Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Χοίροι"

Αναθεώρηση της 10:19, 25 Αυγούστου 2014

Χοίροι

Φυλή Hampshire

Οι πρώτοι χοίροι ^[1] εξημερώθηκαν κατά την 7^η χιλιετία π.Χ., γεγονός που συμπίπτει με την εγκατάλειψη της νομαδικής ζωής και τη μόνιμη εγκατάσταση του ανθρώπου σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη. Από τότε ο χοίρος πέρασε από πολλά στάδια ανάπτυξης και εξέλιξης, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της ανθρωπότητας.

Πρόκειται για οικόσιτο θηλαστικό ζώο που ανήκει στην οικογένεια συίδες και στην τάξη αρτιοδάκτυλα. Είναι ζώο παμφάγο και πολύ γόνιμο. Απαντάται σε όλα τα μέρη της γης και εκτρέφεται κυρίως για το κρέας του. Είναι γνωστό από τα αρχαιότατα χρόνια και πιστεύεται ότι ο κατοικίδιος χοίρος ή συς ο οικοδίαιτος (Sus scrofa domesticus, Συς η σκρόφα ο οικιακός) προέρχεται από τον αγριόχοιρο, τον οποίο εξημέρωσαν οι πρόγονοί μας κατά την παλαιολιθική εποχή.

Η ελληνική χοιροτροφία σήμερα αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους κλάδους της ελληνικής κτηνοτροφίας, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Αυτό διαφαίνεται από το υψηλό επενδεδυμένο κεφάλαιο, την αύξηση δημιουργίας νέων μονάδων και τη συνολική παραγωγή κρέατος.

Η χοιροτροφία της Ελλάδος, συγκρινόμενη με εκείνη άλλων κρατών της Ε.Ε., υστερεί σε στρατηγικές εγκαταστάσεις, στο μηχανολογικό εξοπλισμό, στο γενετικό υλικό, στις αποδόσεις ζώων κ.λπ. Το κυριότερο όμως πρόβλημα είναι το υψηλότερο κόστος παραγωγής σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές.

Φυλές χοίρων

Φυλή Pietrain

Φυλή Duroc

Οι χοίροι που εκτρέφονται στη χώρα μας ανήκουν σε δύο κατηγορίες:

1. Στις αυτόχθονες φυλές χοίρων και
2. Στις ξενικές ^[1] φυλές.

Στις αυτόχθονες περιλαμβάνονται:

• Ο εγχώριος χοίρος ^[2] και
• Ο αγριόχοιρος ^[3].

Στις ξενικές περιλαμβάνονται:

• Ο Δανικός Landrace,
• Η φυλή Pietrain,
• Η φυλή Largewhite,
• Η φυλή Hampshire και
• Η φυλή Duroc.

Στη συνέχεια ακολουθεί σύνδεσμος με τους εγκεκριμένους ή αναγνωρισμένους οργανισμούς για τη διατήρηση ή κατάρτιση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής για τα χοιροειδή. Εγκεκριμένοι οργανισμοί για τη διατήρηση γενεαλογικού βιβλίου ή μητρώου της φυλής ^[4]

Αναπαραγωγική διαχείριση στη χοιροτροφία

Η χοιροτροφία σήμερα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις ιδιαίτερα στην μεγιστοποίηση του αποτελέσματος της αναπαραγωγικής διαδικασίας. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών με την καλύτερη κατανόηση της σημασίας των αναπαραγωγικών παραμέτρων των χοίρων και των παραγόντων που τις επηρεάζουν, είναι φανερό ότι βοηθάει τα μέγιστα τον χοιροτρόφο. Το τελικό αναπαραγωγικό αποτέλεσμα ενός πληθυσμού χοίρων είναι τα απογαλακτισθέντα χοιρίδια. Το μέγεθος αυτό, συνισταμένη όλων των σταδίων της αναπαραγωγικής διαδικασίας, πρέπει να δίνει τη δυνατότητα να τροφοδοτείται το στάδιο της ανάπτυξης και πάχυνσης, με ικανό αριθμό χοιριδίων ώστε να προάγεται η εκτροφή και να γίνεται επικερδής η εκμετάλλευση. Κάτω από αυτό το πρίσμα, η αναπαραγωγική διαδικασία είναι το βασικό στοιχείο της εκτροφής και πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Η διαχείριση της αναπαραγωγικής διαδικασίας ^[5] με σκοπό την αντιμετώπιση των προβλημάτων και τη μείωση του κόστους παραγωγής έχει δύο σκέλη: τη διαχείριση των κάπρων και τη διαχείριση των χοιρομητέρων. Από τη μεριά του αρσενικού, είναι σε όλους γνωστό πως ο καλύτερος τρόπος για οικονομικότερη παραγωγή είναι η εφαρμογή της Τεχνητής Σπερματέγχυσης (Τ.Σ.). Από τη μεριά του θηλυκού οι σημαντικότερες επεμβάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν για βελτίωση του αναπαραγωγικού αποτελέσματος με περιορισμένο κόστος είναι η σωστή ανίχνευση του οίστρου και η έγκαιρη διάγνωση της εγκυμοσύνης.

Αναπαραγωγή χοίρων

Χοιρομητέρα με τα μικρά της την ώρα του θηλασμού

Οι χοίροι, όπως και τα άλλα παραγωγικά ζώα, μπορούν να αναπαράγονται καθαρόαιμα ή κατά διάφορα σχήματα διασταύρωσης. Στην αναπαραγωγή ^[1] χρησιμοποιούνται συνήθως διασταυρώσεις φυλών και λιγότερο καθαρόαιμα ζώα, προκειμένου να επιτευχθεί συνδυασμός ορισμένων παραγωγικών και κρεατοπαραγωγικών χαρακτηριστικών. Η μέθοδος αναπαραγωγής ή γονιμοποίησης διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο μέγεθος της τοκετοομάδας, αλλά και στα απαραίτητα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτουν τα νεογέννητα χοιρίδια.

Η αναπαραγωγή λαμβάνει χώρα μετά τον απογαλακτισμό των χοιριδίων. Όσες χοιρομητέρες κρίνεται ότι συμφέρει να συνεχίσουν τον αναπαραγωγικό τους βίο, μεταφέρονται στο θάλαμο συζεύξεων. Εκεί υποβάλλονται σε μία σειρά καταπονήσεων και ενδεχόμενα και σε ορμονική αγωγή για τον συγχρονισμό της εμφάνισης οίστρων. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την επίσπευση της γονιμοποίησης είναι:

• Η επίδραση κάπρου,
• Ο χρόνος οχείας,
• Η διάρκεια γαλουχίας,
• Το επίπεδο διατροφής και
• Το θερμικό stress.

Όσο αφορά στην αναπαραγωγή του αγριόχοιρου, τα νεαρά αρσενικά μπορούν να ζευγαρώσουν από το πρώτο φθινόπωρο ή χειμώνα της ζωής τους υπό την προϋπόθεση όμως ότι έχουν γεννηθεί αργά τον χειμώνα η νωρίς την άνοιξη ενώ η σεξουαλική ωρίμανση μιας υγιούς νεαρής γουρούνας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες οι οποίοι μπορούν να την καθυστερήσουν μέχρι και τον 2ο χρόνο της ζωής της.

Απογαλακτισμός χοιριδίων

Ως απογαλακτισμός ^[6], στη χοιροτροφική πράξη, ορίζεται η απομάκρυνση του χοιριδίου από τη μητέρα του με αποτέλεσμα τη διακοπή του θηλασμού μητρικού γάλακτος. Στη φύση ο άγριος χοίρος καταναλώνει μεγάλη ποικιλία τροφών σε σημαντικές ποσότητες πριν από το φυσικό απογαλακτισμό του, λόγω της εξερευνητικής συμπεριφοράς του, της άυξησης των αναγκών του και της ταυτόχρονης μείωσης της γαλακτοπαραγωγής της μητέρας του. Στις σημερινές συστηματικές εκτροφές οι διαθέσιμες φυσικές τροφές έχουν υποκατασταθεί με τα εναρκτήρια σιτηρέσια που αποτελούνται κυρίως από δημητριακά πρωτεϊνικά συμπυκνώματα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Όταν τα χοιρίδια απογαλακτίζονται στην ηλικία των 8 εβδομάδων καταναλώνουν τις τελευταίες ημέρες πριν από τον απογαλακτισμό τους ποσότητα εναρκτήριου σιτηρεσίου, που αντιστοιχεί στο 70 έως 80% της συνολικής κατανάλωσης τροφής, ενώ για απογαλακτισμό στις 6 εβδομάδες το αντίστοιχο ποσοστό είναι 50 έως 60%. Όσο η ηλικία απογαλακτισμού μειώνεται τόσο μειώνεται και το ποσοστό των αναγκών των μικρών χοιριδίων που καλύπτεται από άλλη τροφή, εκτός του μητρικού γάλακτος, με αποτέλεσμα να είναι μεγαλύτερη η αλλαγή τροφής και η διατροφική καταπόνηση των χοιριδίων κατά τον απογαλακτισμό. Στις εξαιρετικά ακραίες καταστάσεις απογαλακτισμού, στις 2 εβδομάδες ηλικίας, η αλλαγή τροφής φτάνει το 100%, δεδομένου ότι τα νεαρά χοιρίδια καταναλώνουν ελάχιστες ποσότητες εναρκτήριου σιτηρεσίου από την ηλικία αυτή.

Ασθένειες χοίρων

Οι ασθένειες απ'τις οποίες προσβάλλονται οι χοίροι είναι οι εξής:

• Η γρίπη των χοίρων^[7],
• Η πανώλη των χοίρων^[8],
• Ο αφθώδης πυρετός^[9],
• Το αναπνευστικό και αναπαραγωγικό σύνδρομο^[10],
• Η φυσαλιδώδης νόσος,
• Η φυσαλιδώδης στοματίτιδα και
• Η ακτινοβακίλωση

Σήμανση χοίρων

Ενώτια χοίρων

Όπως συμβαίνει και με τ'άλλα ζώα (π.χ. αιγοπρόβατα, βοοειδή) έτσι και στους χοίρους χρησιμοποιούνται τα ενώτια σήμανσης ^[11] για λόγους αναγνώρισης των ζώων. Κάθε κάτοχος χοιροειδών είναι υποχρεωμένος να σημαίνει όλα τα ζώα στην εκμετάλλευσή του και να τηρεί ενημερωμένο μητρώο. Η σήμανση των ζώων γίνεται με ευθύνη και δαπάνη του κατόχου της εκμετάλλευσης. Η σήμανση γίνεται είτε με ατομική διάστιξη (τατουάζ), είτε με πλαστικά ενώτια κίτρινου χρώματος. Τα ενώτια σήμανσης των χοίρων είναι κίτρινου χρώματος (RAL). Κάθε ενώτιο αποτελείται από δύο ισομεγέθη μέρη, ένα «Θηλυκό» και ένα «Αρσενικό» με κωνική, μεταλλική κεφαλή. Τα χοιροειδή αναπαραγωγής (κάπροι και χοιρομητέρες) σημαίνονται αποκλειστικά με δύο ενώτια ατομικής αναγνώρισης (ένα σε κάθε αυτί), "ενώτια τύπου 1". Τα χοιροειδή πάχυνσης σημαίνονται είτε με διάστιξη (τατουάζ), είτε με "ενώτια τύπου 2", στο αριστερό αυτί του ζώου.

Κάθε μεταβολή του ζωικού πληθυσμού καταγράφεται στο μητρώο της εκμετάλλευσης και η ετήσια απογραφή του ζωικού πληθυσμού, περιλαμβάνει τον αριθμό των θηλυκών αναπαραγωγής, τον αριθμό των αρσενικών, τον αριθμό των παχυνομένων χοιροειδών και την ημερομηνία απογραφής. Για τις εκμεταλλεύσεις αγριοχοίρων, καταχωρείται μόνο ο συνολικός αριθμός των ζώων. Αντίγραφο της ετήσιας απογραφής υποβάλλεται στην Δ/νση Κτηνιατρικής, με σκοπό την ενημέρωση της κτηνιατρικής ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων.

Επίσης, οι κάτοχοι των υφισταμένων χοιροτροφικών εκμεταλλεύσεων υποχρεούνται να γνωστοποιούν στη Δ/νση Κτηνιατρικής τις μεταβολές που επέρχονται στα στοιχεία του κατόχου, στοιχεία της εκμετάλλευσης (αλλαγή της επωνυμίας), αλλαγή στον τύπο της εκμετάλλευσης, ή παύση της λειτουργίας της εκμετάλλευσης.

Βιβλιογραφία

1. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.9E.CE.B5.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CE.AD.CF.82_.CF.86.CF.85.CE.BB.CE.AD.CF.82_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD
2. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.95.CE.B3.CF.87.CF.8E.CF.81.CE.B9.CE.BF.CF.82_.CE.B5.CE.BB.CE.BB.CE.B7.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CF.8C.CF.82_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CE.BF.CF.82
3. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CE.B3.CF.81.CE.B9.CF.8C.CF.87.CE.BF.CE.B9.CF.81.CE.BF.CF.82
4. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CE.BD.CE.B1.CE.B3.CE.BD.CF.89.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.BC.CE.AD.CE.BD.CE.B5.CF.82_.CE.BF.CF.81.CE.B3.CE.B1.CE.BD.CF.8E.CF.83.CE.B5.CE.B9.CF.82_.CF.80.CE.BF.CF.85_.CF.84.CE.B7.CF.81.CE.BF.CF.8D.CE.BD_.CE.B3.CE.B5.CE.BD.CE.B5.CE.B1.CE.BB.CE.BF.CE.B3.CE.B9.CE.BA.CE.AC_.CE.B2.CE.B9.CE.B2.CE.BB.CE.AF.CE.B1
5. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CE.BD.CE.B1.CF.80.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B4.CE.B9.CE.B1.CF.87.CE.B5.CE.AF.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7
6. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CF.80.CE.BF.CE.B3.CE.B1.CE.BB.CE.B1.CE.BA.CF.84.CE.B9.CF.83.CE.BC.CF.8C.CF.82
7. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.97_.CE.B3.CF.81.CE.AF.CF.80.CE.B7_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD
8. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.A0.CE.B1.CE.BD.CF.8E.CE.BB.CE.B7_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD
9. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CF.86.CE.B8.CF.8E.CE.B4.CE.B7.CF.82_.CF.80.CF.85.CF.81.CE.B5.CF.84.CF.8C.CF.82
10. ↑ Σφάλμα παραπομπής: Μη έγκυρη ετικέτα <ref>· δεν δίνεται κείμενο για παραπομπές με όνομα .CE.91.CE.91.CE.A3.CE.A7
11. ↑ Ιστοσελίδα Καστοριά.gr, Σήμανση και καταγραφή χοιροειδών

Χοιρινό κρέας

Χοιρινό κρέας

Η χοιροτροφία ^[1] στην Ελλάδα θεωρείται από τους δυναμικούς κλάδους της κτηνοτροφίας και της αγροτικής οικονομίας. Η συμμετοχή του κλάδου στην Ακαθάριστη Αξία της Ζωικής παραγωγής, εκτιμάται σε 10%. Εξάλλου η χοιροτροφία παράγει το 25% της εγχώριας παραγωγής χοιρινού κρέατος και καλύπτει για την περίοδο 1990-2006, ποσοστό 33% των αναγκών της συνολικής κατανάλωσης χοιρινού κρέατος στην Ελλάδα. Ο τρόπος εκτροφής χαρακτηρίζεται εντατικός και παρέχει απασχόληση σε 30.000 άτομα. Η προσφορά όμως του εγχώριου χοιρινού κρέατος δεν καλύπτει την ελληνική αγορά με αποτέλεσμα την αύξηση των εισαγωγών οι οποίες υπερκαλύπτουν την εγχώρια παραγωγή.

Όσο αφορά στη διατροφική αξία ^[2] του χοίρειου κρέατος υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους πρέπει να το εντάξουμε στη διατροφή μας. Κάποιοι απ'αυτούς είναι πως το κρέας των χοιροειδών είναι πηγή βιταμινών Α και Β. Σε υψηλές αναλογίες D, Ε και K, ενώ ακόμη περιέχει σίδηρο, φώσφορο και ασβέστιο. Επιπλέον προσφέρει υψηλό βαθμό κορεσμού και υψηλά ποσά ενέργειας με λίγα λόγια χορταίνουμε πιο εύκολα. Τα συστατικά του χοιρινού κρέατος αφομοιώνονται από τον ανθρώπινο οργανισμό κατά 80%. Οι πρωτεΐνες του πέπτονται κατά 94-97%, ενώ αντίθετα οι φυτικής προέλευσης, κατά 78-88%.

^{[3] [4] [5] [6] [7]}

Πληροφοριακά στοιχεία

Σχετικές σελίδες

• Εκτροφή χοίρων
• Φυλές χοίρων
• Αναπαραγωγική διαχείριση στη χοιροτροφία
• Αναπαραγωγή χοίρων
• Ασθένειες χοίρων
• Σήμανση χοίρων
• Χοιρινό κρέας
• Υγιεινή των αγροτικών ζώων
• Διαγνωστική και ορισμοί της παθολογίας των αγροτικών ζώων

Βιβλιογραφία

1. ↑ "Ελληνική χοιροτροφία, Υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές", Γεωργία-Κτηνοτροφία, τεύχος 1/2008, Δρ. Βακάκης Φώτιος, Γεωπόνος-Γεωργοοικονομολόγος
2. ↑ Χοιρινό κρέας
3. ↑ Ο υβριδισμός του αγριόχοιρου
4. ↑ Ασθένειες χοίρων
5. ↑ Improvac
6. ↑ "Μελέτη των παραγόντων που επιδρούν στην ποιότητα του χοιρινού κρέατος", Διδακτορική διατριβή του Μάντη Νικ. Φώτιου, Αθήνα 2012.
7. ↑ Σήμανση και καταγραφή χοιροειδών

Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.9E.CE.B5.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CE.AD.CF.82_.CF.86.CF.85.CE.BB.CE.AD.CF.82_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.95.CE.B3.CF.87.CF.8E.CF.81.CE.B9.CE.BF.CF.82_.CE.B5.CE.BB.CE.BB.CE.B7.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CF.8C.CF.82_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CE.BF.CF.82» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CE.B3.CF.81.CE.B9.CF.8C.CF.87.CE.BF.CE.B9.CF.81.CE.BF.CF.82» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.97_.CE.B3.CF.81.CE.AF.CF.80.CE.B7_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CF.86.CE.B8.CF.8E.CE.B4.CE.B7.CF.82_.CF.80.CF.85.CF.81.CE.B5.CF.84.CF.8C.CF.82» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.A0.CE.B1.CE.BD.CF.8E.CE.BB.CE.B7_.CF.87.CE.BF.CE.AF.CF.81.CF.89.CE.BD» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CE.91.CE.A3.CE.A7» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CE.BD.CE.B1.CE.B3.CE.BD.CF.89.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.BC.CE.AD.CE.BD.CE.B5.CF.82_.CE.BF.CF.81.CE.B3.CE.B1.CE.BD.CF.8E.CF.83.CE.B5.CE.B9.CF.82_.CF.80.CE.BF.CF.85_.CF.84.CE.B7.CF.81.CE.BF.CF.8D.CE.BD_.CE.B3.CE.B5.CE.BD.CE.B5.CE.B1.CE.BB.CE.BF.CE.B3.CE.B9.CE.BA.CE.AC_.CE.B2.CE.B9.CE.B2.CE.BB.CE.AF.CE.B1» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CE.BD.CE.B1.CF.80.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B4.CE.B9.CE.B1.CF.87.CE.B5.CE.AF.CF.81.CE.B9.CF.83.CE.B7» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.
Σφάλμα παραπομπής: Η ετικέτα <ref> με όνομα «.CE.91.CF.80.CE.BF.CE.B3.CE.B1.CE.BB.CE.B1.CE.BA.CF.84.CE.B9.CF.83.CE.BC.CF.8C.CF.82» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.

Σύνδεσμοι

• Τεχνητή Σπερματέγχυση (Τ.Σ.)
• Η αναπαραγωγή του αγριόχοιρου