Πράσο φυτό
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Το πράσο είναι ένα σημαντικό για την Ελλάδα καλλιεργούμενο χειμερινό λαχανικό της οικογένειας των λειριωδών. Καλλιεργείται για το χονδρό, λευκό του ψευδοστέλεχος (βάση των φύλλων), το οποίο μαγειρεύεται τηγανητό ή βραστό σε σούπες ή με ρύζι, ψήνεται στπον ατμό ή χρησιμοποιείται σε σαλάτες. Στην αγορά εμφανίζεται τον Αύγουστο - Σεπτέμβριο και τελειώνει τον Απρίλιο - Μάϊο του επόμενου χρόνου. Είναι δηλαδή χειμερινό λαχανικό. Η δημοτικότητά του οφείλεται στο ελαφρύ και ευχάριστο άρωμα του φαγώσιμου μέρους του φυτού. Η περιεκτικότητά του σε θρεπτικά στοιχεία είναι 85% νερό, 2,2% πρωτεΐνες, 11,2% υδατάνθρακες και 0,3% λιπαρά. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις με πράσο καλλιεργούνται στα γεωγραφικά διαμερίσματα Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Αττικής. Οι πιο υψηλές αποδόσεις λαμβάνονται στους νόμους Κοζάνης, Ημαθίας, Πιερίας και Θεσσαλονίκης. [1]
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Το πράσο είναι φυτό διέτες, δηλ. απαιτεί δύο καλλιεργητικές περιόδους για να συμπληρώσει το βιολογικό του κυκλό από σπόρο σε σπόρο. Τον πρώτο χρόνο αναπτύσσεται μόνο βλαστικά και τον δευτερό χρόνο σχηματίζει ανθικό στέλεχος και ωριμάζει σπόρους. Η ρίζα είναι θυσσανωτή, επιπόλαια αν και αναπτύσσεται κάπως βαθύτερα απ' ότι αυτή του κρεμμυδιού. Το φυτό δεν σχηματίζει ευδιάκριτο βολβό και στη βάση του φυτού το κάτω μέρος των φύλλων διογκώνεται σε ένα υποτυπώδη, απλό και λευκό βολβό. Το πράσο δεν έχει ευδιάκριτο βλαστό. Ο βλαστός περιορίζεται σε μια πλάκα ή πολύ μικρό κλώνο από το κάτω μέρος του οποίου σχηματίζονται οι ρίζες και από το άνω ξεκινούν τα φύλλα τα οποία αλληλοκαλύπτονται στη βάση τους και σχηματίζουν ένα ψευδοστέλεχος. Το ύψος του ψευδοστέλεχους, ανάλογα με την ποικιλία, φθάνει τα 50-70cm. Τα φύλλα ξεκινούν από το δίσκο, έχουν αλληλοκαλυπτόμενη λευκή βάση και το ελεύθερο άκρο τους ή έλασμα είναι επίπεδο ή διπλώνει στη μέση και κατά μήκος είναι πράσινο, και όσο απομακρύνεται από το ψευδοστέλεχος λεπτύνεται και καταλήγει σε μύτη. Τα φύλλα των διαφόρων ποικιλίων διαφέρουν και ως προς το πλάτος και ως προς το μήκος είναι όμως τοποθετημένα σε δύο αντίθετες σειρές, έτσι που το ένα βρίσκεται πάνω από το άλλο σε ίσες αποστάσεις από τον κεντρικό άξονα. Το ανθικό στέλεχος εμφανίζεται κανονικά τον δεύτερο χρόνο από το κέντρο του φυτού και φαίνεται σαν να διαιρεί τα φύλλα σε δύο ισοδύναμα μέρη. Είναι συμπαγές, λείο και σχετικά ισοδιαμετρικό σε όλο του το μήκος. Τα άνθη είναι λευκά, ιώδη ή ρόδινα και εμφανίζονται μαζεμένα (300-400) σε μια σχεδόν σφαιρική μεγάλη ταξιάνθια στην κορυφή του ανθικού στέλεχους. Ο καρπός είναι κάψα τρίχωρος, τριγωνικός, σχεδόν σφαιρικός, με πολλά μαύρα συρρικνωμένα σπέρματα, τα οποία μοιάζουν πολύ με αυτά του κρεμμυδιού. Σε 1gr σπόρου περιέχονται 400 περίπου σπέρματα. Ο σπόρος διατηρεί τη βλαστικότητά του για 3 χρόνια. [1]
Σχηματισμός ανθικών στελεχών
Το πράσο είναι διετές φυτό. Όμως, όπως και το κρεμμύδι, εάν εκτεθεί σε παρατεταμένες χαμηλές θερμοκρασίες υφίσταται εαρινοποίηση και εμφανίζει ανθικό στέλεχος τον πρώτο χρόνο της καλλιέργειας του, που το καθιστά ακατάλληλο για εμπορία. Όταν το πράσο αναπτύσσεται σε σταθερή θερμοκρασία 15oC (ημέρα και νύχτα), σχηματίζει ανθικό στέλεχος, ανεξάρτητα από την φωτοπερίοδο. Αν αναπτύσσεται συνέχεια (ημέρα και νύχτα), ακόμη και στου 21oC μπορεί να παρατηρηθεί μερική άνθηση. Όμως στη φύση, τέτοιες συνθήκες δεν είναι δυνατόν να παρατηρηθούν. [1]
Κλιματικές συνθήκες
Το πράσο αναπτύσσεται καλά όταν η θερμοκρασία αέρος κυμαίνεται από 15-20oC. Είναι όμως φυτό, που αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα, μάλιστα θεωρείται πιο ανθεκτικό και από το κρεμμύδι. Έχει δειχθεί πειραματικά ότι υπάρχουν ποικιλίες που επιζούν και σε θερμοκρασίες -19oC όταν το έδαφος είναι καλυμμένο με χιόνι, και στους -17oC όταν το έδαφος δεν είναι καλυμμένο με χιόνι. Η ανάπτυξή του ευνοείται σε μέρη δροσερά με συχνές βροχοπτώσεις ή ποτίσματα, δηλ. όπου η υγρασία του εδάφους και ατμόσφαιρας είναι σχετικά υψηλή, όχι όμως υπερβολική. Οι απαιτήσεις αυτές του πράσου σε θερμοκρασία και υγρασία, φαίνεται ότι ικανοποιούνται καλύτερα την εποχή της καλλιέργειας σε περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας. [1]
Εδαφικές συνθήκες
Το πράσο είναι φυτό απαιτητικό ως προς το έδαφος για να αναπτυχθεί ικανοποιητικά και να δώσει προϊόν καλής ποιότητας. Τα καταλληλότερα εδάφη είναι τα ελαφρά έως μέσης σύστασης, βαθειά, γόνιμα και πλούσια σε οργανική ουσία. Επίσης, τα εδάφη θα πρέπει να στραγγίζουν και να αερίζονται καλά. Βαρειά εδάφη και εδάφη που σχηματίζουν κρούστα, θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί δεν στραγγίζουν και δεν αερίζονται ικανοποιητικά και παρουσιάζουν δυσκολιές κατά τη συγκομιδή. Το πράσο δεν αντέχει στα πολύ όξινα ούτε και πολύ αλκαλικά εδάφη. Το άριστο pH για μέγιστη παραγωγή πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 6,5 - 7,5. [1]
Βολβοποίηση
Το πράσο στις πιο πολλές θερμοκρασίες δεν σχηματίζει βολβό. Μόνο όταν το μήκος της ημέρας είναι πολύ μεγάλο (19-24 ώρες φως), τότε το πράσο σχηματίζει κανονικό βολβό και η βολβοποίηση είναι μεγάλη όταν το επίπεδο θερμοκρασίας βρίσκεται μεταξύ 15 - 18oC παρά στους 12 ή 21oC. [1]
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός του πράσου ξεκινάει με σπορά στο σπορείο και μόλις τα φυτά αποκτήσουν διάμετρο περίπου 1cm στην περιοχή του λαιμού μεταφυτεύονται στις τελικές θέσεις. Στο σπορείο το έδαφος πρέπει να είναι αμμώδες έτσι ώστε να αναπτυχθεί καλύτερα το φυτό (καλύτερη θέρμανση). Η σπορά γίνεται επιφανειακά σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους απόσταση 8-15cm. Η ποσότητα του σπόρου που χρειάζεται για να φυτευτεί 1 στρέμμα είναι περίπου 400gr. Ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης των νεαρών φυτών είναι 12-21oC. Μετά την έξοδο των φυτών από το έδαφος ακολουθεί αραίωμα των φυτών έτσι ώστε οι αποστάσεις μεταξύ τους πάνω στις γραμμές σποράς να είναι περίπου 5cm. Η εξαγωγή των φυταρίων πραγματοποιείται μόλις τα φυτά αποκτήσουν ύψος 20-25cm. Μία ημέρα πριν από αυτή την καλλιεργητική εργασία προηγείται ένα καλό πότισμα του χωραφιού, που θα βοηθήσει στην εξαγωγή των φυτών. Αμέσως πριν τη μεταφύτευση των φυτών ακολουθούν 2 καλλιεργητικές φροντίδες που είναι η μείωση του ριζικού συστήματος στα 4cm περίπου και περιορισμός του φυλλώματος από τα 20-25cm στα 15-20cm. Η εποχή σποράς στο σπορείο γίνεται τον Μάρτιο και μετά από 3-4 μήνες η μεταφύτευση των φυταρίων στις τελικές θέσεις. Τα φυτά παραμένουν στο χωράφι για άλλους 4-5 μήνες. [2]
Ασθένειες
Όπως συμβαίνει και με τις άλλες καλλιέργειες των βολβοδών λαχανικών (κρεμμύδι και σκόρδο), έτσι και για το πράσο ίσχυουν λίγο πολύ οι ίδιες ασθένειες. Αναλύονται εκτεταμένα στον παρακάτω σύνδεσμο:
Εχθροί
Το πράσο προσβάλλεται από εχθρούς όπως τον κρεμμυδοφάγο, τον νηματώδη, τον θρίπα, κ.ά. Αναλυτικά όλοι οι εχθροί και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναφέρονται λεπτομερώς στον σύνδεσμο που ακολουθεί:
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Τα βολβώδη λαχανικά του Ολύμπιου Χρήστου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Πράσο, του Χαράλαμπου Θανόπουλου, MSc Γεωπόνος Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών, Αθήνα 2008.]
- ↑ Κυριότεροι εχθροί βολβώδων λαχανικών, πτυχιακή μελέτη του φοιτητή Σκουλά Κωνσταντίνου, Ηράκλειο 2009.
