Σκόρδο φυτό
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Στις λιγότερο ανεπτυγµένες χώρες, το σκόρδο καταναλώνεται νωπό. Στις Η.Π.Α και τις Β. Ευρωπαϊκές χώρες, µεγάλο ποσοστό των παραγόµενων σκόρδων, αποξηραίνεται, αλέθεται και κυκλοφορεί συσκευασµένο. Η κατανάλωση σκόρδου είναι χαµηλή στις Β. Ευρωπαϊκές χώρες, στις Η.Π.Α και στον Καναδά. Στις χώρες αυτές σπάνια χρησιµοποιείται στην µαγειρική. Χρησιµοποιείται όµως από τους µετανάστες για την παρασκευή των παραδοσιακών τους φαγητών. Για τον λόγο αυτό, γίνονται εισαγωγές σκόρδου στην Αγγλία και άλλες Β. Ευρωπαϊκές χώρες από την Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Αίγυπτο, κ.λπ. Αντίθετα, η κατανάλωση είναι µεγάλη σε χώρες της Ν. Ευρώπης, Β. Αφρικής, µερικές περιοχές της Ασίας και της Ν. Αµερικής.
Καταναλώνεται σαν νεαρό φυτό (σκορδάκια), ή υπό µορφή βολβού ή τουρσί σε ξύδι, ή αποξηραµένο σε σκόνη ο βολβός όπως έχει ή σαν άρτυµα σε διάφορα φαγητά, σκορδαλιά, ταλατόρι, κ.λπ. Σε µερικές χώρες η χρήση του σκόρδου, γίνεται σχεδόν στον ίδιο βαθµό, όπως και αυτή του κρεµµυδιού. Για παράδειγµα, στη ∆ηµοκρατία της Κορέας, παράγονται 393.000 τόνοι κρεµµύδι από 15.000 εκτάρια και 417.000 τόνοι σκόρδου από 44.000 εκτάρια, δηλ. περισσότερη έκταση γης καλλιεργείται για παραγωγή σκόρδου. Στην Ταϊλάνδη παράγονται 160.000 τόνοι κρεµµύδι και 120.000 τόνοι σκόρδο. Στην Ελλάδα, το σκόρδο καλλιεργείται τόσο για τους βολβούς του, όσο και για νωπά σκορδάκια. Οι κυριότερες περιοχές παραγωγής σκόρδου στη χώρα μας είναι οι νομοί Έβρου (περιοχή Ορεστιάδας), Ροδόπης, Καρδίτσης, Αρκαδίας (Λιβοβούνια), Ευβοίας, Αιτωλοακαρνανίας, Κερκύρας, Δράμας, Σερρών, Τρικάλων.[1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Το σκόρδο είναι ποώδες, ετήσιο, µονοκοτυλήδονο, βολβώδες φυτό, συγγενές µε το κρεµµύδι και το πράσο. Μοιάζει µε το κοινό κρεµµύδι στο µέγεθος και τις συνήθειες ανάπτυξης του φυτού, αλλά διαφέρει όσον αφορά τα µορφολογικά χαρακτηριστικά του φυτού και του βολβού.
Τα φύλλα του σκόρδου είναι διατεταγµένα σε δύο σειρές και έχουν λεπτά και πλήρη ελάσµατα, λογχοειδή, επίπεδα, σε αντίθεση µε τα κυλινδρικά κούφια του κρεµµυδιού. Το φυτό σχηµατίζει «ψευδοστέλεχος» µε τις αλληλοκαλυπτόµενες κυλινδροειδείς βάσεις των φύλλων του. Ανθικά στελέχη δεν σχηµατίζουν όλες οι ποικιλίες του σκόρδου και σε όλες τις κλιµατικές περιοχές. Στις ποικιλίες που σχηµατίζονται ανθικά στελέχη αυτά είναι πλήρη, συνεκτικά, ισοδιαµετρικά και διαφέρουν σηµαντικά από τα ανθικά στελέχη του κρεµµυδιού. Στο σκόρδο τα ανθικά στελέχη παράγουν στην κορυφή «ανθοταξικά» βολβίδια (εναέρια βολβίδια) που µπορούν να χρησιµοποιηθούν και για τον πολλαπλασιασµό του φυτού, εφόσον έχουν κάποιο σχετικά µεγάλο µέγεθος, όµως στις πλείστες περιπτώσεις είναι πολύ µικρά. Μερικές καινούργιες ποικιλίες σκόρδου, πιθανόν να παράγουν ανθικά στελέχη που στην ανθοταξία, η οποία είναι σκιάδιο, να σχηµατίζουν άνθη λευκά, εξαµερή, ανάµικτα µε τα βολβίδια, αλλά τα άνθη αυτά δεν σχηµατίζονται ευκρινώς, είναι κατά το πλείστον στείρα, και δεν παράγουν σπόρους. Το σκόρδο στην Ελλάδα και γενικά στα εύκρατα κλίµατα, σπάνια σχηµατίζει ανθικά στελέχη και άνθη, και γι’ αυτό πολλαπλασιάζεται αποκλειστικά µε τις σκελίδες(βολβοµερή). Περισσότερες πληροφορίες για τα βοτανικά χαρακτηριστικά του σκόρδου στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Βοτανικά χαρακτηριστικά σκόρδου[2]
Κλιματικές συνθήκες
Το σκόρδο έχει περίπου τις ίδιες απαιτήσεις σε κλίµα, όπως και το κρεµµύδι. Καλλιεργείται σε κλίµατα της ευκράτου ζώνης κατά την διάρκεια του χειµώνα και της άνοιξης. Αντέχει στις χαµηλές θερµοκρασίες του χειµώνα, µάλιστα οι χαµηλές θερµοκρασίες είναι αναγκαίες σε κάποιο βαθµό για την εξέλιξη της βολβοποίησης στο φυτό. Υψηλή ατµοσφαιρική υγρασία δεν είναι και τόσο επιθυµητή για το σκόρδο, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της ωρίµανσης των βολβών, γιατί και η ωρίµανση καθυστερεί και ο κίνδυνος προσβολής από µύκητες είναι µεγαλύτερος. [1]
Εδαφικές συνθήκες
Το σκόρδο µπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικιλία εδαφών, όµως ένα καλά αποστραγγιζόµενο, γόνιµο, βάθους τουλάχιστον 45-60cm και πλούσιο σε οργανική ουσία έδαφος, θεωρείται περισσότερο ικανοποιητικό. Οι αποδόσεις στα εδάφη αυτά είναι και πιο υψηλές. Σε πολύ υγρά εδάφη και κάτω από συνθήκες συνεχούς υψηλής εδαφικής υγρασίας, ιδιαίτερα την περίοδο της βολβοποίησης µέχρι την ωρίµανση, ο βολβός συχνά σαπίζει. Σε βαριά εδάφη και για χειµερινές καλλιέργειες, τόσο η φύτευση όσο και η καταπολέµηση των ζιζανίων µπορεί να είναι προβληµατική. Στα εδάφη αυτά εµποδίζεται η κανονική ανάπτυξη των βολβών και είναι πιο δύσκολη η «χαλάρωση» του εδάφους κατά τη συγκοµιδή, και οι βολβοί µπορεί να είναι κακοσχηµατισµένοι. Το σκόρδο αποδίδει καλύτερα στα ουδέτερα ή τα ελαφρά όξινα εδάφη µε pH = 6-7. Ευδοκιμεί και σε εδάφη με pH 5,5 μέχρι 8 Το σκόρδο δεν θα πρέπει να καλλιεργείται σε έδαφος στο οποίο προηγήθηκε καλλιέργεια κρεµµυδιού, πράσου ή σκόρδου, προς αποφυγή προσβολών από εχθρούς και ασθένειες] που προσβάλουν την καλλιέργεια, λόγω της συγγένειας που υπάρχει µεταξύ των ειδών. Θα πρέπει δηλ. η καλλιέργεια του σκόρδου να ενταχθεί σε ένα σύστηµα αµειψισποράς µε άλλες καλλιέργειες κηπευτικών ή βιοµηχανικών φυτών και δηµητριακών.[1]
Πολλαπλασιασμός
Το σκόρδο συνήθως πολλαπλασιάζεται αγενώς µε τις σκελίδες (βολβοµερή), εποµένως διαφέρει ουσιαστικά από το κρεµµύδι και το πράσο στο θέµα του πολλαπλασιασµού. (Το κρεµµύδι και το πράσο πολλαπλασιάζονται µε σπόρο). Η αναφορά στο πολλαπλασιαστικό υλικό, η αποθήκευση του και η προετοιµασία του για φύτευση αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Βολβοποίηση
Η βολβοποίηση στο σκόρδο αρχίζει µε την αύξηση του µήκους της φωτοπεριόδου την άνοιξη και η διαδικασία επιταχύνεται και µε την αύξηση της θερµοκρασίας µέχρι των 25oC, όπως ακριβώς και στην περίπτωση του κρεµµυδιού. Εν τούτοις, διαφέρει από το κρεµµύδι, γιατί η βολβοποίηση στο σκόρδο επηρεάζεται από τις θερµοκρασίες αποθήκευσης των σκελίδων που βρίσκονται στο στάδιο του λήθαργου και από τις θερµοκρασίες που επικρατούν κατά την διάρκεια ανάπτυξης του φυτού πριν τη βολβοποίηση. Έκθεση των σκελίδων ή των φυτών σε θερµοκρασίες 0-10oC για 30-60 ηµέρες, επιταχύνει στη συνέχεια τη βολβοποίηση κάτω από συνθήκες µεγάλης φωτοπεριόδου. Η διατήρηση των σκελίδων ή η ανάπτυξη του φυτού σε θερµοκρασίες των 25oC δυνατό να παρεµποδίζει τη βολβοποίηση. Ορατή βολβοποίηση συνήθως αρχίζει τον Απρίλη µέχρι τον Ιούνιο, ανάλογα βέβαια και µε την ηµεροµηνία φύτευσης, την ποικιλία, και όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, την θερµοκρασία κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου και την θερµοκρασία αποθήκευσης του πολλαπλασιαστικού υλικού πριν την φύτευση. Λίγη επιπλέον ανάλυση στη θεματική αυτή ενότητα στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Ποικιλίες
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται ποικιλίες σκόρδου που παράγουν βολβούς που διαφέρουν, όσον αφορά το µέγεθος, τον αριθµό των σκελίδων ανά βολβό (µεγάλες σκελίδες σε µικρούς αριθµούς ή µικρές σκελίδες σε µεγάλους αριθµούς) και το χρώµα των χιτώνων που ποικίλει από το λευκό προς το ρόδινο. Προτιµούνται οι ποικιλίες που σχηµατίζουν βολβό λευκό, µε λεπτούς χιτώνες και µε λίγες στον αριθµό σκελίδες αλλά µεγάλες στο µέγεθος. Η πιο διαδεδοµένη είναι η ποικιλία Τριπόλεως που χαρακτηρίζεται από λευκό και µεγάλου µεγέθους βολβό, µε καλό µέγεθος σκελίδες. Ποικιλίες σκόρδου με τα χαρακτηριστικά τους αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Ασθένειες
Οι ασθένειες του σκόρδου είναι περίπου οι ίδιες που προσβάλλουν και το κρεμμύδι. Αναλύονται με λεπτομέρειες στον παρακάτω σύνδεσμο.
Εχθροί
Το σκόρδο προσβάλλεται από εχθρούς όπως τον κρεμμυδοφάγο, τον νηματώδη, το θρίπα, κ.ά. Αναλυτικά όλοι οι εχθροί και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναφέρονται λεπτομερώς στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Η καλλιέργεια του σκόρδου και οι θεραπευτικές του ιδιότητες, πτυχιακή μελέτη του φοιτητή Λέκκα Στυλιανού, Ηράκλειο 2006.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Τα βολβώδη λαχανικά του Ολύμπιου Χρήστου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
- ↑ Βολβοί σκόρδου
- ↑ 4,0 4,1 Τεχνικές βιολογικής καλλιέργειας βολβώδων λαχανικών.
- ↑ Κυριότεροι εχθροί βολβώδων λαχανικών, πτυχιακή μελέτη του φοιτητή Σκουλά Κωνσταντίνου, Ηράκλειο 2009.
