Εκτροφή βοοειδών

Εκτροφή βοοειδών

Η κτηνοτροφία είναι µία από τις πιο παλιές δραστηριότητες του ανθρώπου, στην προσπάθειά του να εξασφαλίζει την απαραίτητη ποσότητα τροφής. Βοοτροφία ορίζεται ο κλάδος της Κτηνοτροφίας ο οποίος έχει ως αντικείµενο την εκτροφή των βοοειδών για την παραγωγή κυρίως γάλακτος, κρέατος και δέρµατος. Η έντονη ελλειµµατικότητα που παρουσιάζει η χώρα µας σε προϊόντα του κλάδου της βοοτροφίας και τα τεράστια ποσά που ξοδεύουµε για την εισαγωγή τους, της προσδίδουν ιδιαίτερη σηµασία για την εθνική µας οικονοµία.

Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (2006), στην Ελλάδα εκτρέφονται 684.100 βοοειδή, εκ των οποίων 168.000 περίπου είναι ζώα γαλακτοπαραγωγής (αγελάδες, μοσχίδες). Στο σύνδεσμο του ΕΛΟΓΑΚ που ακολουθεί υπάρχουν στοιχεία για τις μηνιαίες παραδόσεις και τη μέση τιμή αγελαδινού γάλακτος κατά το έτος 2012. Αγελαδινό γάλα-μηνιαίες παραδόσεις και μέση τιμή. Επίσης στην πιο κάτω σελίδα της ΕΛ.ΣΤΑΤ υπάρχουν στοιχεία με πιο πρόσφατα του 2009, για εκμεταλλεύσεις με βοοειδή κατά τάξεις μεγέθους και περιφέρεια αλλά και για βοοειδή κατά τάξεις μεγέθους και περιφέρεια. Επιπλέον παρατίθενται στοιχεία για τη διάρθρωση των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Στατιστικά θέματα βοοειδών

Υφιστάμενη κατάσταση αγελαδοτροφικού κλάδου

Βοοειδή σε περιφραγμένο χώρο

Βοοειδές φυλής Belgian Blue

Όχημα μεταφοράς ζώντων βοοειδών

Βουβάλια εκτρεφόμενα στο νομό Σερρών

Ο κλάδος της βοοτροφίας παράγει, κατά βάση, κρέας και γάλα, ενώ ήσσονος σημασίας προϊόντα θεωρούνται το δέρμα, η κόπρος κ.λπ. Τα διατηρούμενα στον κόσμο βοοειδή (αγελάδες, ταύροι, δαμάλες, μόσχοι, μοσχίδες), διαφοροποιούνται, σύμφωνα με τις παραγωγικές τους ιδιότητες, σε κατεύθυνση γαλακτοπαραγωγική, κρεοπαραγωγική ή μικτή (για κρέας και γάλα).

Παγκόσμια βοοτροφία

Οι αγελάδες γαλακτοπαραγωγής ανέρχονται περίπου σε 252 εκατομμύρια ζώα παγκόσμια, σε 39 εκατομμύρια στην Ευρώπη, σε 24 εκατομμύρια στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών και μόλις 213 χιλιάδες στην Ελλάδα (FAO, 2011).

Η ετήσια παραγωγή αγελαδινού γάλακτος ανέρχεται περίπου σε 583 εκατομμύρια τόνους παγκόσμια, σε 208 εκατομμύρια τόνους στην Ευρώπη κατατάσσοντάς την στην πρώτη θέση παγκοσμίως (ποσοστό 35% της παγκόσμιας παραγωγής), σε 147 εκατομμύρια τόνους στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών (ποσοστό 25% της παγκόσμιας παραγωγής) και μόλις 790 χιλιάδες τόνους στην Ελλάδα (ποσοστό 0,14% της παγκόσμιας παραγωγής) (FAO, 2011).

Παγκόσμια, σε επίπεδο χώρας, πρώτη σε παραγωγή αγελαδινού γάλακτος είναι οι ΗΠΑ ακολουθούμενη από την Ινδία και την Κίνα. Ακολουθούν Ρωσία, Βραζιλία, Γερμανία, Γαλλία, Νέα Ζηλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Πολωνία, Ιταλία και άλλες χώρες με μικρότερες παραγωγές.

Η απόδοση των ζώων ανέρχεται περίπου σε 2.300 λίτρα/έτος παγκόσμια, σε 5.200 λίτρα/έτος στην Ευρώπη, σε 6.100 λίτρα/έτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών και μόλις 3.700 λίτρα/έτος στην Ελλάδα (FAO, 2011).

Η ετήσια παραγωγή βουβαλίσιου γάλακτος παγκόσμια ανέρχεται σε 92 εκατομμύρια τόνους και οι χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή είναι: η Ινδία (68%), το Πακιστάν (23,5%), η Κίνα (3,7%), η Αίγυπτος (2,9%), το Νεπάλ (1,1%) και άλλες χώρες με μικρότερα ποσοστά.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος κατέχει σημαντικό ποσοστό της αξίας της αγροτικής παραγωγής, περίπου το 13% και διαφέρει μεταξύ των κρατών-μελών, τείνοντας να είναι υψηλότερη στη Βόρεια Ευρώπη (περίπου 85% της συνολικής παραγωγής) και χαμηλότερη στις Μεσογειακές χώρες (κάτω από 8% για κάθε κράτος μέλος). Έτσι, η Γερμανία παράγει περίπου το 20% του συνολικά παραγόμενου αγελαδινού γάλακτος στην ΕΕ, η Γαλία το 17%, το Ηνωμένο Βασίλειο το 10%, η Ιταλία το 7,5%, οι Κάτω Χώρες το 7%, η Ισπανία το 4% και η Ελλάδα μόλις το 0,5% (Eurostat, 2011).

Ελληνική βοοτροφία

Στην Ελλάδα εκτρέφονται περίπου 730.000 βοοειδή, εκ των οποίων τα 200.000 περίπου είναι γαλακτοπαραγωγής, τα 430.000 είναι κρεοπαραγωγής και υπόλοιπα 100.000 είναι μικτής παραγωγής. Από αυτά παράγονται περίπου 700.000 τόνοι αγελαδινού γάλακτος και 65.000 τόνοι βόειου-μοσχαρίσιου κρέατος. Η πλειονότητα του ζωικού κεφαλαίου αποτελείται από εγχώριες βελτιωμένες αγελάδες σε ποσοστό 64% του συνόλου των αμελγόμενων αγελάδων, το 27% του συνόλου είναι γενετικά βελτιωμένες, προέλευσης από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και σε μόλις 9% του συνόλου είναι εγχώριες αβελτίωτες (ΥΠΑΑΤ 2009).

Όσον αφορά στον κλάδο της γαλακτοπαραγωγού αγελαδοτροφίας, κύριο χαρακτηριστικό του είναι η ταχεία αύξηση του μεγέθους των μονάδων και η αντίστοιχη μείωση του αριθμού των παραγωγών. Ο αριθμός των αγελαδοτρόφων το 1989 ανερχόταν περίπου στις 55.000, το 1999 μειώθηκε στις 12.000 περίπου ενώ το 2011 δεν υπερβαίνει τους 5.000 παραγωγούς.

Αν και ο βόειος πληθυσμός παρουσίασε σημαντική πτώση για πολλά χρόνια, η παραγωγή αγελαδινού γάλακτος αυξήθηκε σημαντικά γεγονός που οφείλεται στην αύξηση της μέσης απόδοσης γάλακτος των αγελάδων. Παρόλα αυτά η μέση απόδοση γάλακτος ανά αγελάδα στη χώρα μας εξακολουθεί να παραμένει σχετικά χαμηλή σε σχέση με το μέσο όρο της Ε.Ε. (6.100 λίτρα/έτος) (ΥΠΑΑΤ, 2007, FAO 2011).

Τύποι εκτροφής και μέθοδοι σταβλισμού βοοειδών στην Ελλάδα

Περιορισμένος σταβλισμός βοοειδών

Στη βοοτροφία όσον αφορά στον ελληνικό χώρο οι τύποι εκτροφής διακρίνονται σε:

• εκτροφές των ορεινών περιοχών,
• εκτροφές των ημιορεινών και λοφοειδών περιοχών και
• εκτροφές των πεδινών περιοχών.

Οι μέθοδοι σταβλισμού διακρίνονται σε:

• περιορισμένο σταβλισμό
• ελεύθερο σταβλισμό και
• ημιελεύθερο σταβλισμό.

Εγκαταστάσεις βοοειδών

Βουστάσιο θερμοκηπιακού τύπου

Ατομικές θέσεις ανάπαυσης αγελάδων μέσα στο βουστάσιο

Αμελκτήριο αγελάδων

Με τον όρο κτηνοτροφική εγκατάσταση νοείται το σύνολο των απαραίτητων υποδομών για την εκτροφή οποιουδήποτε είδους ζώου. Η αδειοδότηση και λειτουργία των κτηνοτροφικών εγκαταστάεων διέπονται πλέον από τις διατάξεις του νόμου 4056/2012. Τα βοοειδή έχουν ανάγκη χώρων, στους οποίους να μπορούν να τρέφονται, να κινούνται, να γεννούν, να αναπτύσσονται και να αρμέγονται, προφυλαγμένα από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Οι χώροι αυτοί αποτελούν τους στάβλους. Οι στάβλοι μαζί με τους βοηθητικούς τους χώρους, καθώς και τις αποθήκες και τα παρασκευαστήρια ζωοτροφών, απαρτίζουν το βουστάσιο. Οι στάβλοι πρέπει να διασφαλίζουν στα ζώα άνετη, ήσυχη, ασφαλή και υγιεινή διαβίωση, καθώς και εύκολη και γρήγορη μετακίνηση. Η χωροθέτηση των στάβλων και των αποθηκών, καθώς και η διαρρύθιση των εσωτερικών χώρων των στάβλων, πρέπει να είναι τέτοια που να διευκολύνει και να μειώνει την ανθρώπινη εργασία, έτσι ώστε να αυξάνεται η παραγωγικότητά της.

Στο pdf που ακολουθεί και πιο συγκεκριμένα στις σελίδες 29-38 γίνεται εκτενής αναφορά για τα βουστάσια. Αναφέρονται όλοι οι χώροι κίνησης των αγελάδων και πως αυτοί πρέπει να είναι διαμορφωμένοι. Βουστάσια.

Στον παρακάτω σύνδεσμο υπάρχουν αρχιτεκτονικές μελέτες κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων καθώς και οι περιγραφή λειτουργικότητας των σχεδίων των βουστασίων. Αρχιτεκτονικές μελέτες κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Μέχρι σήμερα ο κτηνίατρος ήταν αμέτοχος στο σχεδιασμό και την έναρξη λειτουργίας μιας νέας εκτροφής γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να καλειται στη συνέχεια όχι μόνο για να θεραπεύσει προβλήματα υγείας των ζώων αλλά και να διορθώσει σφάλματα στις σταβλικές εγκαταστάσεις που σχετίζονται με την ευζωία των εκτρεφόμενων αγελάδων. Επομένως, η συμμετοχή του κτηνιάτρου είναι απαραίτητη σε όλα τα στάδια που αφορούν στη δημιουργία μιας νέας εκτροφής γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής, κατά σειρά στάδια:

1. Επιλογή της τοποθεσίας,
2. Σχεδιασμός των εγκαταστάσεων,
3. Επιλογή του οικοπέδου και
4. Αδειοδότηση της εκτροφής.

Στη μεταπτυχιακή διατριβή που ακολουθεί με τίτλο "Ο ρόλος του κτηνιάτρου στο σχεδιασμό των εγκαταστάσεων εκτροφής γαλακτοπαραγωγών αγελάδων"αναφέρεται αναλυτικά το πόσο απαραίτητη είναι η συμμετοχή του κτηνιάτρου σε όλα τα στάδια που αφορούν στη δημιουργία μιας νέας εκτροφής γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Ο ρόλος του κτηνιάτρου στο σχεδιασμό των εγκαταστάσεων εκτροφής γαλακτοπαραγωγών αγελάδων. Ως προς τα κτηνοτροφικά απόβλητα και τις μεθόδους χειρισμού τους, στο ΦΕΚ που ακολουθεί δίνονται αναλυτικές οδηγίες προς τους αγρότες για την εκάστοτε περίπτωση. Έγκριση κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής. Τέλος σε ό,τι αφορά στο μηχανικό άρμεγμα, μέλημα του κτηνοτρόφου στην επιλογή και την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών για την οργάνωση μιας αίθουσας αρμέγματος είναι η εξασφάλιση κατ' αρχήν της ομαλής λειτουργίας του αρμεκτηρίου και κατά δεύτερον στις προσφερόμενες καινοτομίες και επιμέρους ευκολίες, που παρέχει το κάθε συγκρότημα. Στο pdf που ακολουθεί αναφέρονται με λεπτομέρειες πληροφορίες για τα αρμεκτικά συγκροτήματα. Αρμεκτικά συγκροτήματα

Διατροφή μηρυκαστικών ζώων (Βοοειδή)

Βίκος

Κτηνοτροφική ποικιλία κουκιάς Aqua dulce

Τα βοοειδή είναι μηρυκαστικά. Όπως όλα τα ζώα χρειάζονται δύο βασικές πηγές τροφίμων :

1. Ενεργειακές και
2. Αζωτούχες.

Με τα διάφορα αυτά είδη τροφίμων ρυθμίζουν τη θερμοκρασία τους, περπατούν, διαμορφώνουν το μυϊκό τους σύστημα και εξασφαλίζουν το μεταβολισμό τους. Η διατροφή διαδραματίζει επομένως μείζονα ρόλο στις επιδόσεις παραγωγής (κρέατος ή γάλακτος) και αναπαραγωγής των ζώων. Το 85% περίπου του διαιτολογίου των βοοειδών προέρχεται από χορτονομή και σιτηρά που παράγονται στο χώρο της εκμετάλλευσης. Τα υπόλοιπα αποτελούνται από φυτικούς πρωτεϊνικούς πόρους. Τα ξηρικά ψυχανθή που κυρίως καλλιεργούνται για την κτηνοτροφία είναι:

• βίκος για ενσίρωση ή σανό
• μπιζέλι για ενσίρωση ή σανό
• συγκαλλιέργεια (σμιγός) βίκου ή μπιζελιού με βρώμη ή κριθάρι για ενσίρωση ή σανό
• κουκιά κτηνοτροφικά για καρπό
• ρεβίθι κτηνοτροφικό για καρπό
• μπιζέλι κτηνοτροφικό για καρπό. Στη συνέχεια ακολουθεί σύνδεσμος με πληροφορίες σχετικά με τα ψυχανθή στη διατροφή των ζώων. Τα ψυχανθή στη διατροφή των ζώων

Οταν μιλάμε για διατροφή δεν πρέπει να παραλείπουμε το νερό. Ένα βοοειδές πίνει από 30 έως 50 λίτρα νερό την ημέρα, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξής του, την εξωτερική θερμοκρασία και τη διατροφή του. Επιπλέον αξίζει να ειπωθεί ότι η χρήση ζωϊκών αλεύρων απαγορεύεται για το σύνολο των φυτοφάγων. Η λιποπεριεκτικότητα του γάλακτος, είναι μία ποιοτική ιδιότητα η οποία επηρεάζεται μεν από γενετικούς παράγοντες, αλλά έχει και άμεση εξάρτηση από την διατροφή του ζώου. Ο επιθυμητός στόχος κάθε γαλακτοπαραγωγού κτηνοτρόφου είναι η επίτευξη υψηλής γαλακτοπαραγωγής με υψηλή περιεκτικότητα του γάλακτος σε λίπος (λιποπεριεκτικότητα). Για την επίτευξη του στόχου αυτού πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή του ζώου, η οποία πρέπει να είναι ισόρροπη από κάθε άποψη, δηλαδή να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες και τις ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά σε ημερήσια βάση καθώς και να εξασφαλίζει την εκδήλωση των συμβιωτικών φαινομένων των προ-στομάχων του μηρυκαστικού. Τέλος επειδή η τεχνολογία έχει μπει για τα καλά στη ζωή του ανθρώπου, υπάρχει πλέον η ηλεκτρονική διατροφή των αγελάδων. Η λειτουργία του συστήματος αυτού βασίζεται στο γεγονός ότι κάθε αγελάδα έχει τον δικό της ηλεκτρονικό αριθμό, τη δική της ταυτότητα, τα οποία είναι αποθηκευμένα σ' ένα ειδικό εξάρτημα στερεωμένο σ'ένα κολάρο. Αυτή η κατασκευή προσδίδει μία ταυτότητα, η οποία είναι μοναδική για κάθε ζώο κι έτσι μπορεί να αναγνωριστεί από το ηλεκτρονικό σύστημα. Στη μεταπτυχιακή διατριβή πιο κάτω, γίνεται αναφορά σ' αυτό το σύστημα διατροφής των αγελάδων. Ηλεκτρονική διατροφή αγελάδων.

Βιολογική εκτροφή βοοειδών

Βοοειδές ελεύθερο σε βοσκότοπο

Η βιολογική (οικολογική) εκτροφή ζώων αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των οικολογικών αγροκτημάτων. Συντελεί στην ολοκλήρωση των κύκλων των θρεπτικών στοιχείων, με τον μετασχηματισμό μιας μορφής οργανικής ουσίας σε άλλη, συμβάλλει έτσι στην βελτίωση των εδαφών και στην αειφόρο ανάπτυξη. Η βιολογική κτηνοτροφία είναι σύστημα εκτροφής των ζώων το οποίο βασίζεται στις φυσιολογικές τους ανάγκες:

• στηρίζεται στη φυσική διαβίωση των ζώων,
• χρησιμοποιεί κατά βάση ζωοτροφές που έχουν παραχθεί με βιολογικό τρόπο, είτε στο ίδιο αγρόκτημα είτε στα άλλα βιολογικά αγροκτήματα της περιοχής,
• περιορίζει στα ελάχιστο δυνατό τη χρήση συνθετικών αλλοπαθητικών φαρμάκων,
• είναι αντίθετο προς τη γενετική τροποποίηση,
• προστατεύει το περιβάλλον και
• διακρίνεται για την ποιότητα και την υγιεινή των προϊόντων που παράγονται.

Έτσι και στη βιολογική εκτροφή βοοειδών σημαντικό ρόλο παίζουν η καταγωγή των ζώων, η διατροφή που θα ακολουθήσουν, η αναπαραγωγή που πρέπει να βασίζεται σε φυσικές μεθόδους κ.λπ.

Φροντίδες

Τα µοσχάρια, αρσενικά ή θηλυκά, αποτελούν σηµαντικό κεφάλαιο για κάθε αγελαδοτροφική εκµετάλλευση, γι’ αυτό και πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα στη στέγαση και διατροφή τους στα πρώτα στάδια της ζωής τους. Οι φροντίδες λοιπόν απ' την πλευρά του κτηνοτρόφου έχουν να κάνουν με τη διαχείριση και εκτροφή των νεογέννητων μοσχαριών, όπως είναι οι φροντίδες αμέσως μετά τον τοκετό, η διατροφή των νεογέννητων μοσχαριών, η σήμανση και αποκεράτωσή τους κ.ά. Πριν όμως τη φροντίδα των νεογέννητων ο κτηνοτρόφος πρέπει να δίνει ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα στην έγκυο αγελάδα. Όπως είναι η μεταφορά της σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο βουστάσιο λίγες μέρες πριν τον τοκετό καθώς και τα εμβόλια που πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Σχετικές σελίδες

• Βοοειδή
• Βόειο κρέας
• Υφιστάμενη κατάσταση αγελαδοτροφικού κλάδου
• Τύποι εκτροφής και μέθοδοι σταβλισμού βοοειδών στην Ελλάδα
• Εγκαταστάσεις βοοειδών
• Διατροφή μηρυκαστικών ζώων (Βοοειδή)
• Βιολογική εκτροφή βοοειδών
• Διαχείριση και εκτροφή νεογέννητων μοσχαριών
• Μέτρα για την εξασφάλιση της επιβίωσης και της υγείας του μοσχαριού

Σύνδεσμοι

• ΕΛΟΓΑΚ
• Αγελαδινό γάλα-μηνιαίες παραδόσεις και μέση τιμή
• ΕΛ.ΣΤΑΤ
• Στατιστικά θέματα βοοειδών