Μη μεταδοτικές ασθένειες πυρηνόκαρπων
Τροφοπενία αζώτου
Νωρίς κατά τη βλαστική περίοδο τα φύλλα είναι μικρά και χλωρωτικά και η αύξηση της βλάστησης μειωμένη και το φύλλωμα αραιό. Κατά τα μέσα του καλοκαιριού τα φύλλα μπορεί να κιτρινίσουν, με περιφερειακό καψάλισμα, που μοιάζει με τροφοπενία καλίου. Το φθινόπωρο τα φύλλα πέφτουν νωρίτερα από τη συνήθη εποχή. Κατά το φθινόπωρο, παρόμοια συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν από έλλειψη νερού. Σε παραγωγικούς δαμασκηνεώνες η τροφοπενία αζώτου διορθώνεται με ετήσια παροχή αζώτου στο έδαφος (50 έως 75Kg αζώτου ανά στρέμμα) σε δυο δόσεις, νωρίς το φθινόπωρο και την άνοιξη.
Τροφοπενία καλίου
Τα τροφοπενιακά φύλλα αρχίζουν να εμφανίζουν τα συμπτώμτα στις αρχές έως τα μέσα του καλοκαιριού, αλλά σε έντοντες τροφοπενιακές περιπτώσεις, τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά τα τέλη της άνοιξης, προτού ακόμα τα φύλλα ωριμάσουν πλήρως. Τα φύλλα γίνονται χλωρωτικά (μοιάζει με τροφοπενία αζώτου ή μερικές φορές με χλώρωση σιδήρου). Το μέγεθος των φύλλων, η αύξηση της βλάστησης και το μέγεθος των καρπών αναστέλλεται. Τα φύλλα, σε έντονες τροφοπενιακές περιπτώσεις, περιφερειακά αναπτύσσουν καψάλισμα, που ξαφνικά μπορεί να επεκταθεί σ' όλο το φύλλο, κυρίως μετά από μια περίοδο πολύ ζεστών ημερών και με συνθήκες ψηλής παραγωγής. Οι καρποί επειδή εκτίθενται στον ήλιο μπορεί να παρουσιάσουν κατά τα τέλη του καλοκαιριού ηλιοεγκαύματα. Ακόμα ενδέχεται να επισυμβούν και αποξηράνσεις βλαστών. Τα τροφοπενιακά συμπτώματα καλίου είναι πιο συχνά τις χρονιές, όταν ο ανοιξιάτικος καιρός είναι ψυχρός, γιατί αναστέλλεται η αύξηση και λειτουργικότητα των ριζών. Η τροφοπενία καλίου διορθώνεται με πότισμα, όταν η διείσδυση του καλίου δια μέσου του εδάφους στην επιφάνεια των ριζών, περιορίζεται πάρα πολύ σε ξηρά εδάφη. Η παραγωγή επηρεάζει τη συγκέντρωση του καλίου, γιατί καθώς ο καρπός αναπτύσσεται, ανταγωνίζεται το ριζικό σύστημα για ενέργεια. Σε χρονιές μεγάλων σοδειών, που ο ανταγωνισμός μειώνει την ικανότητα του δένδρου να απορροφήσει κάλι, οδηγεί στην εκδήλωση συμπτωμάτων τροφοπενίας καλίου.
Μερικές φορές η μεγάλη περιεκτικότητα του εδάφους σε μαγνήσιο οδηγεί σε τροφοπενία καλίου. Η περίπτωση όμως αυτή διορθώνεται καλύτερα με τη χρησιμοποίηση του κατάλληλου υποκείμενου. Από τα μέχρι σήμερα γνωστά υποκείμενα, τα υποκείμενα τύπου δαμασκηνιάς Marianna 2624 και Myrobalan 29C είναι καλύτερα από της ροδακινιάς στην παροχή καλίου στο δένδρο.
Η τροφοπενία καλίου στα πολύ αμμώδη εδάφη διορθώνεται με την παροχή θειικού καλίου 1-15Kg κατά δένδρο κάθε 3 ή 4 χρόνια. Για δένδρα, που αναπτύσσονται σε πηλώδη έως αργιλώδη εδάφη, αρχικά πρέπει να προσέξουμε τα ποτίσματα, που θα πρέπει να γίνονται σε συχνά χρονικά διαστήματα, για να διατηρείται αρκετά υγρή η ριζόσφαιρα του δένδρου. Τα ποτίσματα πρέπει να συνεχίζονται και μετά τη συλλογή των καρπών, για να διατηρηθεί ενεργό το ριζικό σύστημα του δένδρου, μέχρι τη φυλλόπτωση. Αν το πότισμα είναι επαρκές, τότε ενδείκνυται η παροχή 10-12 Kg θειικού καλίου κατά δένδρο. Η επίδραση συνήθως εμφανίζεται σ' ένα ή δυο χρόνια. Η τροφοπενία καλίου μπορεί να διορθωθεί πιο γρήγορα με διαφυλλικούς ψεκασμούς νιτρικού καλίου (3-4%), αλλά τα δένδρα πρέπει να ψεκάζονται αρκετές φορές το χρόνο και κάθε χρόνο. Η διόρθωση τροφοπενιακών καταστάσεων καλίου, όπως έδειξαν πρόσφατες έρευνες, μπορεί να γίνει, και μάλιστα πιο αποτελεσματικά, με την παροχή καλίου δια μέσου του στάγδην ποτίσματος ή με απευθείας τοποθετήσεώς του ακριβώς κάτω από τα μπεκ παροχής νερού. Η επίδραση αρχίζει να φαίνεται μετά από 4-6 βδομάδες, από τότε που έγινε η παροχή.
Τροφοπενία ψευδαργύρου
Τροφοπενιακά συμπτώματα ψευδαργύρου εμφανίζονται νωρίς την άνοιξη, ιδιαίτερα μάλιστα, αν η τροφοπενία είναι ισχυρή. Σαν πρώτη ένδειξη είναι η καθυστέρηση έκπτυξης των ξυλοφόρων και ανθοφόρων οφθαλμών του βλαστού ή του δένδρου που επηρεάστηκε. Μερικές φορές, ένα δένδρο με επαρκή ψευδάργυρο είναι γεμάτο από φύλλα, ενώ ένα ισχυρά τροφοπενιακό δένδρο ή βλαστός μόλις αρχίζει να βγάζει φύλλα. Όταν οι ξυλοφόροι οφθαλμοί εκπτυχθούν, τα φύλλα είναι μικρά, χλωρωτικά και εμφανίζονται κατά φούντες, συμπτώματα γνωστά με τον όρο μικροφυλλία. Φύλλα ελαφρά τροφοπενιακά είναι κατά τι μικρότερα σε μέγεθος απ' τα κανονικά, αλλά εμφανίζουν πολλές χλωρωτικές κηλίδες μεταξύ των πλάγιων νευρώσεων. Σε ισχυρές τροφοπενιακές καταστάσεις, επάκριες νεκρώσεις, μερικές φορές μπορεί να επισυμβούν. Οι καρποί τροφοπενιακών βλαστών ή δένδρων είναι σημαντικά μικρότεροι σε μέγεθος απ' τους κανονικούς.
Η τροφοπενία ψευδαργύρου σε αμμώδη εδάφη διορθώνεται επαρκώς με την παροχή και ενσωμάτωση στο έδαφος 2,5-5Kg θειϊκού ψευδάργυρου ανά δένδρο, ανάλογα με το μέγεθος του δένδρου. Επίσης μπορεί να διορθωθεί με τη διασπορά χηλικού ψευδαργύρου 0.5-2.5Kg ανά δένδρο, πριν από το πότισμα. Οι εδαφικές όμως επεμβάσεις είναι λιγότερο αποτελεσματικές σε εδάφη καλής σύστασης. Καλά αποτελέσματα έχουν δώσει και οι διαφυλλικοί ψεκασμοί. Νωρίς την άνοιξη, όταν τα φύλλα δεν έχουν αποκτήσει το κανονικό τους μέγεθος μπορεί να χρησιμοποιηθεί οξείδιο του ψευδάργυρου (0.2-0.25%) ή χηλικός ψευδάργυρος (ΖnΕDΤΑ) σε δόση 0.25%. Οι ψεκασμοί πρέπει να διενεργούνται πριν από τα μέσα Μαίου, γιατί οι μετέπειτα ψεκασμοί, μερικές φορές, προκαλούν φυτοτοξικότητα. Επίσης, αν μετά τον ψεκασμό επακολουθήσει βροχή, μπορεί να αναπτυχθούν πάνω στα φύλλα μερικές νεκρωτικές κηλίδες. Ακόμη μπορεί να γίνει φθινοπωρινός ψεκασμός με θειϊκό ψευδάργυρο (36% Ζn) σε δόση 1%, με την έναρξη της φυσιολογικής φυλλόπτωσης. Μπορεί μετά τον ψεκασμό να παρατηρηθούν εγκαύματα στα φύλλα, αλλά χωρίς κανένα σοβαρό κίνδυνο για τα δένδρα.
Τροφοπενία σιδήρου
Η χλώρωση σιδήρου συναντάται σε πολλούς δαμασκηνεώνες και συνδέεται με ασβεστώδη εδάφη, όπου η αντίδραση του εδάφους (pH) είναι πάνω από το ουδέτερο, ή με βαριά και κακή αποστράγγιση εδάφη. Τα επάκρια φύλλα των βλαστών γίνονται χλωρωτικά νωρίς κατά τη βλαστική περίοδο. Σε ελαφρές τροφοπενίες το έλασμα μεταξύ των νευρώσεων των φύλλων, που παραμένουν πράσινες, γίνεται κιτρινωπό. Η χλώρωση με την πάροδο της εποχής μπορεί να εξαφανιστεί. Σε ισχυρές τροφοπενιακές περιπτώσεις, και οι νευρώσεις ακόμα, γίνονται χλωρωτικές και ολόκληρο το φύλλο μπορεί να γίνει λευκό έως υπόλευκο. Σε τέτοιες περιπτώσεις οι καρποί είναι πενιχρά χρωματισμένοι. Η τροφοπενία σιδήρου διορθώνεται δύσκολα. Αν συνδέεται όμως με ασβεστώδη εδάφη, μια ισχυρή παροχή θείου στο έδαφος (7-25Kg ανά δένδρο), με διασπορά κάτω απ' το δένδρο και ενσωμάτωσή του, μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα. Η όξινη επίδραση του εδαφικού θείου θα κάνει το σίδηρο πιο διαθέσιμο στο δένδρο. Τέτοιου είδους όμως αντίδραση παίρνει χρόνο, και η διόρθωση μπορεί να μη γίνει εμφανής στα δένδρα μέχρι ένα χρόνο μετά την εφαρμογή. Ο χηλικός σίδηρος, αν χρησιμοποιηθεί σε επαρκείς ποσότητες, δίνει γρήγορα αποτελέσματα, αλλά είναι ακριβός και η διόρθωση διαρκεί πολύ. Αν αιτία της χλώρωσης είναι η ψηλή υγρασία του εδάφους, ο περιορισμός των ποτισμάτων ή σε αραιότερα χρονικά διαστήματα μπορεί να περιορίσουν το πρόβλημα.
Τροφοπενία μαγγανίου
Τα φύλλα είναι χλωρωτικά, όπως στην τροφοπενία του αζώτου και τη χλώρωση του σιδήρου. Η φυλλική επιφάνεια, μεταξύ των κεντρικών πλάγιων νευρώσεων, εκτεινόμενη από την περιφέρεια προς την κεντρική νεύρωση γίνεται χλωρωτική. Συνήθως παρατηρείται σε εδαφικές συνθήκες παρόμοιες με εκείνες που προκαλούν χλώρωση σιδήρου. Στην τροφοπενία μαγγανίου το μέγεθος των φύλλων και καρπών είναι κανονικά και αν ακόμα το δένδρο είναι πολύ τροφοπενιακό. Η παραγωγή μειώνεται μόνο αν επηρεαστεί το 50% των φύλλων. Η τροφοπενία μαγγανίου μπορεί να διορθωθεί εύκολα μ' ένα διαφυλλικό ψεκασμό θειϊκού μαγγανίου (0.2-0.4%) ή χηλικού μαγγανίου, (ΜnΕDΤΑ) σε δόση 0.1-0.25%. Ο ψεκασμός πρέπει να γίνει νωρίς την άνοιξη, πριν τα φύλλα αποκτήσουν το κανονικό τους μέγεθος. Η συνεχής χρησιμοποίηση θειικής αμμωνίας [(ΝΗ4)2 SΟ4] ως αζωτούχο λιπάσματος ή η παροχή θείου (2.5-5Kg ή περισσότερο ανά δένδρο) στο έδαφος μπορεί να διορθώσει την τροφοπενία μαγγανίου.
Τροφοπενία βορίου
Όταν υπάρχει έλλειψη βορίου τα επάκρια και τα αμέσως πιο κάτω φύλλα των βλαστών των πυρηνοκάρπων ξηραίνονται περιφερειακά και πέφτουν. Επίσης ξηραίνονται και οι κορυφές των επηρεασθέντων βλαστών. Τον επόμενο χρόνο οι οφθαλμοί κάτω απ' το ξερό τμήμα του βλαστού σχηματίζουν βλαστούς, που παίρνουν τη μορφή βούρτσας. Ο αριθμός των ανθέων, που σχηματίζονται, είναι μικρός και η παραγωγή δραστικά μειωμένη.
Η τροφοπενία βορίου διορθώνεται με παροχή στο έδαφος ή με διαφυλλικούς ψεκασμούς με βόριο. Η διασπορά βόρακα στο έδαφος κατά το φθινόπωρο, σε δόση περίπου 6Kg ανά στρέμμα, μπορεί να διορθώσει την τροφοπενία για 3-5 χρόνια. Θα πρέπει όμως να δοθεί προσοχή στην ποσότητα, για να μη καταλήξει σε τοξικότητα βορίου. Με την εμφάνιση τροφοπενιακών συμπτωμάτων, ένας διαφυλλικός ψεκασμός με διαλυτό βόριο σε δόση 0.1% μπορεί να ωφελήσει την τρέχουσα βλάστηση, αν γίνει κατά τα τέλη της άνοιξης, αλλά δε θα έχει καμμιά διορθωτική επίδραση στην τρέχουσα παραγωγή.
Τροφοπενία χαλκού
Τα συμπτώματα της τροφοπενίας χαλκού στα πυρηνόκαρπα είναι παρόμοια με εκείνα του βορίου, αλλά μπορεί να συνοδεύονται από έκκριση κόμμι. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται ανάλυση φύλλων, για την αναγνώριση των δυο τροφοπενιών. Η διόρθωση γίνεται με διαφυλλικούς ψεκασμούς με διάλυμα 0.1% θειικού χαλκού.
Τροφοπενία μαγνησίου
Η τροφοπενία μαγνησίου συνήθως συνδέεται με χαμηλό pH εδάφους, όπως συμβαίνει, π.χ., μετά από συνεχή χρήση θεϊικής αμμωνίας σε αμμώδη εδάφη ή με νεαρά ζωηρά δένδρα με ψηλή συγκέντρωση καλίου. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά τα μέσα με τέλη του καλοκαιριού, μετά από σημαντική βλαστική αύξηση. Τα φύλλα, που βρίσκονται στη βάση των βλαστών, και κυρίως εκείνα των ζωηρών βλαστών, εμφανίζουν μια ευκρινή χλωρωτική περιοχή στην κορυφή και περιφερειακά των φύλλων, που έχει σαν αποτέλεσμα το σχηματισμό μιας πράσινης περιοχής, σε σχήμα αντιστραμμένου V, προς τη βάση του ελάσματος των φύλλων. Τα φύλλα αυτά πέφτουν νωρίς. Η τροφοπενία μαγνησίου διορθώνεται με διαφυλλικούς ψεκασμούς νιτρικού μαγνησίου (0.25%) στα δέντρα.
