατόν καλύτερα το φως, τον αέρα, την υγρασία και την γονιµότητα του εδάφους. Πάντως ο πληθυσµός των φυτών κατά στρέµµα, καθώς και ο τρόπος διάταξης αυτών στο χωράφι, εξαρτάται από την ποικιλία, το έδαφος, τον τρόπο καλλιέργειας και την εποχή σποράς. Πυκνότερες βαµβακοφυτείες πρέπει να δηµιουργούνται σε πλούσια εδάφη, σε όψιµες σπορές και όταν χρησιµοποιούνται ποικιλίες που δεν αναπτύσσουν μεγάλη βλάστηση. Στις βαµβακοφυτείες μηχανοσυλλογής οι αποστάσεις μεταξύ γραµµών θα πρέπει να είναι 96 εκ., ενώ στις βαµβακοφυτείες χειροσυλλογής οι γραµµές συνήθως απέχουν 75 - 80 εκ. Επανασπορά γίνεται όταν από τύχη το φύτρωµα, δηλαδή όταν ο αριθµός των φυτών/στρέµµα είναι 50 - 60% μικρότερος από τον κανονικό και ανάλογα με την εποχή (δεν συνιστάται η πολύ όψιµη επανασπορά).
Εκτός από τον κλασσικό τρόπο σποράς και καλλιέργειας του βαµβακιού, υπάρχουν και τρεις άλλοι τρόποι : η σπορά σε αναχώµατα, η σπορά σε δίδυµες γραµµές και η σπορά σε υπό κάλυψη.
Η σπορά και η καλλιέργεια σε αναχώµατα ενδείκνυται για τα χωράφια που είναι υγρά και βαριά την άνοιξη, στα οποία εξασφαλίζει σηµαντική αύξηση των αποδόσεων. Η μέθοδος αυτή, αν και παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήµατα (γρηγορότερο φύτρωµα, ταχύτερη πρώτη ανάπτυξη των φυτών, αποφυγή σαπισµάτων του σπόρου και σηψιρριζιών, πρωίµιση της παραγωγής, διευκόλυνση της μηχανοσυλλογής), δεν έχει διαδοθεί αρκετά στη χώρα μας, γιατί απαιτούνται ειδικά μηχανήµατα για το σχηµατισµό των αναχωµάτων και διεξαγωγή των σκαλισµάτων. Επιπλέον, η διαµόρφωση πρέπει να γίνεται το φθινόπωρο ή αρχές του χειµώνα, που σηµαίνει ότι στις περιοχές με ραγδαίες βροχές το χειµώνα θα χαλάσουν τα αναχώµατα που θα έχουν σχηµατιστεί από το φθινόπωρο. Πάντως, τα αυλάκια ανοίγονται με έναν πολλαπλό αυλακωστήρα στις κανονικές αποστάσεις, στις οποίες θα γίνει σπορά την άνοιξη, οπότε και θα δοθεί η τελική μορφή στα σαµάρια με το διαµορφωτή.
Η σπορά και καλλιέργεια σε διπλές γραµµές δίνει τη δυνατότητα για δηµιουργία πυκνότερης φυτείας και αύξηση των αποδόσεων. Η απόσταση των σειρών στη διπλή γραµµή είναι 15 - 20 εκ. και η απόσταση των διπλών γραµµών μεταξύ τους 1 μέτρο. Με τη μέθοδο αυτή, σε ένα στρέµµα μπορούν να φυτευτούν 20.000 έως 25.000 φυτά. Πάντως απαραίτητη προϋπόθεση για τη διάδοση της τεχνικής αυτής είναι η χρήση ειδικών σπαρτικών μηχανών.
Η σπορά υπό κάλυψη είναι μια νέα μέθοδος που άρχισε να εφαρµόζεται στη χώρα μας από το 1990. Με την κάλυψη της γραµµής σποράς με πλαστικό (πολυαιθυλένιο), πλάτους 60 - 62 εκ. (πλάτος κάλυψης 30 - 35 εκ.), επιτυγχάνεται σίγουρο, πρώιµο και οµοιόµορφο φύτρωµα. Επιπλέον, με την συγκράτηση της υγρασίας, που παρατηρείται τόσο κατά το φύτρωµα όσο και στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των βαµβακοφύτων, γίνεται οικονοµία στα ποτίσµατα που δίνονται συνήθως την εποχή αυτή. Τελικά με την πρωίµιση των φυτειών παρατηρείται και αύξηση των αποδόσεων, ενώ παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα σποράς οψιµότερων ποικιλιών που είναι περισσότερο παραγωγικές.
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- "Η βαμβακοκαλλιέργεια στην περιφέρεια της Θεσσαλίας, προβλήματα και προοπτικές",Πτυχιακή εργασία των Λάλλα Νίκης - Μπάρδα Χρήστου, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Φυτικής Παραγωγής, Θεσσαλονίκη 2011
