Χαρακτηριστικά νεανικών φυτών

Τα καρποφόρα δένδρα, τα οποία παράγονται από σπόρο διέρχονται απ' την φάση της νεανικότητας, δια μέσου μεταβατικής φάσης, στη φάση της ενηλικιώσεως. Κατά τη διάρκεια της φάσης της νεανικότητας τα δένδρα δεν παράγουν άνθη. Η βαθμιαία παραγωγή ανθέων σηματοδοτεί την έναρξη της ενήλικης φάσης. Καθώς το μέγεθος των δένδρων και ο αριθμός των βλαστών, που παράγουν άνθη αυξάνει, η ετήσια προσαύξηση του μήκους του βλαστού μειώνεται, ιδιαίτερα, αν τ' άνθη εξελιχθούν σε καρπούς.

Το στάδιο, κατά το οποίο σχηματίζονται λίγα άνθη, ονομάζεται μεταβατική φάση. Η μετάβαση αυτή από τη φάση της νεανικότητας στη φάση της ενηλικιώσεως γίνεται βαθμιαία, γιατί τα χαμηλότερα μέρη του δένδρου διατηρούν τα νεανικά τους χαρακτηριστικά, ενώ τα πιο ακραία μέρη του δένδρου αρχίζουν να σχηματίζουν άνθη. Δοθέντος, ότι η νεανικότητα συνήθως έχει σχέση με ανεμβολίαστα σπορόφυτα, τα μορφολογικά και τα φυσιολογικά χαρακτηριστικά φανερώνουν, ότι και οι τρεις φυσικές αναπτυξιακές αλλαγές υπάρχουν σε ενήλικα καρποφορούντα δένδρα μερικών ειδών, είτε έχουν εμβολιαστεί είτε όχι.

Η ανθοφορία είναι μόνο μια προς τα έξω έκφραση ή χαρακτηριστικό, που διαχωρίζει ένα νεανικό από ένα ώριμο μέρος του δένδρου. Άλλες μορφολογικές εκδηλώσεις της νεανικότητας είναι το σχήμα και το μέγεθος του φύλλου, το αγκαθωτό των βλαστών και η ευκολία ριζογένεσης των μοσχευμάτων. Τα φύλλα του πεκάν που βρίσκεται στη φάση της νεανικότητας, είναι απλά και χνουώδη, ενώ εκείνα των ώριμων φυτών είναι σύνθετα και λιγότερο χνουώδη.

Οι βλαστοί των νεανικών δένδρων μηλιάς, αχλαδιάς, εσπεριδοειδών, δαμασκηνιάς είναι ακανθώδεις. Μορφολογικά, τα αγκάθια αυτά είναι κοντά, αιχμηρά και χωρίς επάκριους οφθαλμούς. Καθώς η επέκταση των βλαστών συνεχίζεται με την ενηλικίωση του δένδρου, οι οφθαλμοί της βάσης εξελίσσονται σε πλάγιους βλαστούς και λογχοειδή, αντί σ' αγκάθια. Τα μοσχεύματα βλαστών από τα νεανικά μέρη του φυτού σχηματίζουν ρίζες πιο εύκολα απ' εκείνα που παραλαμβάνονται από μέρη του δένδρου, που βρίσκονται στην ενήλικη φάση. Μερικά είδη, όπως η κυδωνιά, έχει προσχηματισμένες ριζικές καταβολές σ' ώριμο ξύλο και έτσι τα μοσχεύματα ριζοβολούν εύκολα. Αν ληφθούν εμβόλια απ' έναν ακανθώδη νεανικό βλαστό και εμβολιαστούν πάνω στους βραχίονες ενός ενήλικου καρποφόρου δένδρου, η βλάστηση που θα προέλθει απ' αυτά τα εμβόλια, εισέρχεται στο ώριμο στάδιο και αρχίζει να παράγει άνθη γρηγορότερα απ' εκείνη, που αφέθηκε πάνω στο στέλεχος του μητρικού δένδρου.

Και αντίστροφα, ώριμοι βλαστοί μπορεί να μεταπέσουν στη φάση της νεανικότητας, όταν χρησιμοποιούνται ως εμβόλια για εμβολιασμό ή ως μοσχεύματα. Εμβόλια από ώριμα δένδρα εσπεριδοειδών παράγουν βλαστούς με αγκάθια, όταν εμβολιαστούν σε σπορόφυτα. Οι λεμονιές είναι γνωστές γι' αυτή την ιδιότητα τους. Αν τα εμβόλια ληφθούν από καρποφόρες αχλαδιές και δαμασκηνιές και εμβολιαστούν πάνω σε σπορόφυτα υποκείμενα τα τμήματα της βάσης των βλαστών, που θα προέλθουν απ' αυτά τείνουν να σχηματίσουν αγκάθια.

Τα μοσχεύματα κυδωνιάς και του υποκείμενου δαμασκηνιάς marianna 2624 απ' ώριμους βλαστούς σχηματίζουν ακανθώδεις βλαστούς. Το τμήμα του κορμού, που βρίσκεται κοντά στις ρίζες, παραμένει στη φάση της νεανικότητας. Μερικοί φυσιολόγοι αποδίδουν αυτό το φαινόμενο στην παραγωγή ορμονών απ' τις ρίζες, οι οποίες μεταφέρονται προς την κορυφή. Οι μεταβολές των συγκεντρώσεων αυτών των ορμονών στα επάκρια μεριστώματα, πιθανόν είναι υπεύθυνες για τη μετάβαση από τη φάση της νεανικότητας στη φάση της ενηλικιώσεως. Για παράδειγμα, οι επάκριες βλαστικές κορυφές νεανικών και ενήλικων βλαστών έχουν διαφορετικούς τύπους ριβονουκλεϊκού οξέος (RNA).

Επειδή ο γενετικός κώδικας ενός συγκεκριμένου κλώνου είναι σταθερός, η αλλαγή αυτή μπορεί να είναι μια αντανάκλαση της γονικής καταστολής και έκφρασης, που προκαλείται από τις ορμόνες.

Οι γιββερελλίνες μεταφέρονται από τις ρίζες στους βλαστούς. Καθώς το δένδρο αυξάνει σε μέγεθος και σχηματίζονται περισσότεροι κλάδοι, όχι μόνον η απόσταση γίνεται μεγαλύτερη απ' τις ρίζες στα επάκρια μέρη των βλαστών, αλλά και ο αριθμός των βλαστικών άκρων επίσης αυξάνει. Έτσι, εκτιμάται, ότι αυτές οι ρυθμιστικές αυξητικές ουσίες, που παράγονται στις ρίζες αραιώνουν, σε βαθμό, που καθίστανται αναποτελεσματικές ως ανθογόνοι παρεμποδιστές και προαγωγείς σχηματισμού αγκαθιών. Η ορμονική αυτή άποψη ενισχύεται απ' την επίδραση του γιββερελλικού οξέος δια ψεκασμού επί καρποφόρων κλάδων αμυγδαλιάς, βερικοκκιάς, κερασιάς και δαμασκηνιά. Μια απλή εφαρμογή 200ppm, που πραγματοποιήθηκε νωρίς τη βλαστική περίοδο, όταν λαμβάνει χώρα η προτροπή σχηματισμού ανθέων, προτρέπει τα λογχοειδή να μετατραπούν σ' αγκάθια και εμποδίζει πλήρως το σχηματισμό ανθοφόρων οφθαλμών την επόμενη βλαστική περίοδο.