Καλλιέργεια κεχριού

Προετοιμασία εδάφους

Καλλιέργεια κεχριού.

Λόγω του μικρού μεγέθους των σπόρων του κεχριού, η σποροκλίνη θα πρέπει να είναι επαρκώς λειοτριβημένη. Έτσι η επιφανειακή κατεργασία θα συνίσταται σε περισσότερες επεμβάσεις φρέζας, δισκοφόρων εργαλείων, οδοντωτής σβάρνας ή καλλιεργητή. Γενικά η προετοιμασία του εδάφους είναι ανάλογη με την προετοιμασία εδάφους του αραβοσίτου ή του σόργου, αλλά διαφέρει στην τελική (επιφανειακή) κατεργασία η οποία είναι περισσότερο δραστική.

Σπορά

Ως φυτά των θερμών κλιμάτων τα είδη του κεχριού σπείρονται την άνοιξη ή το καλοκαίρι ως επίσπορα. Οι ανοιξιάτικες σπορές θα πρέπει να καθυστερούν χρονικά κατά 1-2 εβδομάδες συγκριτικά με τη σπορά του αραβοσίτου λόγω των μεγαλύτερων θερμικών απαιτήσεων των σπόρων του κεχριού για βλάστηση. Οι καλοκαιρινές σπορές δε θα πρέπει να καθυστερούν μετά τα μέσα Ιουλίου. Ο μικρός βιολογικός κύκλος των φυτών επιτρέπει και σπορές στο χρονικό διάστημα από μέσα Απριλίου μέχρι μέσα Ιουλίου, επειδή δεν υπάρχει υπό ελληνικές συνθήκες χρονική πίεση για έγκαιρη ολοκλήρωση του βιολογικού κύκλου.

Η σπορά του κεχριού γίνεται με σπαρτικές μηχανές μικρών σιτηρών σε αποστάσεις 15-30cm. Για το μαργαριτώδες κεχρί οι αποστάσεις είναι μεγαλύτερες λόγω της μεγαλύτερης ανάπτυξής του: στις ξηρές περιοχές της Αφρικής κια των Ινδιών οι συνηθισμένες αποστάσεις μεταξύ των γραμμών είναι 75-100cm. Το βάθος σποράς είναι 1-2cm.

Άρδευση

Τα είδη του κεχριού καλλιεργούνται στις ξηρότερες περιοχές της γης, αφού -λόγω του μικρού τους βιολογικού κύκλου- έχουν μικρές συνολικές απαιτήσεις σε νερό. Επιπλέον, ορισμένα είδη όπως το μαργαριτώδες κεχρί είναι προικισμένα και με χαρακτηριστική αντοχής στην ξηρασία. Εν τούτοις, η επάρκεια εδαφικού νερού σε κρίσιμα στάδια ανάπτυξης βελτιώνει σημαντικά τις τελικές αποδόσεις.

Από πειράματα στο μαργαριτώδες κεχρί προέκυψε ότι έλλειψη νερού στα πρώτα στάδια βλαστητικής ανάπτυξης ελάχιστα επηρεάζει τις τελικές αποδόσεις επειδή καθυστερεί η άνθηση και αυξάνεται η αναλογία των γόνιμων αδελφιών. Έλλειψη νερού κατά τη φάση διαφοροποίησης της ταξιανθίας ασκεί επίσης ελάχιστη επίδραση στις τελικές αποδόσεις, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στα άλλα σιτηρά, επειδή η μειωμένη παραγωγή του κεντρικού στελέχους αντισταθμίζεται από αυξημένη παραγωγή των αδελφιών. Αντίθετα τις περισσότερο αρνητικές είχε η όψιμη έλλειψη νερού, μετά την άνθηση και κατά το γέμισμα των καρπών, αφού οι αποδόσεις μειώνονταν περισσότερο από το μισό συγκριτικά με καλλιέργειες αρδευόμενες τακτικά. Κατά συνέπεια, είναι σημαντική η διασφάλιση επαρκούς νερού με άρδευση κατά τα τελευταία στάδια ανάπτυξης όταν δεν αναμένονται βροχοπτώσεις και το έδαφος είναι ξηρό.

Οι υψηλότερες αποδόσεις για όλα τα εξεταζόμενα είδη επιτυγχάνονται όταν διασφαλίζεται συνολικό ύψος νερού 200-500mm ομοιόμορφα κατανεμημένο στην καλλιεργητική περίοδο.

Λίπανση

Καλλιέργεια κεχριού.

Από μία συγκριτική μελέτη στα πέντε είδη κεχριού, προέκυψε ότι οι απορροφούμενες ποσότητες αζώτου κυμαίνονταν μεταξύ 7,2 (κοινό κεχρί) και 24,3 kg/στρ. (μαργαριτώδες κεχρί).

Στον πιο κάτω πίνακα φαίνεται επίσης η κατανομή του αζώτου μεταξύ βλαστητικών και αναπαραγωγικών οργάνων.

Συνολικές ποσότητες απορροφηθέντος αζώτου (kg/στρ.) σε πέντε είδη κεχριού 13 εβδομάδες μετά τη σπορά
	N (Kg/στρ.)
Είδος	Βλαστ. όργανα	Ταξιανθίες	Σύνολο
Κοινό	4,7	2,5	7,2
Ιταλικό	6,4	6,2	12,6
Μαργαριτώδες	16,1	8,2	24,3
Ιαπωνικό	12,1	3,4	15,5
Δακτυλοειδές	22,8		22,8

Τα δεδομένα του πιο πάνω πίνακα για το κοινό κεχρί είναι πολύ μικρότερα από εκείνα που προκύπτουν από μία άλλη εργασία στο Colorado των Η.Π.Α., όπου το συνολικό ποσό αζώτου που συσσωρεύθηκε στα φυτά κατά την ωρίμανση έφθασε τα 32kg/στρ. Τα αντίστοιχα ποσά ήταν για τον φωσφόρο 3kg/στρ., το κάλι 37kg/στρ., το ασβέστιο 5kg/στρ., το μαγνήσιο 8,5kg/στρ., το θείο 4kg/στρ. και τον σίδηρο 0,23kg/στρ. Από τις πορείες συσσώρευσης των τριών κύριων μακροστοιχείων προκύπτει ότι οι υψηλότεροι ρυθμοί απορρόφησης εντοπίζονται μεταξύ άνθησης και φυσιολογικής ωρίμανσης.

Για το άζωτο και το φωσφόρο διαπιστώθηκε ότι υπάρχει σημαντική εσωτερική διακίνηση κυρίως από τα φύλλα προς τις αναπτυσσόμενες καρποταξίες, παράλληλα προς την απορρόφηση από το έδαφος μέσω των ριζών. Για το κάλι μόνο το 25% εντοπίσθηκε στις καρποταξίες (σε αντίθεση με το 73% του αζώτου και το 91% του φωσφόρου), ενώ το μέγιστο ποσοστό βρισκόταν στα στελέχη. Δεν υπήρχε ένδειξη για εσωτερική διακίνηση καλίου προς τις καρποταξίες.

Παρά το γεγονός ότι τα είδη του κεχριού αποδίδουν σε εδάφη χαμηλής γονιμότητας καλύτερα από οποιοδήποτε άλλο φυτό, η προσθήκη λιπασμάτων αυξάνει σημαντικά τις τελικές αποδόσεις. Εφαρμογή αζωτούχου λιπάσματος σε δόσεις 7,5 και 15kg/στρ. αύξησε σημαντικά (κατά 40-50%) τις αποδόσεις σε βιομάζα ιταλικού και μαργαριτώδους κεχριού συγκριτικά με μη λιπανθέντα αγροτεμάχια στο Tennessee των Η.Π.Α. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν αναφερθεί για το μαργαριτώδες κεχρί σε περιοχές της Αφρικής. Εν τούτοις το κεχρί αντιδρά λιγότερο θεαματικά στη λίπανση συγκριτικά με τον αραβόσιτο και το σόργο. Οι συνιστώμενες δόσεις σε εδάφη μέτριας έως χαμηλής γονιμότητας κυμαίνονται μεταξύ 10-15kg/στρ. αζώτου, 3-8kg/στρ. P₂O₅ και 5-10kg/στρ. K₂O. Απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της λίπανσης είναι η διασφάλιση ικανοποιητικής εδαφικής υγρασίας.

Καταπολέμηση ζιζανίων

Η καταπολέμηση των ζιζανίων σε μια καλλιέργεια κεχριού γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με σκαλίσματα στις χώρες της Αφρικής και της Ασίας, όπου συνήθως πλεονάζει εργατικό δυναμικό. Τα σκαλίσματα διευκολύνονται από τις μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των γραμμών που είναι συνηθισμένες στις περιοχές αυτές.

Έμμεσο τρόπο καταπολέμησης συνιστούν οι πυκνές σπορές οι οποίες άρχισαν να εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια.

Χημική καταπολέμηση των ζιζανίων στο κεχρί εφαρμόζεται περιστασιακά όπου το κόστος εργασίας για σκαλίσματα είναι υψηλό, όπου δεν επαρκούν τα εργατικά χέρια και όπου υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης του κόστους αγοράς και εφαρμογής ζιζανιοκτόνων. Από τα διάφορα προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα μπορούν να εφαρμοσθούν η Atrazine και τα Metolachlor ή Propachlore. Μεταφυτρωτικά μπορούν να εφαρμοσθούν τα Bentazone, Bromoxynil, Chlopylarid, Fluroxypyr καθώς και το MCPA μετά το στάδιο του αδελφώματος και πριν τη διαφοροποίηση της ταξιανθίας.

Συγκομιδή

Κοινό χαρακτηριστικό όλων σχεδόν των ειδών κεχριού είναι η ανομοιομορφία στην ωρίμανση, τόσο σε επίπεδο καρποταξίας όσο και σε επίπεδο φυτού. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε μία καρποταξία, ιδιαίτερα στο κοινό κεχρί να έχουν ωριμάσει πλήρως οι καρποί της κορυφής και να είναι ανώριμοι οι καρποί της βάσης. Η ανομοιομορφία αυτή πολλαπλασιάζεται από τη χρονική διασπορά ωρίμανσης των καρποταξιών στα διάφορα αδέλφια. Αποτέλεσμα αυτού του φαινομένου είναι οι μεγάλες απώλειες καρπών με τίναγμα αν καθυστερήσει, έστω και λίγο, η συγκομιδή. Έτσι, η συγκομιδή γίνεται όταν είναι ώριμο το ανώτερο μισό της καρποταξίας. Στην φάση αυτή, είναι πιθανό τα στελέχη και οι άξονες των καρποταξιών να είναι ακόμη πράσινοι (στο δακτυλοειδές κεχρί μάλιστα υπάρχουν και αρκετά πράσινα φύλλα).

Η ανομοιομορφία ωρίμανσης αποκλείει τον θεραλωνισμό. Συνιστάται επομένως θερισμός των φυτών και φυσική ξήρανσή τους στην επιφάνεια του αγρού ή σε δεμάτια για ορισμένο χρονικό διάστημα. Θα ακολουθήσει ο αλωνισμός είτε με πέρασμα θεραλωνιστικής με ειδικό εξάρτημα συλλογής των κομμένων φυτών είτε με αυτόνομες αλωνιστικές μηχανές. Χειρωνακτική συγκομιδή με διάφορους τρόπους αλωνισμού είναι ακόμα και σήμερα συνηθισμένη σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας.

Είναι προφανές ότι οι αποδόσεις σε καρπό κυμαίνονται σε μεγάλο εύρος τιμών ανάλογα με το περιβάλλον και την καλλιεργητική πρακτική (ξηρικές-αρδευόμενες, λιπαινόμενες ή μη καλλιέργειες). Σύμφωνα με διάφορες πηγές, οι αποδόσεις του κοινού κεχριού κυμαίνονται μεταξύ 160-350kg/στρ., του ιαπωνικού μεταξύ 110-290kg/στρ., του ιταλικού μεταξύ 280-600kg/στρ., του μαργαριτώδους μεταξύ 150-450kg/στρ. και του δακτυλοειδούς μεταξύ 140-500kg/στρ.

Σχετικές σελίδες

• Κεχρί φυτό
• Οι καλλιεργητικές εργασίες πριν τη σπορά του αραβόσιτου
• Καλλιέργεια σόργου
• Σπορά αραβόσιτου
• Σπορά κεχριού
• Μορφολογικά χαρακτηριστικά κεχριού
• Λίπανση κεχριού
• Σιτηρά
• Άρδευση κεχριού
• Ζιζανιοκτονία κεχριού
• Ωρίμανση-Συγκομιδή κεχριού