Φύλλα
Εισαγωγή στα φύλλα
Φύλλο ονομάζεται το όργανο του φυτού(τροποποιημένος βλαστός) το οποίο κυρίως συνθέτει διάφορες οργανικές ουσίες δια των λειτουργιών της φωτοσύνθεσης, διαπνοής και αναπνοής, και αποθηκεύει υδατάνθρακές και θρεπτικά στοιχεία, έστω και προσωρινά, τα οποία είναι απαραίτητα για την αύξηση, ανάπτυξη και καρποφορία των καρποφόρων δένδρων.[1]
Μέρη των φύλλων
Τα φύλλα αποτελούνται από το έλασμα και το μίσχο. Η επιφάνεια του ελάσματος, ανάλογα με το είδος του καρποφόρου δένδρου, είναι λεία, τριχωτή, ή χνοώδης και σε μερικά είδη πυρηνόκαρπα το έλασμα φέρει αδένες. Ο μίσχος σε μερικά είδη είναι αδενοφόρος (πυρηνόκαρπα) ή πτερυγιοφόρος (εσπεριδοειδή).[1]
Παραμίσχια φύλλα
Μερικά είδη καρποφόρων δένδρων (δαμασκηνιά, κυδωνιά, μηλιά) φέρουν παραμίσχια φύλλα, τα οποία συνιστούν ζεύγος λεπιόμορφων ή φυλλοειδών οργάνων και φέρονται στη βάση του μίσχου και εκατέρωθεν αυτού.[1]
Είδη φύλλων
Τα καρποφόρα δένδρα φέρουν φύλλα απλά (ελιά, μηλοειδή,πυρηνόκαρπα κ.α.) και σύνθετα αρτιόληκτα (ξυλοκερατιά, σχίνος) ή περιττόληκτα (καρυδιά, πεκάν, φιστικιά).[1]
Διάταξη φύλλων
Στα καρποφόρα δένδρα παρατηρείται τόσο η κατ'εναλλαγή διάταξη των φύλλων (εσπεριδοειδή, μηλοειδή, πυρηνόκαρπα κ.α.) όσο και η κατ' αντίθεση διάταξη αυτών (ελιά, ροδιά).[1]
Μέγεθος, σχήμα, περίμετρος φύλλων
Τα είδη των καρποφόρων δένδρων φέρουν φύλλα διαφόρων μεγεθών και σχημάτων (ωοειδές, λογχοειδές, έλλοβο), των οποίων η περίμετρος είναι λειόχειλη (ελιά ή οδοντωτή (μηλοειδή, κ.α.).[1]
Αδένες φύλλων
Η παρουσία αδένων στο έλασμα ή στο μίσχο, ή και στα δυο μέρη, χαρακτηρίζει τα είδη των καρποφόρων δένδρων της ομάδας των πυρηνόκαρπων. Ο αριθμός των αδένων, το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα τους αποτελούν χαρακτηριστικά διάκρισης των ειδών και ποικιλιών. Μεγάλου μεγέθους αδένες απαντώνται στα φύλλα κερασιάς και κυρίως στο μίσχο τους. Μεταξύ των ποικιλιών της ροδακινιάς μερικές στερούνται αδένων.[1]
Στομάτια φύλλων
Το μέγεθος των στοματίων, ποικίλλει σημαντικά, όχι μόνον στα διάφορα είδη φυτών, αλλά ακόμη και στο ίδιο το φυτό. Ο δε αριθμός τους, κατά μονάδα επιφανείας, ποικίλλει ευρέως, ανάλογα με το είδος του φυτού, ως και των συνθηκών του περιβάλλοντος, υπό τις οποίες αναπτύσσεται αυτό. Στα περισσότερα είδη φυτών τα στομάτια φέρονται στην κάτω επιφάνεια (ποσοστό στοματίων 95% στην κάτω επιφάνεια και 5% στην άνω επιφάνεια). Σε μερικά είδη το ποσοστό των στοματίων της άνω επιφάνειας είναι υψηλότερο.[1]
Διατήρηση φύλλων
Στα φυλλοβόλα είδη (πολυετή είδη φυτών, τα οποία διατηρούν τα φύλλα τους μια μόνο βλαστική περίοδο), υπό ευνοϊκές συνθήκες, τα φύλλα είναι δυνατόν να διατηρηθούν επί μια βλαστική περίοδο, ήτοι από της ανοίξεως μέχρι του φθινοπώρου. Στα δε αειθαλή είδη (πολυετή είδη φυτών, τα οποία διατηρούν τα φύλλα τους περισσότερες της μιας βλαστικές περιόδους), αντίθετα, είναι δυνατή η διατήρηση των φύλλων, πέραν της μιας βλαστικής περιόδου και μάλιστα έως 3 έτη στην ελιά και έως 24 μήνες στα εσπεριδοειδή.
Τα φυλλοβόλα είδη αποβάλλουν τα φύλλα τους κατά το φθινόπωρο - χειμώνα και τα αειθαλή είδη όλες τις εποχές του έτους, κυρίως όμως κατά την άνοιξη. Στα αειθαλή, πριν από τη φυλλόπτωση, αναπτύσσεται νέα σειρά φύλλων. Η αποβολή των φύλλων (φυλλόπτωση) οφείλεται στο σχηματισμό στη βάση του μίσχου (στο σημείο όπου αυτός προσφύεται στο βλαστό) ενός λεπτού αφοριστικού στρώματος παρεγχυματικών κυττάρων. Αφοριστικός ιστός μερικές φορές, σχηματίζεται και στη βάση του ποδίσκου των καρπών, που έχει ως αποτέλεσμα την πτώση τους (καρπόπτωση).[1]
Σημασία των φύλλων
Τα φύλλα διαθέτουν ειδικά μορφολογικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά για την εκτέλεση των βασικών λειτουργιών των φυτών, ήτοι της φωτοσύνθεσης διαπνοής και αναπνοής. Τα φύλλα:
- Βιοσυνθέτουν συστατικά όπως είναι οι υδατάνθρακες, τα αμινοξέα και οι πρωτεΐνες, η φλοριζίνη, οι χρωστικές ουσίες, οι αυξητικές ρυθμιστικές ουσίες, οι φαινολικές ουσίες, οι οποίες προσδίνουν ανθεκτικότητα στις ασθένειες και τα έντομα και πολυάριθμες άλλες ουσίες των οποίων ο ρόλος και οι λειτουργίες είναι γνωστές και άγνωστες.
- Αποθηκεύουν υδατάνθρακες και θρεπτικά στοιχεία, έστω και προσωρινά. Μ' άλλα λόγια τα φύλλα συμβάλλουν στην αύξηση και ανάπτυξη των φυτών και γενικότερα στην καρποφορία αυτών.[1]
