Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων του "Εσπεριδοειδή"

Από GAIApedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση
(→‎Βιβλιογραφία)
 
(25 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από 2 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
 
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών.jpg|thumb|px100|Εσπεριδοειδή]]
 
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών.jpg|thumb|px100|Εσπεριδοειδή]]
 +
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών II.jpg|thumb|px100|Δέντρο πορτοκαλιάς]]
  
−
Ο όρος εσπεριδοειδή<ref name="Εσπεριδοειδή"/> αναφέρεται σε μία ομάδα φυτών που κατατάσσεται στην οικογένεια ρυτοειδή. Είναι χαμηλά δένδρα, που τα φύλλα τους δεν πέφτουν (αειθαλή) και [[Καλλιέργεια εσπεριδοειδών |καλλιεργούνται]] στις τροπικές ή ημιτροπικές και στις εύκρατες χώρες. Στα εσπεριδοειδή ανήκουν:
+
Ο όρος εσπεριδοειδή <ref name="Εσπεριδοειδή II"/> αναφέρεται σε μία ομάδα φυτών που κατατάσσεται στην οικογένεια ρυτοειδή. Είναι χαμηλά δένδρα, που τα φύλλα τους δεν πέφτουν (αειθαλή) και [[Καλλιέργεια εσπεριδοειδών |καλλιεργούνται]] στις τροπικές ή ημιτροπικές και στις εύκρατες χώρες. Στα εσπεριδοειδή ανήκουν:
  
 
*η πορτοκαλιά,
 
*η πορτοκαλιά,
Γραμμή 11: Γραμμή 12:
 
*η περγαμοντιά.
 
*η περγαμοντιά.
  
−
Τα δέντρα αυτά τα λένε και "ξινά", γιατί η γεύση των καρπών τους είναι ξινή ή υπόξινη. Τα εσπεριδοειδή λέγονται ακόμα και "λεμονοπορτόκαλα" και "ξινόδενδρα". Τα φύλλα και τα άνθη τους ευωδιάζουν. Τα εσπεριδοειδή ευδοκιμούν πολύ στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στα παράλια μέρη και νησιά.
+
Τα δέντρα αυτά τα λένε και "ξινά", γιατί η γεύση των καρπών τους είναι ξινή ή υπόξινη. Τα εσπεριδοειδή λέγονται ακόμα και "λεμονοπορτόκαλα" και "ξινόδενδρα". Τα φύλλα και τα άνθη τους ευωδιάζουν. Τα εσπεριδοειδή ευδοκιμούν πολύ στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στα παράλια μέρη και νησιά. Αρχικά καλλιεργούνταν μόνο στις Ινδίες, την Κίνα και την Ιαπωνία κι από εκεί εξαπλώθηκαν σ' όλες τις χώρες που έχουν κατάλληλο κλίμα (δροσερό) και έδαφος (αμμοαργιλώδες).
 +
 
 +
Η σημασία των εσπεριδοειδών <ref name="Εσπεριδοειδή"/> στη γεωργία και στην παγκόσμια οικονομία συνάγεται από την ευρεία τους εξάπλωση και τη μεγάλη παραγωγή. Τα εσπεριδοειδή καλλιεργούνται σε χώρες, που έχουν τροπικό και υποτροπικό κλίμα, κατάλληλο έδαφος, επαρκή υγρασία και είναι απαλλαγμένες από παγετούς. Η καλλιεργούμενη έκταση σε παγκόσμια κλίμακα υπολογίζεται σε 24 εκατομμύρια στρέμματα, της οποίας το 80% ανήκει στις παραμεσόγειες χώρες και στη Βόρειο και Κεντρική Αμερική.
 +
 
 +
{{{top_heading|==}}}Βοτανική ταξινόμηση εσπεριδοειδών{{{top_heading|==}}}
 +
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών IIII.jpg|thumb|px100|Δέντρο πορτοκαλιάς]]
 +
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών IIIIII.jpg|thumb|px100|Δέντρο λεμονιάς]]
 +
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών IIIIIIII.jpg|thumb|px100|Δέντρο μανταρινιάς]]
 +
 
 +
Η [[Βοτανική ταξινόμηση των εσπεριδοειδών |οικογένεια Rutaceae]] <ref name="Εσπεριδοειδή"/> ανήκει στη διαίρεση Embryophyta Siphonogana ή Spermatophyta, στην υποδιαίρεση Angiosperme, στην κλάση Dicotyledoneae, στην υποκλάση Archichlamydeae, στην τάξη Geraniales, στην υποτάξη Geraniineae, μαζί με άλλες 11 οικογένειες φυτών κατατασσόμενες από τους Engler και Diels κατά την ακόλουθη σειρά:
 +
#Oxalidaceae
 +
#Geraniaceae
 +
#Tropaeolaceae
 +
#Linaceae
 +
#Erythroxylaceae
 +
#Zygophyllaceae
 +
#Cneoraceae
 +
#Rutaceae
 +
#Simarubaceae
 +
#Burseraceae
 +
#Meliaceae
 +
#Acariaceae.
 +
Οι άλλες υποτάξεις των Geraniales είναι οι ακόλουθες:
 +
#Malpighineae
 +
#Polygalineae
 +
#Dichapetalineae
 +
#Tricoccae
 +
#Callitrichineae.
 +
Η οικογένεια Rutaceae ταξινομείται κατά τον Engler σε επτά υποοικογένειες:
 +
*Rutoideae
 +
*Dictyolomatoideae
 +
*Flindersioideae
 +
*Seathelioideae
 +
*Toddalioideae
 +
*Aurantioideae
 +
*Rhabdondreoideae.
 +
Τα είδη που ανήκουν στην υποοικογένεια Aurantioideae είναι δέντρα ή θάμνοι αειθαλή, εκτός των τριών μονοτυπικών γενών, Poncirus, Aegle και Feronia, τριών ειδών του γένους Clausena και ενός είδους του γένους Myrraya, που είναι φυλλοβόλα.
  
 
{{{top_heading|==}}}Ποικιλίες εσπεριδοειδών{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Ποικιλίες εσπεριδοειδών{{{top_heading|==}}}
 +
[[Image:Καρποί εσπεριδοειδών III.jpg|thumb|px100|Πορτοκάλι ποικιλίας Μέρλιν]]
  
−
Τα εσπεριδοειδή διαχωρίζονται σε αρκετές [[Ποικιλίες εσπεριδοειδών |ποικιλίες]]. Μερικές από αυτές είναι οι [[Πορτοκαλιά-ποικιλίες |ποικιλίες πορτοκαλιάς]], οι [[Λεμονιά-ποικιλίες |ποικιλίες λεμονιάς]], οι [[Μανταρινιά-ποικιλίες |ποικιλίες μανταρινιάς]], οι [[Ποικιλίες νεραντζιάς|ποικιλίες νεραντζιάς]] κ.ά. Οι πιο πολλές ποικιλίες των εσπεριδοειδών ανέχονται τις σχετικά ψηλές θερμοκρασίες, αλλά οι απότομες αυξήσεις της θερμοκρασίας σε επίπεδα ψηλότερα των κανονικών, ή οι υπερβολικά ψηλές θερμοκρασίες, που συνοδεύονται από χαμηλή σχετική υγρασία, συνήθως είναι επιζήμιες. Ευαισθησία παρουσιάζουν οι νεαροί καρποί και τα φύλλα.
+
Τα εσπεριδοειδή διαχωρίζονται σε αρκετές [[Ποικιλίες εσπεριδοειδών |ποικιλίες]]. Μερικές από αυτές είναι οι [[Πορτοκαλιά-ποικιλίες |ποικιλίες πορτοκαλιάς]], οι [[Λεμονιά-ποικιλίες |ποικιλίες λεμονιάς]], οι [[Μανταρινιά-ποικιλίες |ποικιλίες μανταρινιάς]], οι [[Ποικιλίες νεραντζιάς|ποικιλίες νεραντζιάς]] κ.ά. Οι πιο πολλές ποικιλίες των εσπεριδοειδών ανέχονται τις σχετικά ψηλές θερμοκρασίες, αλλά οι απότομες αυξήσεις της θερμοκρασίας σε επίπεδα ψηλότερα των κανονικών, ή οι υπερβολικά ψηλές θερμοκρασίες, που συνοδεύονται από χαμηλή σχετική υγρασία, συνήθως είναι επιζήμιες. Ευαισθησία παρουσιάζουν οι νεαροί καρποί και τα φύλλα. Το πιο ανθεκτικό στο ψύχος είδος από τα εσπεριδοειδή, του οποίου η ανθεκτικότητα είναι μεγαλύτερη, όταν είναι εμβολιασμένο πάνω σε υποκείμενο [[Βοτανικοί χαρακτήρες του P. Trifoliata |Poncirus trifoliata]] είναι το [[Καλλιέργεια του κουμ-κουάτ |Κουμ-κουάτ]].
  
 
{{{top_heading|==}}}Εδαφοκλιματικές συνθήκες{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Εδαφοκλιματικές συνθήκες{{{top_heading|==}}}
Γραμμή 21: Γραμμή 59:
 
Το [[Κλιματικές συνθήκες εσπεριδοειδών |κλίμα]], το ανάγλυφο του εδάφους,<ref name="Εσπεριδοειδή"/>  η σύσταση του [[Έδαφικές απαιτήσεις εσπεριδοειδών |εδάφους]] και η επάρκεια νερού αποτελούν το φυσικό περιβάλλον των εσπεριδόδενδρων και καθορίζουν την επιτυχία των εσπεριδοφυτειών.
 
Το [[Κλιματικές συνθήκες εσπεριδοειδών |κλίμα]], το ανάγλυφο του εδάφους,<ref name="Εσπεριδοειδή"/>  η σύσταση του [[Έδαφικές απαιτήσεις εσπεριδοειδών |εδάφους]] και η επάρκεια νερού αποτελούν το φυσικό περιβάλλον των εσπεριδόδενδρων και καθορίζουν την επιτυχία των εσπεριδοφυτειών.
 
Το κλίμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιλογή της τοποθεσίας, που θα εγκατασταθεί μια εσπεριδοφυτεία. Το κλίμα είναι εκείνο που καθορίζει την ύπαρξη της εσπεριδοφυτείας και την ποιότητα των εσπεριδόκαρπων. Η μελέτη του ανάγλυφου του εδάφους δεν είναι μόνο αναγκαία για την απομάκρυνση των ψυχρών ρευμάτων αέρος και την παγετοπροστασία των εσπεριδοφυτειών, αλλά και για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και ασφυξίας του εδάφους, καθώς και για την εφαρμογή του καταλληλότερου συστήματος ποτίσματος της εσπεριδοφυτείας.
 
Το κλίμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιλογή της τοποθεσίας, που θα εγκατασταθεί μια εσπεριδοφυτεία. Το κλίμα είναι εκείνο που καθορίζει την ύπαρξη της εσπεριδοφυτείας και την ποιότητα των εσπεριδόκαρπων. Η μελέτη του ανάγλυφου του εδάφους δεν είναι μόνο αναγκαία για την απομάκρυνση των ψυχρών ρευμάτων αέρος και την παγετοπροστασία των εσπεριδοφυτειών, αλλά και για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και ασφυξίας του εδάφους, καθώς και για την εφαρμογή του καταλληλότερου συστήματος ποτίσματος της εσπεριδοφυτείας.
 +
 +
{{{top_heading|==}}}Οργανογραφία των εσπεριδοειδών{{{top_heading|==}}}
 +
 +
Τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή είναι δένδρα μονόκορμα. Οι κύριοι βραχίονές τους συνήθως εκφύονται από τον κορμό σε ύψος 60-120εκ. από το έδαφος. Ο κορμός τους είναι κυλινδρικός, εκτός σε μεγάλης ηλικίας δέντρα, όπου σχηματίζονται πάνω στον κορμό τους ράχες, πάνω από μεγάλες ρίζες συνήθως και κάτω από μεγάλους βραχίονες.
 +
 +
Τα εσπεριδοειδή, στο σπορείο, φέρουν μια κύρια ρίζα. Η εμφάνιση δύο ή περισσότερων κύριων ριζών παρατηρείται συνήθως σε μεγαλύτερης ηλικίας φυτά και είναι αποτέλεσμα αποκοπής ή σπασίματος της αρχικής κύριας ρίζας κατά τη μεταφύτευση από το σπορείο. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την οργανογραφία των εσπεριδοειδών ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο. [[Οργανογραφία των εσπεριδοειδών]].
  
 
{{{top_heading|==}}}Μορφολογικά-Βοτανικά χαρακτηριστικά{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Μορφολογικά-Βοτανικά χαρακτηριστικά{{{top_heading|==}}}
 +
[[Image:Άνθη λεμονιάς.jpg|thumb|px100|Άνθη λεμονιάς]]
  
 
Η οικογένεια [[Βοτανική ταξινόμηση των εσπεριδοειδών |Rutaceae]] ανήκει στη διαίρεση Embryophyta Siphonogana ή Spermatophyta, στην υποδιαίρεση Angiosperme, στην κλάση Dicotyledoneae, στην υποκλάση Archichlamydeae, στην τάξη Geraniales και στην υποτάξη Geraniineae.<ref name="Εσπεριδοειδή"/> Στα μορφολογικά [[Μορφολογία οργάνων χαρακτηριστικών εσπεριδοειδών |χαρακτηριστικά]] των εσπεριδοειδών ανήκουν ο βλαστός, οι οφθαλμοί, τα αγκάθια, οι ρίζες, τα φύλλα, τα άνθη και ο καρπός.
 
Η οικογένεια [[Βοτανική ταξινόμηση των εσπεριδοειδών |Rutaceae]] ανήκει στη διαίρεση Embryophyta Siphonogana ή Spermatophyta, στην υποδιαίρεση Angiosperme, στην κλάση Dicotyledoneae, στην υποκλάση Archichlamydeae, στην τάξη Geraniales και στην υποτάξη Geraniineae.<ref name="Εσπεριδοειδή"/> Στα μορφολογικά [[Μορφολογία οργάνων χαρακτηριστικών εσπεριδοειδών |χαρακτηριστικά]] των εσπεριδοειδών ανήκουν ο βλαστός, οι οφθαλμοί, τα αγκάθια, οι ρίζες, τα φύλλα, τα άνθη και ο καρπός.
Γραμμή 28: Γραμμή 73:
 
{{{top_heading|==}}}Πολλαπλασιασμός{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Πολλαπλασιασμός{{{top_heading|==}}}
  
−
Σήμερα, τα εσπεριδοειδή [[Πολλαπλασιασμός εσπεριδοειδών |πολλαπλασιάζονται]] συνήθως με εμβολιασμό<ref name="Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών"/> δηλαδή με ενοφθαλμισμό της επιθυμητής ποικιλίας σε σπορόφυτα υποκείμενα. Η μέθοδος του εγκεντρισμού με βλαστούς, εφαρμόζεται μόνο σε μερικές περιπτώσεις, όταν γίνεται επανεμβολιασμός παλαιών φυτειών για αλλαγή ποικιλίας.  
+
Σήμερα, τα εσπεριδοειδή [[Πολλαπλασιασμός εσπεριδοειδών |πολλαπλασιάζονται]] <ref name="Εσπεριδοειδή"/> συνήθως με εμβολιασμό δηλαδή με ενοφθαλμισμό της επιθυμητής ποικιλίας σε σπορόφυτα υποκείμενα. Η μέθοδος του εγκεντρισμού με βλαστούς, εφαρμόζεται μόνο σε μερικές περιπτώσεις, όταν γίνεται επανεμβολιασμός παλαιών φυτειών για αλλαγή ποικιλίας.  
  
−
{{{top_heading|==}}}Ανθοφορία{{{top_heading|==}}}
+
{{{top_heading|==}}}Παραγωγή καρπών{{{top_heading|==}}}
  
−
Η [[Ανθοφορία εσπεριδοειδών |ανθοφορία]] παρατηρείται μετά από μία περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ή ξηρασίας, ή μετά από μέτριες θερμοκρασίες και σύντομες φωτοπεριόδους. Οι ψηλές θερμοκρασίες και η παρουσία καρπών στα δέντρα δεν ευνοούν το σχηματισμό ανθέων.
+
Η [[Παραγωγή καρπών εσπεριδοειδών |παραγωγή καρπών]] συνδέεται με την ανθοφορία, την καρπόδεση και την ανάπτυξη των καρπών.
−
Μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί, με χημικές ουσίες επίσπευση του χρόνου εισόδου των σποροφύτων σε ανθοφορία, ενώ με το γιββερελλικό οξύ επιτεύχθηκαν αποτελέσματα νεανικότητας σε ενήλικο φυτικό υλικό.  
+
 
 +
Η [[Ανθοφορία εσπεριδοειδών |ανθοφορία]] <ref name="Εσπεριδοειδή"/> παρατηρείται μετά από μία περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ή ξηρασίας, ή μετά από μέτριες θερμοκρασίες και σύντομες φωτοπεριόδους. Οι ψηλές θερμοκρασίες και η παρουσία καρπών στα δέντρα δεν ευνοούν το σχηματισμό ανθέων. Μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί, με χημικές ουσίες επίσπευση του χρόνου εισόδου των σποροφύτων σε ανθοφορία, ενώ με το γιββερελλικό οξύ επιτεύχθηκαν αποτελέσματα νεανικότητας σε ενήλικο φυτικό υλικό.
  
 
{{{top_heading|==}}}Καρποφορία{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Καρποφορία{{{top_heading|==}}}
Γραμμή 40: Γραμμή 86:
  
 
{{{top_heading|==}}}Ασθένειες{{{top_heading|==}}}
 
{{{top_heading|==}}}Ασθένειες{{{top_heading|==}}}
 +
[[Image:Αλτερναρίωση των εσπεριδοειδών.jpg|thumb|px100|Προσβολή σε φύλλο πορτοκαλιάς από αλτερναρίωση]]
  
 
Οι κύριες [[Ασθένειες εσπεριδοειδών |ασθένειες]] <ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών"/> των εσπεριδοειδών είναι οι:
 
Οι κύριες [[Ασθένειες εσπεριδοειδών |ασθένειες]] <ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών"/> των εσπεριδοειδών είναι οι:
Γραμμή 52: Γραμμή 99:
  
 
Όσον αφορά στους [[Εχθροί εσπεριδοειδών |εχθρούς]]<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών"/> τα εσπεριδοειδή προσβάλλονται απ' τους εξής σημαντικούς:
 
Όσον αφορά στους [[Εχθροί εσπεριδοειδών |εχθρούς]]<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών"/> τα εσπεριδοειδή προσβάλλονται απ' τους εξής σημαντικούς:
 +
[[Image:Μεσογειακή μύγα.jpg|thumb|px100|Μεσογειακή μύγα]]
 
#τη [[Μεσογειακή μύγα |Μεσογειακή μύγα]],
 
#τη [[Μεσογειακή μύγα |Μεσογειακή μύγα]],
 
#τις [[Αφίδες εσπεριδοειδών |Αφίδες]],
 
#τις [[Αφίδες εσπεριδοειδών |Αφίδες]],
Γραμμή 65: Γραμμή 113:
 
#το [[Άκαρι των οφθαλμών(Citrus bud mite) |Άκαρι των οφθαλμών]],
 
#το [[Άκαρι των οφθαλμών(Citrus bud mite) |Άκαρι των οφθαλμών]],
 
#την [[Σκωριώδης αράχνη(Citrus rust mite) |Σκωριώδη αράχνη]] και
 
#την [[Σκωριώδης αράχνη(Citrus rust mite) |Σκωριώδη αράχνη]] και
−
#τον [[Ανθοτρήτης |Ανθοτρήτη]].
+
#τον [[Ανθοτρήτης εσπεριδοειδών|Ανθοτρήτη]].
 +
 
 +
<ref name="Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών"/>
  
 
==Πληροφοριακά στοιχεία==
 
==Πληροφοριακά στοιχεία==
Γραμμή 76: Γραμμή 126:
  
 
==Σχετικές σελίδες==
 
==Σχετικές σελίδες==
 +
*[[Βοτανική ταξινόμηση των εσπεριδοειδών]]
 
*[[Καλλιέργεια εσπεριδοειδών]]
 
*[[Καλλιέργεια εσπεριδοειδών]]
 
*[[Ποικιλίες εσπεριδοειδών]]
 
*[[Ποικιλίες εσπεριδοειδών]]
Γραμμή 90: Γραμμή 141:
 
*[[Ασθένειες εσπεριδοειδών]]
 
*[[Ασθένειες εσπεριδοειδών]]
 
*[[Εχθροί εσπεριδοειδών]]
 
*[[Εχθροί εσπεριδοειδών]]
 +
*[[Καλλιέργεια του κουμ-κουάτ]]
 +
*[[Βοτανικοί χαρακτήρες του P. Trifoliata]]
 +
*[[Παραγωγή καρπών εσπεριδοειδών]]
 +
*[[Οργανογραφία των εσπεριδοειδών]]
  
 
==Βιβλιογραφία==
 
==Βιβλιογραφία==
 +
 
<references>
 
<references>
−
<ref name="Εσπεριδοειδή">"Ιστοσελίδα Wikipedia", Εσπεριδοειδή.</ref>
+
 
 +
<ref name="Εσπεριδοειδή II"> [{{#show: Ιστοσελίδα Wikipedia/Εσπεριδοειδή| ?has link}} Εσπεριδοειδή]</ref>
 +
 
 
<ref name="Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών">"Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά, λεμονιά) σε συνθήκες Κρήτης." Πτυχιακή εργασία της Ξενάκη Ειρήνης, Ηράκλειο 2009.</ref>
 
<ref name="Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών">"Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά, λεμονιά) σε συνθήκες Κρήτης." Πτυχιακή εργασία της Ξενάκη Ειρήνης, Ηράκλειο 2009.</ref>
 +
 
<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών">"Υπουργείο Γεωργίας, φυσικών πόρων και περιβάλλοντος, τμήμα γεωργίας. Λευκωσία, Κύπρος. "Βιολογική καλλιέργεια εσπεριδοειδών"</ref>
 
<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών">"Υπουργείο Γεωργίας, φυσικών πόρων και περιβάλλοντος, τμήμα γεωργίας. Λευκωσία, Κύπρος. "Βιολογική καλλιέργεια εσπεριδοειδών"</ref>
 +
 
<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών II">"Εναλλακτικές μορφές απασχόλησης-συνεχιζόμενη κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές"</ref>
 
<ref name="Ασθένειες εσπεριδοειδών II">"Εναλλακτικές μορφές απασχόλησης-συνεχιζόμενη κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές"</ref>
 +
 
<ref name="Εσπεριδοειδή">"Εσπεριδοειδή", Κωνσταντίνος Α. Ποντίκης, καθηγητής Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.</ref>
 
<ref name="Εσπεριδοειδή">"Εσπεριδοειδή", Κωνσταντίνος Α. Ποντίκης, καθηγητής Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.</ref>
 +
 
<ref name="Καρποφορία εσπεριδοειδών">"[{{#show: Ιστοσελίδα SUPER FLOWERS/Εσπεριδοειδή| ?has link}}  Καρποφορία εσπεριδοειδών]"</ref>
 
<ref name="Καρποφορία εσπεριδοειδών">"[{{#show: Ιστοσελίδα SUPER FLOWERS/Εσπεριδοειδή| ?has link}}  Καρποφορία εσπεριδοειδών]"</ref>
−
<ref name="Τριστέτσα">"[{{#show: Ιστοσελίδα plantpro/Ασθένειες εσπεριδοειδών| ?has link}} Τριστέτσα εσπεριδοειδών]"</ref>
+
 
 +
<ref name="Τριστέτσα">"[{{#show: Ιστοσελίδα Fytokomia/Τριστέτσα των εσπεριδοειδών| ?has link}} Τριστέτσα εσπεριδοειδών]"</ref>
 +
 
 
</references>
 
</references>
  
Γραμμή 180: Γραμμή 244:
 
[[παράγει::Πορτοκάλι| ]]
 
[[παράγει::Πορτοκάλι| ]]
 
[[παράγει::Λεμόνι| ]]
 
[[παράγει::Λεμόνι| ]]
−
[[παράγει::Γλυκολεμόνι| ]]
 
 
[[παράγει::Μανταρίνι| ]]
 
[[παράγει::Μανταρίνι| ]]
 
[[παράγει::Νεράντζι| ]]
 
[[παράγει::Νεράντζι| ]]
Γραμμή 187: Γραμμή 250:
 
[[παράγει::Περγαμόντο| ]]
 
[[παράγει::Περγαμόντο| ]]
 
[[Category:Φυτό_Μ]]
 
[[Category:Φυτό_Μ]]
−
[[Category:Εσπεριδοειδή]]
+
[[Category:Δένδρο]]
 
[[πόσο αφορά σε γεωργό::30| ]]
 
[[πόσο αφορά σε γεωργό::30| ]]
 
[[πόσο αφορά σε γεωπόνο::30| ]]
 
[[πόσο αφορά σε γεωπόνο::30| ]]

Τελευταία αναθεώρηση της 11:30, 22 Φεβρουαρίου 2016

Εσπεριδοειδή
Δέντρο πορτοκαλιάς

Ο όρος εσπεριδοειδή [1] αναφέρεται σε μία ομάδα φυτών που κατατάσσεται στην οικογένεια ρυτοειδή. Είναι χαμηλά δένδρα, που τα φύλλα τους δεν πέφτουν (αειθαλή) και καλλιεργούνται στις τροπικές ή ημιτροπικές και στις εύκρατες χώρες. Στα εσπεριδοειδή ανήκουν:

  • η πορτοκαλιά,
  • η λεμονιά,
  • η μανταρινιά,
  • η νεραντζιά,
  • η κιτριά,
  • η φράπα και
  • η περγαμοντιά.

Τα δέντρα αυτά τα λένε και "ξινά", γιατί η γεύση των καρπών τους είναι ξινή ή υπόξινη. Τα εσπεριδοειδή λέγονται ακόμα και "λεμονοπορτόκαλα" και "ξινόδενδρα". Τα φύλλα και τα άνθη τους ευωδιάζουν. Τα εσπεριδοειδή ευδοκιμούν πολύ στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στα παράλια μέρη και νησιά. Αρχικά καλλιεργούνταν μόνο στις Ινδίες, την Κίνα και την Ιαπωνία κι από εκεί εξαπλώθηκαν σ' όλες τις χώρες που έχουν κατάλληλο κλίμα (δροσερό) και έδαφος (αμμοαργιλώδες).

Η σημασία των εσπεριδοειδών [2] στη γεωργία και στην παγκόσμια οικονομία συνάγεται από την ευρεία τους εξάπλωση και τη μεγάλη παραγωγή. Τα εσπεριδοειδή καλλιεργούνται σε χώρες, που έχουν τροπικό και υποτροπικό κλίμα, κατάλληλο έδαφος, επαρκή υγρασία και είναι απαλλαγμένες από παγετούς. Η καλλιεργούμενη έκταση σε παγκόσμια κλίμακα υπολογίζεται σε 24 εκατομμύρια στρέμματα, της οποίας το 80% ανήκει στις παραμεσόγειες χώρες και στη Βόρειο και Κεντρική Αμερική.

Βοτανική ταξινόμηση εσπεριδοειδών

Δέντρο πορτοκαλιάς
Δέντρο λεμονιάς
Δέντρο μανταρινιάς

Η οικογένεια Rutaceae [2] ανήκει στη διαίρεση Embryophyta Siphonogana ή Spermatophyta, στην υποδιαίρεση Angiosperme, στην κλάση Dicotyledoneae, στην υποκλάση Archichlamydeae, στην τάξη Geraniales, στην υποτάξη Geraniineae, μαζί με άλλες 11 οικογένειες φυτών κατατασσόμενες από τους Engler και Diels κατά την ακόλουθη σειρά:

  1. Oxalidaceae
  2. Geraniaceae
  3. Tropaeolaceae
  4. Linaceae
  5. Erythroxylaceae
  6. Zygophyllaceae
  7. Cneoraceae
  8. Rutaceae
  9. Simarubaceae
  10. Burseraceae
  11. Meliaceae
  12. Acariaceae.

Οι άλλες υποτάξεις των Geraniales είναι οι ακόλουθες:

  1. Malpighineae
  2. Polygalineae
  3. Dichapetalineae
  4. Tricoccae
  5. Callitrichineae.

Η οικογένεια Rutaceae ταξινομείται κατά τον Engler σε επτά υποοικογένειες:

  • Rutoideae
  • Dictyolomatoideae
  • Flindersioideae
  • Seathelioideae
  • Toddalioideae
  • Aurantioideae
  • Rhabdondreoideae.

Τα είδη που ανήκουν στην υποοικογένεια Aurantioideae είναι δέντρα ή θάμνοι αειθαλή, εκτός των τριών μονοτυπικών γενών, Poncirus, Aegle και Feronia, τριών ειδών του γένους Clausena και ενός είδους του γένους Myrraya, που είναι φυλλοβόλα.

Ποικιλίες εσπεριδοειδών

Πορτοκάλι ποικιλίας Μέρλιν

Τα εσπεριδοειδή διαχωρίζονται σε αρκετές ποικιλίες. Μερικές από αυτές είναι οι ποικιλίες πορτοκαλιάς, οι ποικιλίες λεμονιάς, οι ποικιλίες μανταρινιάς, οι ποικιλίες νεραντζιάς κ.ά. Οι πιο πολλές ποικιλίες των εσπεριδοειδών ανέχονται τις σχετικά ψηλές θερμοκρασίες, αλλά οι απότομες αυξήσεις της θερμοκρασίας σε επίπεδα ψηλότερα των κανονικών, ή οι υπερβολικά ψηλές θερμοκρασίες, που συνοδεύονται από χαμηλή σχετική υγρασία, συνήθως είναι επιζήμιες. Ευαισθησία παρουσιάζουν οι νεαροί καρποί και τα φύλλα. Το πιο ανθεκτικό στο ψύχος είδος από τα εσπεριδοειδή, του οποίου η ανθεκτικότητα είναι μεγαλύτερη, όταν είναι εμβολιασμένο πάνω σε υποκείμενο Poncirus trifoliata είναι το Κουμ-κουάτ.

Εδαφοκλιματικές συνθήκες

Το κλίμα, το ανάγλυφο του εδάφους,[2] η σύσταση του εδάφους και η επάρκεια νερού αποτελούν το φυσικό περιβάλλον των εσπεριδόδενδρων και καθορίζουν την επιτυχία των εσπεριδοφυτειών. Το κλίμα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιλογή της τοποθεσίας, που θα εγκατασταθεί μια εσπεριδοφυτεία. Το κλίμα είναι εκείνο που καθορίζει την ύπαρξη της εσπεριδοφυτείας και την ποιότητα των εσπεριδόκαρπων. Η μελέτη του ανάγλυφου του εδάφους δεν είναι μόνο αναγκαία για την απομάκρυνση των ψυχρών ρευμάτων αέρος και την παγετοπροστασία των εσπεριδοφυτειών, αλλά και για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και ασφυξίας του εδάφους, καθώς και για την εφαρμογή του καταλληλότερου συστήματος ποτίσματος της εσπεριδοφυτείας.

Οργανογραφία των εσπεριδοειδών

Τα καλλιεργούμενα εσπεριδοειδή είναι δένδρα μονόκορμα. Οι κύριοι βραχίονές τους συνήθως εκφύονται από τον κορμό σε ύψος 60-120εκ. από το έδαφος. Ο κορμός τους είναι κυλινδρικός, εκτός σε μεγάλης ηλικίας δέντρα, όπου σχηματίζονται πάνω στον κορμό τους ράχες, πάνω από μεγάλες ρίζες συνήθως και κάτω από μεγάλους βραχίονες.

Τα εσπεριδοειδή, στο σπορείο, φέρουν μια κύρια ρίζα. Η εμφάνιση δύο ή περισσότερων κύριων ριζών παρατηρείται συνήθως σε μεγαλύτερης ηλικίας φυτά και είναι αποτέλεσμα αποκοπής ή σπασίματος της αρχικής κύριας ρίζας κατά τη μεταφύτευση από το σπορείο. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την οργανογραφία των εσπεριδοειδών ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο. Οργανογραφία των εσπεριδοειδών.

Μορφολογικά-Βοτανικά χαρακτηριστικά

Άνθη λεμονιάς

Η οικογένεια Rutaceae ανήκει στη διαίρεση Embryophyta Siphonogana ή Spermatophyta, στην υποδιαίρεση Angiosperme, στην κλάση Dicotyledoneae, στην υποκλάση Archichlamydeae, στην τάξη Geraniales και στην υποτάξη Geraniineae.[2] Στα μορφολογικά χαρακτηριστικά των εσπεριδοειδών ανήκουν ο βλαστός, οι οφθαλμοί, τα αγκάθια, οι ρίζες, τα φύλλα, τα άνθη και ο καρπός.

Πολλαπλασιασμός

Σήμερα, τα εσπεριδοειδή πολλαπλασιάζονται [2] συνήθως με εμβολιασμό δηλαδή με ενοφθαλμισμό της επιθυμητής ποικιλίας σε σπορόφυτα υποκείμενα. Η μέθοδος του εγκεντρισμού με βλαστούς, εφαρμόζεται μόνο σε μερικές περιπτώσεις, όταν γίνεται επανεμβολιασμός παλαιών φυτειών για αλλαγή ποικιλίας.

Παραγωγή καρπών

Η παραγωγή καρπών συνδέεται με την ανθοφορία, την καρπόδεση και την ανάπτυξη των καρπών.

Η ανθοφορία [2] παρατηρείται μετά από μία περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ή ξηρασίας, ή μετά από μέτριες θερμοκρασίες και σύντομες φωτοπεριόδους. Οι ψηλές θερμοκρασίες και η παρουσία καρπών στα δέντρα δεν ευνοούν το σχηματισμό ανθέων. Μέχρι σήμερα δεν έχει επιτευχθεί, με χημικές ουσίες επίσπευση του χρόνου εισόδου των σποροφύτων σε ανθοφορία, ενώ με το γιββερελλικό οξύ επιτεύχθηκαν αποτελέσματα νεανικότητας σε ενήλικο φυτικό υλικό.

Καρποφορία

Τα εσπεριδοειδή αρχίζουν να καρποφορούν[3] τρία με πέντε χρόνια από τότε που φυτεύονται και οι καρποί μπορούν να συγκομιστούν 5-6 μήνες από την ανθοφορία, ανάλογα με την ποικιλία και το περιβάλλον.

Ασθένειες

Προσβολή σε φύλλο πορτοκαλιάς από αλτερναρίωση

Οι κύριες ασθένειες [4] των εσπεριδοειδών είναι οι:

  1. η Κορυφοξήρα των εσπεριδοειδών,
  2. η Κομμίωση του λαιμού των εσπεριδοειδών,
  3. η Ξηρή σηψιρριζία των εσπεριδοειδών,
  4. η Καπνιά των εσπεριδοειδών,
  5. η Αλτερναρίωση[5],
  6. η Ανθράκωση[5] και
  7. η Τριστέτσα[6]

Εχθροί

Όσον αφορά στους εχθρούς[4] τα εσπεριδοειδή προσβάλλονται απ' τους εξής σημαντικούς:

Μεσογειακή μύγα
  1. τη Μεσογειακή μύγα,
  2. τις Αφίδες,
  3. το Φυλλοκνίστη,
  4. τους Θρίπες,
  5. τον Ψευδόκοκκο,
  6. την Κόκκινη ψώρα,
  7. τη Μυτηλόμορφη ψώρα,
  8. την Ισέρια,
  9. τον Εριώδη αλευρώδη,
  10. το Νηματώδη,
  11. το Κόκκινο άκαρι,
  12. το Άκαρι των οφθαλμών,
  13. την Σκωριώδη αράχνη και
  14. τον Ανθοτρήτη.

[7]

Πληροφοριακά στοιχεία

Ποικιλίες Εσπεριδοειδή
Alemow ή Colo
Ama ή Mikado
Atwood
Australian
Baianinha Piracicaba
Banpeiyu
Barao
Beauty
Belladonna
Berna
... περισσότερα αποτελέσματα
Ασθένειες Εσπεριδοειδή
Αλτερναρίωση των εσπεριδοειδών
Ανθράκωση των εσπεριδοειδών
Ασθένειες εσπεριδοειδών
Καπνιά των εσπεριδοειδών
Κομμίωση του λαιμού των εσπεριδοειδών
Κορυφοξήρα εσπεριδοειδών
Ξηρή σηψιρριζία των εσπεριδοειδών
Τριστέτσα των εσπεριδοειδών
Εχθροί Εσπεριδοειδή
Άκαρι των οφθαλμών(Citrus bud mite)
Ανθοτρήτης εσπεριδοειδών
Αφίδες εσπεριδοειδών
Εριώδης αλευρώδης
Εχθροί εσπεριδοειδών
Θρίπες εσπεριδοειδών
Ισέρια (Cottony cushion scale)
Κόκκινη ψώρα (Red scale)
Κόκκινο άκαρι (Citrus red mite)
Μεσογειακή μύγα
... περισσότερα αποτελέσματα
Προϊόν
Πορτοκάλι
Λεμόνι
Μανταρίνι
Νεράντζι
Κίτρο
Καρπός φράπα
Μπεργαμόττο

Ευδοκιμεί στις περιοχές

Περιοχή
Νομός Λακωνίας
Νομός Άρτης
Νομός Χανίων
Νομός Αιτωλοακαρνανίας
Νομός Αχαΐας
Νομός Ηλείας
Νομός Μεσσηνίας
Νομός Αργολίδας
Νομός Κορινθίας
Νομός Πρεβέζης
Νομός Φωκίδος
Νομός Χίου
Νομός Ευβοίας
Νομός Ηρακλείου
Νομός Θεσπρωτίας
Νομός Σάμου
Νομός Ημαθίας
Νομός Δωδεκανήσου
Νομός Αρκαδίας
Νομός Κεφαλληνίας
Νομός Χαλκιδικής
Νομός Λέσβου
Νομός Λευκάδος
Νομός Ρεθύμνης
Νομός Κέρκυρας
Νομός Λασιθίου
Νομός Ζακύνθου
Νομός Έβρου
Νομός Γρεβενών
Νομός Φθιώτιδος
Νομός Βοιωτίας
Νομός Σερρών
Νομός Θεσσαλονίκης
Νομός Κοζάνης
Νομός Ξάνθης
Νομός Δράμας
Νομός Ιωαννίνων

Σχετικές σελίδες

Βιβλιογραφία

  1. ↑ Εσπεριδοειδή
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 "Εσπεριδοειδή", Κωνσταντίνος Α. Ποντίκης, καθηγητής Δενδροκομίας Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
  3. ↑ "Καρποφορία εσπεριδοειδών"
  4. ↑ 4,0 4,1 "Υπουργείο Γεωργίας, φυσικών πόρων και περιβάλλοντος, τμήμα γεωργίας. Λευκωσία, Κύπρος. "Βιολογική καλλιέργεια εσπεριδοειδών"
  5. ↑ 5,0 5,1 "Εναλλακτικές μορφές απασχόλησης-συνεχιζόμενη κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές"
  6. ↑ "Τριστέτσα εσπεριδοειδών"
  7. ↑ "Προτεινόμενες ποικιλίες εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, μανταρινιά, λεμονιά) σε συνθήκες Κρήτης." Πτυχιακή εργασία της Ξενάκη Ειρήνης, Ηράκλειο 2009.
Ανακτήθηκε από «http://www.gaiapedia.gr/gaiapedia/index.php?title=Εσπεριδοειδή&oldid=47492»