Στρουθοκάμηλοι
Η στρουθοκάµηλος είναι το µεγαλύτερο πτηνό και όπως πιστεύεται αρχαιοτάτης καταγωγής. Αν και δεν πετάει, µερικοί πιστεύουν ότι η στρουθοκάµηλος εξελίχθηκε από κάποιο φτερωτό πρόγονο. Σήµερα, το πουλί αδυνατεί να πετάξει, εξαιτίας των σχετικά µικρών φτερών του και της περίεργης δοµής του φτερώµατος.
Η καταγραφή [1] της ύπαρξής της ξεκινάει από το 3.000 π.Χ. σε ασσυριακούς τάφους όπου είχαν βρεθεί κύπελλα από αυγά στρουθοκαµήλου. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, Κινέζοι και Έλληνες χρησιµοποιούσαν επίσης το ανθεκτικό κέλυφος από τα αυγά της στρουθοκαµήλου, για να κατασκευάσουν οικιακά είδη. Κατά τη Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία ήταν ένα έδεσµα κατάλληλο για τα αυτοκρατορικά συµπόσια. Οι Ρωµαίοι χρησιµοποιούσαν το λίπος της στρουθοκαµήλου για φάρµακα και συνιστούσαν επίσης το στοµάχι της για τη θεραπεία οφθαλµικών παθήσεων. Τα φτερά της, την εποχή των σταυροφόρων, τα χρησιµοποιούσαν οι ιππότες για να διακοσµήσουν τις περικεφαλαίες τους.
Η στρουθοκάµηλος είναι γνωστή και ως φτερωτός δροµέας και ανήκει στην τάξη "Στρουθοκαµηλοφόρα". Η λέξη είναι σύνθετη και προέρχεται από τις λέξεις στρούθιο και κάµηλος. Στρούθιο, γιατί έχει στοιχεία και νοοτροπία των στρουθίων που είναι γένος ξηροβατικών πτηνών, τα οποία έχουν ισχυρό ράµφος και µεγάλες πτερούγες και τρέφονται µε καρπούς, κόκκους και έντοµα. Κάµηλος, κατά την Αραβική ονοµασία της στρουθοκαµήλου, εξαιτίας της οµοιότητας του προφίλ της µε καµήλα, αλλά και για το ότι ζει σε πολύ υψηλές θερµοκρασίες και διανύει τεράστιες αποστάσεις.
Σήμερα η εκτροφή της έχει σχεδόν παγκόσμια εξάπλωση και έχει σαν στόχο κυρίως την εκμετάλλευση της στρουθοκαμήλου για το κρέας, το δέρμα και τα φτερά της, την παραγωγή νεοσσών, καθώς και για τα αυγά της. Στη χώρα μας υπάρχουν μερικές γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις στρουθοκαμήλου, οι οποίες δεν μετρούν πάνω από 20 χρόνια ζωής και οι οποίες ασχολούνται με την παραγωγή νεοσσών ή ενήλικων πτηνών, παρά κρέατος. Αυτό γιατί στην Ελλάδα δεν είναι ευρέως διαδεδομένη η κατανάλωση του κρέατος της στρουθοκαμήλου.
| Βασίλειο | Animalia (Ζώα) |
| Συνομοταξία | Chordata (Χορδωτά) |
| Ομοταξία | Aves (Πτηνά) |
| Τάξη | Struthioniformes (Στρουθιονόμορφα) |
| Οικογένεια | Struthionidae (Στρουθιονίδες) |
| Γένος | Struthio (Στρουθίο) |
| Είδος | G. gallus |
| Υποείδος | S. camelus |
Φυλές στρουθοκάμηλου
Τρεις βασικές φυλές στρουθοκαμήλου δημιουργήθηκαν με τις διασταυρώσεις και τη γενετική επιλογή και συνεχίζουν ακόμη τη δημιουργία υποφυλών με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση των αποδόσεων. Οι τρεις βασικές φυλές είναι:
- Η Red neck (κοκκινόλαιμη) που περιλαμβάνει τις υποκατηγορίες Συρίας, Βόρειο-Αφρικανική και Ανατολικο-Αφρικανική.
- Η Blue neck (γαλαζόλαιμη) που περιλαμβάνει τις υποκατηγορίες Σομαλή και Νότιο-Αφρικανική και
- Η African black (αφρικάνικη μαύρη)
Στην αρχή, η προσπάθεια βελτίωσης της άγριας φυλής αποσκοπούσε στη βελτίωση του πτερώματος. Έτσι πρωτοξεκίνησαν στη Ν. Αφρική να φέρνουν ζώα από διάφορα σημεία της αφρικανικής ηπείρου και να τα διασταυρώνουν. Στη διαδρομή της προσπάθειας αυτής άρχισαν να στοχεύουν και σε άλλες παραμέτρους, όπως την ταχύτητα ανάπτυξης, την ωοτοκία κ.λπ. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τρεις βασικές φυλές και οι διάφορες υποφυλές. Όλες οι φυλές που εκτρέφονται στην Ελλάδα κατά πλειονότητα έχουν φόντο την Blue Neck. Πολλές φορές σε διάφορα εκτροφεία δεν είναι εύκολο να εντοπίσουμε μια σταθερή φυλή, διότι οι Έλληνες εκτροφείς κάνουν διασταυρώσεις μόνοι τους φοβούμενοι την αιμομιξία. Η απόδοση του κάθε πουλιού είτε αρσενικού είτε θηλυκού εξαρτάται από το γενότυπο, τις συνθήκες διαχείρισης και το περιβάλλον του εκτροφείου.
Μορφολογία-Φυσιολογία-Ανατομία στρουθοκάμηλου
Το μεγάλο μέγεθος του σώματος [2] της στρουθοκαμήλου, σε συνδυασμό με τις σχετικά μικρές φτερούγες, την καθιστούν ανίκανη να πετάξει. Στην περιορισμένη κατάσταση ζει 70-80 χρόνια. Αρχίζει την αναπαραγωγή της στην ηλικία των 2,5-3 ετών και τη συνεχίζει μέχρι την ηλικία των 15-20 χρόνων. Τα αρσενικά ωριμάζουν 5-6 μήνες αργότερα. Το σωματικό βάρος κατά την ενηλικίωση κυμαίνεται από 150-200 κιλά, με το αρσενικό να είναι πάντα βαρύτερο. Η ανάπτυξη του σώματος ολοκληρώνεται στην ηλικία των 16-18 μηνών. Το ύψος της κατά τη φάση της γενετήσιας ωριμότητας κυμαίνεται, για τις μεν αρσενικές από 1,80 έως 2,70 μέτρα, για τις δε θηλυκές από 1,70 έως 2 μέτρα.
Οι στρουθοκάμηλοι έχουν διάφορους χρωματισμούς, ο καθένας δε από αυτούς αντιπροσωπεύει ένα υποείδος. Τα νεαρά πτηνά έχουν χρώμα καφέ-γκρίζο. Τα ώριμα θηλυκά διατηρούν αυτό το χρώμα ενώ τα αντίστοιχα αρσενικά αποκτούν ένα λαμπρό μαυρόασπρο φτέρωμα το οποίο γίνεται ακόμη λαμπρότερο κατά την περίοδο του ζευγαρώματος.
Όσο αφορά στην ανατομία [1] της στρουθοκαμήλου τα όργανα του σώµατος χωρίζονται σε συστήµατα όπως το πεπτικό σύστημα, το αναπνευστικό σύστηµα, το κυκλοφορικό σύστηµα, το αναπαραγωγικό σύστηµα, το νευρικό σύστηµα και το μυοσκελετικό σύστηµα. Ο σκελετός αποτελείται απ'την κεφαλή, το λαιμό, το σώμα και τα φτερά, τα πόδια και τα δάκτυλα.
Αναπαραγωγή στρουθοκάμηλου
Υπάρχουν δύο μέθοδοι αναπαραγωγής [2] στρουθοκαμήλου:
- Η καθαρόαιμη, όπου οι δύο γεννήτορες ανήκουν στην ίδια φυλή. Μπορεί να έχουν, αλλά και να μην έχουν μεταξύ τους άμεση συγγένεια. Στην πράξη αυτό είναι το αναπαραγωγικό είδος που χρησιμοποιείται.
- Η διασταύρωση, όπου χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικές φυλές του ίδιου υποείδους. Η αναπαραγωγή με διασταύρωση αποβλέπει στη βελτίωση κάποιου προϊόντος της στρουθοκαμήλου, την ταχύτητα ανάπτυξης, το δείκτη μετατρεψιμότητας κ.λπ.
Το αναπαραγωγικό σύστημα του αρσενικού αποτελείται από τους δύο όρχεις, τις επιδιδυμίδες, τους δύο σπερματικούς πόρους (τα οποία όλα μαζί συμβάλλουν στο σχηματισμό του σπέρματος) και το φαλλό, ο οποίος είναι αρκετά ανεπτυγμένος και έχει τη μορφή ψευδοπέους, το οποίο φέρει εξωτερικά μια επιμήκη αύλακα, τη σπερματική, για την εκροή του σπέρματος κατά την εκσπερμάτιση. Το αναπαραγωγικό σύστημα του θηλυκού αποτελείται από μια ωοθήκη, που αναπτύσσεται από τα αριστερά, από έναν ωαγωγό, ο οποίος επίσης αναπτύσσεται από αριστερά και το «θηλυκό» φαλλό ο οποίος βρίσκεται στην αμάρα και σχηματίζει ένα αρκετά αναπτυγμένο έπαρμα, πολύ μικρότερο όμως από το αρσενικό ψευδοπέος. Η ωοθήκη περιλαμβάνει 200.000 περίπου άωρα ωοθυλάκια, τα οποία αναπτύσσονται αργά. Το κάθε ώριμο ωοθυλάκιο εγκλείει το ωάριο που αποτελείται από το βλαστικό δίσκο (πυρήνας) και τη λέκιθο με το λεκιθικό υμένα. Ο ωαγωγός περιλαμβάνει τον κώδωνα, όπου γίνεται η γονιμοποίηση, τη λευκωματογόνα μοίρα, όπου σχηματίζεται το λεύκωμα του αυγού, τον ισθμό, όπου προσθέτονται τα δύο πέταλα του λεκιθικού υμένα, την κελυφογόνα μοίρα, όπου σχηματίζεται το κέλυφος του αυγού και τέλος τον κολεό που συντελεί στην εξώθηση του αυγού κατά τη γέννηση του.
Ασθένειες στρουθοκάμηλου
Η στρουθοκάμηλος είναι από τα ανθεκτικότερα και σκληρότερα πουλιά στον πλανήτη. Αντέχει σε όλες τις κλιματολογικές συνθήκες και προσαρμόζεται εύκολα σε αυτές είτε πρόκειται για τροπικές χώρες είτε πρόκειται για ψυχρές, βόρειες χώρες. Αυτό συμβαίνει γιατί η θερμοκρασία του σώματός της κυμαίνεται από 39,5-40oC. Αντέχει δε, σε θερμοκρασίες έως 56oC χωρίς να παρουσιάζει κανένα απολύτως από τα συμπτώματα θερμοπληξίας αλλά και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μέχρι και -10oC. Όταν είναι περίοδος καύσωνα, ανεμίζουν τις φτερούγες τους και αερίζονται. Η στρουθοκάμηλος περπατά με μεγάλη άνεση στα χιόνια αλλά και στην καυτή άμμο. Χορεύει με την ίδια άνεση πάνω στην καυτή άμμο της ερήμου των τροπικών χωρών αλλά και με την ίδια άνεση χορεύει πάνω στα χιονισμένα βορινά λιβάδια της χώρας που ζει. Η στρουθοκάμηλος είναι πουλί πολύ ανθεκτικό στις αρρώστιες [3]. Όταν όμως οι συνθήκες της διαβίωσής της και της διατροφής της είναι από κακές έως απαράδεκτες τότε γίνεται πολύ ευαίσθητη και στο κοπάδι μπορεί να πέσει κάποια επιδημία. Βέβαια η πιο ευαίσθητη τάξη είναι αυτή των νεαρών πουλιών μέχρι 3 μηνών. Σε αυτή την ηλικία παρατηρείται υψηλό ποσοστό θνησιμότητας αλλά μόλις τα μικρά γίνουν 1,5-2 χρονών, αυτό σχεδόν μηδενίζεται. Όταν τα αυγά της στρουθοκαμήλου συντηρηθούν σωστά πριν και κατά τη διάρκεια της εκκόλαψής τους, όταν τα εκκολαπτήρια πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές και η διατροφή τους είναι η σωστή, τότε ο κίνδυνος ασθενειών και επιδημιών ελαχιστοποιείται και η θνησιμότητα ελαττώνεται στο ελάχιστο. Αυτό όμως είναι και το μεγάλο κέρδος του σύγχρονου εκτροφέα στρουθοκαμήλων. Η στρουθοκάμηλος είναι πολύ ευαίσθητη στο στρες και αυτό ευθύνεται για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκτροφείς της.
Σήμανση-σύλληψη-συγκράτηση
Η σήμανση [2] των στρουθοκαμήλων μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους.
Ο πιο συνηθισμένος είναι η τοποθέτηση πλαστικών αριθμημένων δακτυλίων στα μετατάρσια των ποδιών. Μπαίνουν κατά την περίοδο της εκκόλαψης και αντικαθιστώνται κατά την εφηβεία και την ενηλικίωσή τους με άλλους μεγαλύτερους
Ο δεύτερος τρόπος είναι με ειδικούς ηλεκτρονικούς δέκτες (microchips) που εμφυτεύονται υποδόρια σε πτηνά ηλικίας 30 ημερών, είτε υποδόρια στον τράχηλο, είτε ενδομυϊκά στους μύες της ιερής χώρας πάνω από την έκφυση της ουράς ή ανάμεσα στις φτερούγες. Με αυτή τη μέθοδο εντοπίζονται εύκολα πτηνά που χάνονται ή απομακρύνονται από εκτατικές εκτροφές.
Η τρίτη μέθοδος είναι με συσκευές ταυτοποίησης και αναγνώρισης των πτηνών ύστερα από προσδιορισμό του DNA. (Υπάρχουν τέτοιες εταιρίες που προμηθεύουν συσκευές, στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ)
Προϊόντα στρουθοκαμήλου
Η στρουθοκάμηλος εκτός από ένα πανύψηλο εντυπωσιακό πουλί, το μεγαλύτερο των πτηνών, προσφέρει και πολλά προϊόντα στους ανθρώπους. Ένα απ'τα κυριότερα προϊόντα της είναι το κρέας [4] της που αποτελεί ιδανικό έδεσμα για όσους προσέχουν τη σιλουέτα τους και ταυτόχρονα αναζητούν εκλεπτυσμένες γευστικές απολαύσεις. Πωλείται ιδιαίτερα ακριβά (30 €/κιλό) σε σχέση με τα υπόλοιπα κρέατα. Είναι όμως κρέας με ελάχιστα λιπαρά και χοληστερίνη, ενώ συγκαταλέγεται στη λίστα των πιο υγιεινών και θρεπτικών επιλογών, με μικρή θερμιδική απόδοση αλλά με μεγάλη διατροφική αξία και ευεργετική δράση. Είναι πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνες, σίδηρο (κυρίως το συκώτι), μέταλλα και ιχνοστοιχεία απαραίτητα στην καθημερινή διατροφή του ανθρώπου. Τα δυνατά του σημεία σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα είδη κρέατος είναι:
- οι λιγότερες θερμίδες,
- το μικρότερο ποσοστό λίπους και χοληστερόλης και
- το μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης και σιδήρου.
Ένα ακόμα προϊόν της είναι τα αυγά [5]. Το κόστος των σπάνιων αυγών της στρουθοκαμήλου ανέρχεται σε περίπου 25 ευρώ ανά τεμάχιο. Η τιμή τους ακούγεται εξωπραγματική, χωρίς όμως να είναι, αφού ένα μόλις αβγό αρκεί για να χορτάσουν δέκα άτομα. Είναι το μεγαλύτερο αυγό από το μεγαλύτερο πουλί στη γη. Το αβγό της στρουθοκαμήλου είναι πορώδες στην υφή του, με χρώμα λευκό έως υποκίτρινο. Το περιεχόμενο ισοδυναμεί σε βάρος με περίπου 20 αβγά κότας, ενώ το συνολικό βάρος του αβγού (μαζί με το τσόφλι) κυμαίνεται από 1,24 έως και 2 κιλά, το μήκος του φτάνει τα 17-19 εκ. και το πλάτος του τα 14-15 εκ.
Το δέρμα [6] είναι ακόμα ένα σημαντικό προϊόν που παίρνουμε απ'τη στρουθοκάμηλο αφού χρησιμοποιείται στην κατασκευή γαντιών, ενδυμάτων, τσαντών κ.ά. Το κατατάσσουμε στο επίπεδο του κροκοδείλου, του φιδιού και μερικοί σ’αυτό της ανθεκτικότητας του ελέφαντα και του καρχαρία.
Από τα τελικά προϊόντα της στρουθοκαμήλου, που αποτελούν ένα πολύ μικρό μέρος της αξίας, είναι τα φτερά [7] της. Τα φτερά της ουράς, ιδιαίτερα της κατοικίδιας στρουθοκαμήλου, είναι καλύτερης ποιότητας. Χρησιμοποιούνται για κατασκευή ξεσκονιστηριών επίπλων, για καθαρισμό ευαίσθητων μηχανημάτων, στη διακόσμηση αλλά και στη μόδα για την διακόσμηση καπέλων ,σκουλαρικιών κ.α.
Πληροφοριακά στοιχεία
|
Σχετικές σελίδες
- Πτηνά
- Εκτροφή στρουθοκαμήλου
- Φυλές στρουθοκάμηλου
- Red neck (κοκκινόλαιμη)
- Της Συρίας (εν εξαλείψει)
- Βόρειο-Αφρικανική
- Ανατολικο-Αφρικανική
- Blue neck (γαλαζόλαιμη)
- Σομαλή
- Νότιο-Αφρικανική
- African black (αφρικάνικη μαύρη)
- Μορφολογικά και φυσιολογικά χαρακτηριστικά στρουθοκαμήλου
- Ανατομία στρουθοκαμήλου
- Αναπαραγωγή στρουθοκάμηλου
- Ασθένειες στρουθοκάμηλου
- Προϊόντα στρουθοκαμήλου
- Κρέας στρουθοκαμήλου
- Αυγά στρουθοκαμήλου
- Δέρμα στρουθοκαμήλου
- Φτερά-πούπουλα
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 "Οικονομοτεχνική μελέτη, εκτροφή στρουθοκαμήλων στην Κρήτη", Πτυχιακή μελέτη των Σχιζάκη Ασπασίας και Τσαντηράκη Μαρίας, Τ.Ε.Ι. Ηρακλείου, Σχολή διοίκησης και οικονομίας, Τμήμα λογιστικής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εκτροφή στρουθοκαμήλου
- ↑ Ασθένειες στρουθοκάμηλου
- ↑ Στρουθοκάμηλος: Το πιο υγιεινό κρέας
- ↑ Αυγά στρουθοκάμηλου
- ↑ Δέρμα στρουθοκάμηλου
- ↑ Φτερά στρουθοκάμηλου
